کاهش ۱۴ درصدی صادرات به عراق در ۱۰ ماهه امسال

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آقای سید مجتبی موسویان با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری پنجشنبه شب شبکه دوم سیما درباره موانع توسعه تجارت منطقه‌ای افزود: ایران کشور غنی از نظر تعداد همسایه بعد از روسیه با ۱۷ همسایه، چین با ۱۶ همسایه و ایران در رتبه سوم با ۱۵ همسایه در دنیاست.
وی درباره موانع توسعه تجارت منطقه‌ای افزود: این موضوع در دو بخش داخلی و خارجی تقسیم می‌شود که در بخش خارجی موضوع اصلی تحریم است.

آقای موسویان با اشاره به اینکه تحریم‌هایی که علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال شده در ۸۰ سال گذشته فقط در مورد یک کشور دیگر اعمال شده است گفت: ما خیلی ساده موضوع تحریم را بیان می‌کنیم، ولی در اتاق فکر خزانه داری آمریکا ۴۰۰ نفر انواع و اقسام تحریم‌ها را برای متوقف کردن صادرات و فعالیت‌های اقتصادی ما چاره اندیشی می‌کنند حتی با سفر به استان‌های مرزی کشور‌های همسایه ما آن‌ها را برای همکاری با ما بر حذر می‌کنند.
وی افزود: با بررسی اقتصاد‌های کشور‌های صنعتی مانند آلمان، فرانسه، ایتالیا، انگلیس و آمریکا، با بروز پدیده کرونا دچار افت در فعالیت‌های اقتصادی شدند و صادرات و تجارت آن‌ها با کاهش دو رقمی رو برو شده است.
او ادامه داد: کشور‌هایی که تحریم نبودند و زیر ساخت‌های خوبی داشتند تحت تاثیر شرایط کرونایی قرارگرفتند.
معاون توسعه بازار‌های صادراتی سازمان توسعه تجارت گفت: در بخش داخلی موانع توسعه تجارت منطقه‌ای قسمتی از آن متوجه بنگاههاست و ما برای اینکه بتوانیم این سهم بازار را داشته باشیم احتیاج به شرکت‌های بزرگ با مقیاس تولید داریم.
آقای سید حمید حسینی، دبیر کل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در ادامه این برنامه درباره موانع توسعه تجارت منطقه‌ای گفت: موانع توسعه تجارت منطقه‌ای ما سیاسی، اقتصادی، خود تحریمی، فرهنگی و بخشی بدلیل سیاستگذاری ما و زیرساختی است.
وی ادامه داد: بزرگترین بازار گل منطقه روسیه است و ما زیرساخت‌های لازم را برای تجارت با روسیه نداریم.
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق با اشاره به اینکه در همکاری با عراق مشکل سیاسی و اقتصادی داریم گفت: در ۱۰ ماهه ابتدایی سال گذشته ماهانه ۷۵۰ میلیون دلار یعنی ۷/۵ میلیارد دلار صادرات به عراق داشتیم که امسال ۶ میلیارد و سیصد میلیون دلار داشتیم که علت اصلی آن کرونا بود.

وی افزود: در تجارت با عراق مشکل زیر ساختی نداریم و حدود ۱۸ گذرگاه مرزی داریم و همه آن‌ها به نحوی با ما در ارتباط هستند.
وی با اشاره به اینکه عراق هم دچار مشکل اقتصادی شده است ادامه داد: عراق ماهانه ۴ میلیارد دلار حقوق کارمندانش را پرداخت می‌کند و در آمد نفتی این کشور ماهانه به ۳/۵ میلیار دلار رسیده است.
آقای حسینی گفت: تمام طرح‌های عمرانی دولت عراق تعطیل و همچنین بسیاری از طرح‌های سرمایه گذاری مردم هم متوقف شده است.

 

