توفان عظیم خورشیدی سال ۱۸۵۹ که رویداد کارینگتون نامیده میشود، مشکلات گستردهای در سامانههای تلگراف در سراسر اروپا و ایالاتمتحده ایجاد کرد. با توجه به اتکای امروز ما به برق، تکرار چنین توفانی با چنین شدت و بزرگی، میتواند بسیار ویرانگرتر باشد.
دانشمندان می گویند ذرات پرانرژی خورشیدی نه تنها برای مسافران فضایی و ماهوارهها، بلکه برای حیات روی زمین هم ممکن است خطرناک باشند.
محققان دانشگاه کالج لندن (UCL) و دانشگاه جورج ماسون در ایالاتمتحده میگویند که در تلاش برای پیشبینی بهتر طغیان احتمالی دوباره در آینده، جایی که این ذرات در خورشید ازآنجا میآیند را شناسایی کردهاند.
این یافته آنها که در مجله علمی «ساینس ادونسز» منتشر شده، نشان میدهد که این ذرات همان نشانهها و اصطلاحا همان «اثر انگشتی» را دارند که پلاسمای مستقر در قسمت پایینی تاج خورشیدی، نزدیک به ناحیه میانی اتمسفر خورشید دارد.
دکتر استفان یاردلی از دانشگاه یوسیالای و یکی از نویسندگان این مقاله، میگوید: «در این بررسی، ما برای نخستین بار مشاهده کردیم که این ذرات پرانرژی خورشیدی دقیقا از کدام قسمت خورشید میآیند. شواهد ما در تایید نظریههایی است که بر اساس آنها این ذرات بسیار باردار از پلاسمایی ناشی میشوند که میدانهای مغناطیسی شدید در پایین اتمسفر خورشید ایجاد کردهاند. این ذرات پر انرژی پس از آزاد شدن، با فورانهایی که با سرعت چند هزار کیلومتر بر ثانیه سیر میکنند، شتاب میگیرند.»
وی میافزاید: «ذرات با انرژی در جریان این رویداد که برای روزها ادامه پیدا میکند، میتوانند خیلی سریع به زمین برسند؛ طی چند دقیقه تا چند ساعت. ما در حال حاضر فقط میتوانیم هنگام وقوع، درباره این رویداد پیشبینیهایی داشته باشیم. پیشبینی این رخداد پیش از آن که رخ دهد بسیار دشوار و چالشبرانگیز است. با درک سازوکارهای خورشید، ما میتوانیم پیشبینیهای خود را بهتر کنیم تا اگر یک توفان خورشیدی عظیم در راه باشد، زمان لازم را در اختیار داشته باشیم و بتوانیم اقدامی کنیم که مخاطرات و ریسکهای آن را کاهش دهد.»
محققان این کشف را با استفاده از بررسیهای ماهواره ویند (Wind) ناسا که بین خورشید و زمین مستقر است، انجام دادند. آنها جریان ذرات پرانرژی خورشیدی در ژانویه ۲۰۱۴ را که هر کدام دستکم یک روز به طول انجامید، مورد بررسی قرار دادند. دکتر دیوی بروکز، نویسنده سرپرست این تحقیق از دانشگاه جورج ماسون، میافزاید: «مشاهدات ما، نگاهی گذرا به جایی است که این ذرات پر انرژی خورشیدی از آن نشأت میگیرند و چند رویداد چرخه خورشیدی اخیر را بررسی میکند. ما در حال حاضر در حال شروع یک چرخه خورشیدی جدید هستیم و به محض آن که شروع شود، از همان تکنیکها برای مشاهده استفاده خواهیم کرد تا دریابیم که آیا نتایج یافتههایمان به صورت کلی درست بوده یا این که این رویدادها به نوعی غیرمعمول و استثنایی بودهاند.»
وی ادامه داد: «بسیار خوشاقبال هستیم که درک ما از سازوکارهای پشت توفانهای خورشیدی و ذرات پرانرژی خورشیدی طی سالهای آینده، به لطف دادههایی که از دو کاوشگر -یکی مدارگرد خورشید سازمان فضایی اروپا (ESA) و دیگری مدارگرد خورشید ناسا یعنی فضاپیمای پارکر- به دست میآید، پیشرفت بسیاری خواهد داشت. آنها بیش از هر فضاپیمایی که تاکنون وجود داشته است، به خورشید نزدیک میشوند.»