تازه‌های دانش نجوم
روشی تازه برای کشف سیارات فراخورشیدی
در این روش، دانشمندان از ستاره‌های نزدیکتر به‌عنوان ذره‌بینی برای شناسایی اجرام دورتر در کهکشان استفاده می‌کنند.
تلسکوپ فضایی «نانسی گریس رومن» با استفاده از یک اثر گرانشی با عنوان «ریزهمگرایی گرانشی» سیارات دوردست را کشف می‌کند
به گزارش گروه وب گردی
خبرگزاری صدا و سیما، تلسکوپ فضایی «نانسی گریس رومن» با استفاده از یک اثر گرانشی با عنوان «ریزهمگرایی گرانشی» سیارات دوردست را کشف می‌کند- Handout / NASA / AFP
ناسا اعلام کرده است که یک ماموریت جدید برای کاوش درباره سیارات فراخورشیدی -سیاره‌هایی جدید و خارج از منظومه شمسی ما- ممکن است به کشف «مشتری‌های داغ» و «کوتوله‌های قهوه‌ای» منجر شود.
مشتری داغ یا سیاره تفتیده عنوانی است که به سیارات گازی فراخورشیدی در ابعاد سیاره مشتری داده می‌شود که به ستاره خود نزدیک‌اند. کوتوله‌های قهوه‌ای نیز به ستارگان کم جرم و کوچکی گفته می‌شود که مانند ستارگان معمولی از خود نوری ندارند و دیده نمی‌شوند.
تلسکوپ فضایی «نانسی گریس رومن» با استفاده از یک اثر گرانشی که «ریزهمگرایی گرانشی» نامیده می‌شود، سیارات دوردست در قلب کهکشان راه شیری را کشف خواهد کرد. شوتا میازاکی، دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه اوزاکای ژاپن که درجست‌وجوی اجرام آسمانی جدید است، می‌گوید: «ما از این که متوجه شدیم تلسکوپ فضایی رومن می‌تواند اطلاعاتی به‌مراتب بیشتر از آنچه که در ابتدا برنامه‌ریزی‌شده بود درباره سیارات سراسر کهکشان در اختیار ما بگذارد، بسیار هیجان‌زده‌ایم. این‌که درباره دسته‌ای از سیارات جدید که بررسی نشده‌اند چیزی بیاموزیم، بسیار هیجان‌انگیز است.»
این تلسکوپ با استفاده از قوانین بنیادی کیهان، به اجرام میان‌ستاره‌ای نگاه نزدیکتری خواهد انداخت. زمانی که یک جرم عظیم، مانند یک ستاره، از مقابل یک ستاره دورتر می‌گذرد، نور ستاره دورتر در اطراف ستاره نزدیک، مایل می‌شود. این رفتار مانند شکست نور در لیوان، به شکلی است که ستاره نزدیکتر مانند یک عدسی طبیعی رفتار می‌کند.
ریزهمگرایی گرانشی زمانی که دو جسم به خوبی در یک راستا قرار گرفته باشند، برای ستاره‌شناسان به شکل یک روشنایی موقتی ستاره دورتر قابل‌مشاهده است. دانشمندان با تشخیص ارتعاش‌های کوچک تداخلی در نور ستارگان، می‌توانند نتیجه بگیرند که سیاراتی وجود دارند.
بیشتر بخوانید:
دیوید بنت، سرپرست تیم تحقیقاتی ریزهمگرایی گرانشی در مرکز هوافضای گادرد ناسا، می‌گوید: «این پدیده که اثر زالارَپ خوانده می‌شود، اختلاف‌منظر یا دیدگشت وارونه است. پارالاکس یا اختلاف‌منظر، بر اساس حرکت ناظر اتفاق می‌افتد - با گردش زمین به دور خورشید- و تغییراتی را در امتداد بین منبع ستاره‌ای دور، ستاره عدسی نزدیکتر و ناظر ایجاد می‌کند. زالارپ در مسیر عکس عمل می‌کند و امتداد را بر اساس حرکت منبع، اصلاح می‌کند.»
این روش می‌تواند برای سیاراتی به کوچکی مریخ با مدار‌های وسیع و همچنین سیاره‌های عظیم با مدار‌های کوچک که به‌عنوان مشتری‌های داغ شناخته می‌شوند، مورداستفاده قرار بگیرد. نام این اجرام از ابعاد غول‌آسا و حرارت شدید آن‌ها گرفته شده است. البته دانشمندان درباره این‌که چنین سیاراتی چرا وجود دارند، قانع و متقاعد نشده‌اند. این موضوعی است که مشاهدات جدید می‌تواند از آن پرده بردارد.
ستارگان ناموفق یا شکست‌خورده که با عنوان کوتوله‌های قهوه‌ای شناخته می‌شوند، طیفی از ستارگان با ابعاد چهارهزار تا ۲۵هزار برابر جرم زمین را شامل می‌شود که برای سیاره بودن بسیار سنگین‌اند، اما آن‌قدرهم بزرگ نیستند که در آن‌ها همجوشی هسته‌ای اتفاق بیفتد.
سامسون جانسون، دانشجوی تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ایالتی اوهایو در کلمبوس و یکی از نویسندگان مقاله‌ای که در مجله علمی «آسترونومیکال ژورنال» منتشر شده است و این فرایند‌ها را بررسی می‌کند، می‌گوید: «ما تعداد زیادی سامانه سیاره‌ای پیدا کردیم که در مقایسه با سامانه سیاره‌ای ما عجیب به نظر می‌رسند، اما هنوز روشن نیست که آن‌ها عجیب و غریب‌اند یا ما. تلسکوپ فضایی رومن (این تلسکوپ پیش از این با عنوان تلسکوپ نقشه‌برداری میدان باز فروسرخ یا به اختصار WFIRST نامیده می‌شد) درحالی‌که به یافتن پاسخ برای دیگر پرسش‌های بزرگ اخترفیزیک کمک می‌کند، به ما نیز برای درک بهتر این مسئله یاری خواهد رساند.»