معاون توسعه بازارهای صادراتی سازمان توسعه تجارت گفت: زمانی که بخواهیم توسعه تجارت با کشورهای همسایه داشته باشیم باید برای گذرگاه های مرزی، جاده ها، انبارهاو پایانه های صادراتی سرمایه گذاری شود و سرمایه گذاری در بخش زیرساخت ها بسیار مهم است.
 آقای موسویان در ادامه برنامه گفت و گوی ویژه خبری افزود: برای تجارت با هر کدام از کشورهای همسایه یک راهبرد نیاز است.
وی گفت: یکی از طرح هایی که در سازمان توسعه تجارت وجود دارد استفاده حداکثری از ظرفیت های تجاری با 15 کشور همسایه به اضافه چین و هند است.
او افزود: این کشورها به غیر از عربستان و بحرین 90 درصد صادرات ما را جذب می کنند . چین 25 درصد و عراق 24 درصد صادرات ما را جذب می کنند.
آقای موسویان گفت: در سازمان توسعه تجارت برای هر کدام از این کشورها یک راهبرد تعریف و برای هر کدام یک برنامه اجرایی تدوین شده است.
وی افزود: ایران با پاکستان در حال حاضر موافقتنامه تجارت ترجیحی دارد و در حال مذاکره موافقت نامه تجارت آزاد هستیم.
آقای موسویان گفت:از زمان مذاکره با اتحادیه اوراسیا و علی رغم کرونا و تحریم ها، صادرات به روسیه از ابتدای سال تاکنون رشد دو رقمی داشته است.
وی ادامه داد: گذرگاه آستارا بین ایران و جمهوری آذربایجان است ولی جمهوری آذربایجان جزو اورآسیا نیست.
معاون توسعه بازارهای صادراتی سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه کشورهای ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان ،بلاروس و روسیه جزو اوراسیا هستند افزود: در حال حاضر ظرفیت دو برابر شدن پل ارتباطی وجود دارد و وزارت راه در جهت انجام آن است.
آقای موسویان گفت: آذربایجان رقیب ما در صادرات مواد غذایی به روسیه است.
معاون توسعه بازارهای صادراتی سازمان توسعه تجارت گفت: اگر بخواهیم صادرات افزایش پیدا کند باید بعنوان اولویت قرار گیرد.
وی افزود: ما به بنگاه های بزرگ برای رقابت در صحنه های بین المللی احتیاج داریم که در حال حاضر شرکت های بزرگ نداریم و قیمت تمام شده محصولات ما بالاست و در زیر ساخت مشکل داریم و همچنین محصولی که تولید می کنیم بعضاً استانداردهای کشورهای طرف مقابل را ندارد و باید کالایی تولید کنیم که براساس نیاز طرف خارجی باشدکه بخشی از این توسط بنگاه ها و بخشی دیگر توسط دولت باید انجام شود.
وی ادامه داد: مقیاس در بازار روسیه بسیار مهم است و تولید کننده های ما با مقیاس تولید خود نمی توانند قراردادهای بلند مدت سالانه با فروشگاه های زنجیره ای روسیه ببندند چون یا موضوع سرمایه در گردش دارند و یا تاسیسات کافی ندارند و یا زیرساخت ها پاسخگو نیست.
آقای موسویان گفت: چین بعنوان بزرگترین اقتصاد دنیا حدود 25 درصد سهم بازار 15 کشور همسایه ما را در اختیار دارد.
وی افزود: اگر شرایط تحریم، کرونا، توانمندسازی بنگاه ها و زیرساخت ها انجام شود ایران توانایی حداقل 200 میلیارد دلار صادرات به این 15 کشور را دارد.
وی ادامه داد: باید دیپلماسی را قوی تر کنیم و در حال حاضر سند ملی صادرات را تدوین کردیم البته نقش تولید هم بسیار مهم است.
آقای روشن علی یکتا، عضو هیئت رئیسه اتاق مشترک ایران و روسیه در ارتباط تصویری با این برنامه گفت: در منطقه اوراسیا، روسیه 35 میلیارد دلار واردات دارد .

وی افزود: ایران در اوراسیا فقط یک گذرگاه و گمرک آستارا دارد که اگر با همه توان فعالیت کند روزانه فقط 300 ماشین می بیند که این تعداد با 5 میلیاردی که در پروتکل اوراسیا دیده شده فاصله زیادی دارد.
او ادامه داد: کشتی ها توانایی حمل 35 ماشین را دارد که اصلاً جوابگو نیست و زیرساخت های لازم را نداریم.
آقای یکتا گفت: اخیراً در بخش وسیعی از محصولات کشاورزی 30 درصد تعرفه گمرکی را بالا برده اند که موجب شد سود و در آمد را پایین بیاوریم.
آقای میرهادی رهگشای، کارشناس اقتصاد بین المللی در ارتباط تصویری گفت: سهم ایران از تجارت منطقه ای پایین است که حدود 2 درصد می باشد و بسیار کمتر از استانداردهای بقیه کشورهاست .
وی ادامه داد: با این میزان تولید و با توجه به استانداردهای جهانی باید بتوانیم حداقل یک چهارم آن را به کشورهای دیگر صادر کنیم.
آقای رهگشای گفت: در حال حاضر یک سوم استانداردهای جهانی هستیم و بسیار کمتر از ظرفیت های خودمان ازتجارت بهره می بریم.
وی افزود: براساس آمار 30 ساله باید برای تجارت منطقه ای برنامه ریزی می شد .
وی ادامه داد: ایران با پاکستان هزار کیلومتر مرز دارد و فقط یک گذرگاه رسمی برای صادرات و واردات دارد بنابراین مشکل تحریم نیست و یک توافق نامه گسترده که موجب ثبات تجارت با پاکستان، عراق و کشورهای همسایه شود نداریم و همچنین نتوانستیم شبکه ریلی کشور را به کشورهای مختلف برای گرفتن سهمی از ترانزیت و صادرات کالا وصل کنیم که بیشتر این مشکلات داخلی است.
این کارشناس اقتصادی گفت: خروجی های سازمان توسعه تجارت فقط یک آمار دهی رو به گذشته است و مزیت های گذشته را به شکل آمار و در قالب یک کتاب برای هر کشور منتشر کرده است و به هیچ عنوان یک استراتژی یا راهبرد نیست.
وی افزود: ما در شناخت مزیت های خودمان در بازارهای هدف دچار مشکل هستیم و بازارهای هدف نمی دانند که تولیدات ایران در بسیاری از مواقع پاسخگوی نیاز آنها است.
وی ادامه داد: سهم ایران از بازار پاکستان با بیش از 200 میلیون جمعیت کمتر از یک درصد است.
آقای رهگشای درباره مشکلات صادرات کشورهای آسیای مرکزی گفت: ایران در زیرساخت ها عقب است و توافق تجاری بزرگ و گسترده ای که به تجارت ثبات دهد و توافق گمرکی و استاندارد نداریم و همچنین خط ریلی را متصل نکردیم و انتقال حمل و نقل ها منظم نیست که این موضوع موجب می شود که عقب بمانیم و ديگر کشورها سهم ما را بگیرند.

وی افزود: در عراق که سهم اول را داریم اگر با این شرایط پیش برویم تا دو سال دیگر بقیه کشورها سهم ایران را می گیرند.
این کارشناس اقتصادی درباره راهکار کمتر شدن موانع صادرات به کشورهای منطقه گفت: یکسری از زیرساخت ها از جمله توافقات گمرکی و تجاری و همچنین ساخت بندر و گذرگاه مرزی مطرح است و اگر به نظر صادر کنندگان هم توجه شود بخش زیادی از مشکلات رفع خواهد شد.
وی افزود: ما در 10 سال اخیر منتظر هستیم تا تحریم ها رفع شود و تجارت شکل بگیرد در حالی که خودمان باید آستین بالا بزنیم.
آقای حسینی دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در ادامه این برنامه گفت: احساس نمی کنم سازمان توسعه تجارت برنامه جدی درباره عراق داشته باشد و زمانی که برنامه سوم توسعه شروع شد صادرات ایران به عراق 3 میلیارد دلار بود و درادامه تعدادی برنامه جدی اجرا کردیم که موجب شد صادرات ایران به عراق تا سال 86 به حدود 46 میلیارد دلار برسد.
وی افزود: در 10 سال اخیر صادرات ما بین 40 تا 46 میلیارد دلار است و در این زمینه تغییرمحسوسی نداشته ایم و زمانی که سازمان توسعه تجارت برای صادر کننده کاری نمی کند صادر کننده هم انگیزه ای ندارد.
وی ادامه داد: یکی از دلایل کم شدن روابط با ترکیه، ممنوع کردن کالاها در قرارداد تعرفه ترجیحی بوده است.
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق گفت: حاکمیت باید برای صادرات ارزش قائل شود و ساختار دیپلماسی تجاری ما دچار مشکل است و سازمان توسعه تجارت با اختیارات و امکانات در دسترس خود تلاش می کند.
وی درباره اتصال ظرفیت کشورهای آسیای مرکزی به عراق بصورت ترانزیت گفت: وضع ترانزیت ایران به عراق خوب است و حدود 5 میلیارد دلار ترانزیت به عراق انجام می شود ولی از آسیای میانه رقم کمی است و ترکیه بیشتر از ما در این زمینه فعال است.
دبیر اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق گفت: از 1160 میلیارد دلار واردات این منطقه حدود 800 میلیارد دلار آن برای 4کشور است که شامل روسیه، امارات، عربستان و ترکیه می باشد که با دو کشور مشکل سیاسی داریم و ما یک دیپلماسی فعال تجاری می خواهیم تا در منطقه مشکلات سیاسی را حل کنیم همچنین برای صادرات باید سیاست های کلی داشته باشیم و به پیمان های منطقه ای هم نیاز داریم.
آقای محسن احتشام، رئیس اتاق بازرگانی بیرجند در ارتباط تلفنی با این برنامه درباره مشکلات صادراتی در حوزه شرق گفت: ما در شرق کشور دو بازار بالقوه افغانستان و پاکستان داریم . ایران 3 گمرک رسمی برای صادرات کالابه افغانستان و 3 گمرک رسمی به پاکستان دارد.

وی ادامه داد: با توجه به تعداد و سازوکار این گمرکات و حجم کالای صادراتی به این کشورها با تراکم کامیون ها و رسوب کالا در گمرکات مواجه هستیم .
آقای احتشام گفت: ما انتظار داریم یا گمرکات افزایش پیدا کند و یا سازوکار آنها افزایش داشته باشد.
وی افزود: موضوع مهم ديگر تصمیم گیری های شتابزده و بی ثبات در ممنوعیت و محدودیت صادرات است.