بی آبی ، کابوس رویای شیرین باغ های نظرآباد است که روزگاری آباد و استوار بود .
اردیبهشت امسال بود که قرارگاه صیانت از بیتالمال دراستان زیر نظر دادگستری البرز شکل گرفت و کار خود را بهصورت جدی آغاز کرد.
این قرارگاه که مقابله با تغییر غیرمجاز کاربری اراضی کشاورزی را بهطور جدی پیگیری میکند، از چند وقت پیش پلمب کردن چاههای آب را به ویژه در شهرستان نظرآباد در دستورکار خود قرار داد.
از آنجا که کارشناسان علت فرونشست زمین در منطقه بین اشتهارد و نظرآباد را برداشت بیش از حد از آبهای زیرزمینی عنوان کردهاند، پلمب و اصطلاحا مسلوب المنفعه کردن چاههای نظرآباد نیز یکی پس از دیگری درحال انجام است.
نوک پیکان، امنیت کشاورزی نظرآباد را نشانه میرود
نماینده مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه ساوجبلاغ، طالقان و نظرآباد میگوید: از بیست روز گذشته شاهد پلمب کردن تعدادی چاه کشاورزی در استان بودیم.
حدادی می گوید: به عنوان نمونه چاهی در نظرآباد که آب ۸۰ هکتار زمین را تأمین میکرد اکنون پلمب شده و فقط برای یک هکتار آن آب اختصاص داده شده است.
نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی می گوید: امروز شاهدیم به ۸٠ هکتار زمین کشاورزی دبی آبی تعلق گرفته که تنها برای یک هکتار آن کفایت می کند و ٧٩ هکتار مابقی بدون آب باقی مانده و خشک می شود .
حدادی با بیان اینکه زمینهای کشاورزی ما با مشکل جدی آب روبرو است و باید تدبیر درستی انجام شود می افزاید: ٣٠٠ هزار نهال درخت به دلیل پلمب چاه های ٣۰، ۴٠ ساله در حال خشک شدن است که خسران بسیار زیادی به کشاورزی وارد خواهد کرد و اگر جلوی این اقدامات گرفته نشود کشاورزی و تولید در البرز با مشکل مواجه خواهد شد.
چوب حراج به اراضی کشاورزی
شهرستان نظرآباد دارای ۲۳ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی و قطب دامپروری استان و کشور است.
از جمعیت ۱۶۰ هزار نفری شهرستان نظرآباد، حدود ۳۰ هزار نفر به صورت مستقیم و ۶۰ هزار نفر به صورت غیرمستقیم در بخش کشاورزی فعال هستند.
دهقان، کشاورز نظرآبادی میگوید: از اواخر دهه هشتاد امور آب(آب منطقهای) طی فراخوانی چاههای حفر شده پیش از سال ۱۳۸۵ را فرم یک و چاههای بعد از این تاریخ را فرم پنج نامید.
او می گوید:چاه زمین من به اشتباه فرم پنج محسوب و من از دیوان عالی کشور رای دارم که نشان میدهد چاه من قبل از سال ۸۵حفر شدهاست.
دهقان میافزاید: چرا بعد از چهل سال یاد این چاهها افتادهاند، تاریخ ۹۰درصد چاههای فرم پنج به اشتباه بعد از سال ۸۵ ثبت شدهاست و تعداد زیادی از کشاورزان دیگر نیز مشکل مشابه من را دارند و موفق شدهاند از دیوان حکم بگیرند.
او می گوید:وقتی کشاورز نمیتواند از طریق فروش محصولات خود معیشتش را تامین کند مجبور به واگذاری زمین خود به دلالان خواهد شد تا جایی که گویا از آغاز طرح پلمب چاهها، ۳۵۰هکتار از اراضی کشاورزی نظرآباد فروخته شده و این عاملی برای کاهش تولید محصولات کشاورزی و افزایش ساخت و ساز غیرمجاز در اراضی زراعی است.
راهی که به ترکستان می رود
مهدی زاده کشاورز دیگر نظرآبادی می گوید:حدود ۱۵۰۰ تا دو هزار کشاورز در شهرستان نظرآباد درگیر مشکل پلمب چاه های سی ساله هستند بدون آنکه جایگزین مناسبی برای آبیاری اراضی درنظر گرفته شده باشد .
او می گوید:سال ها زحمت و تلاش در جلوی چشمان ما خشک می شود بدون این که تدبیری شده باشد.
مهدی زاده می افزاید :حتی باتوجه به مشکلات حقوقی تبصره چهار ماده یک اراضی کشاورزی، کشاورزان اجازه احداث دامداری و گلخانه را نیز تا اطلاع ثانوی ندارند و باید با این دو شغل جایگزین هم خداحافظی کنند.
او می گوید :کشاورزان در طول شبانه روز تنها میتوانند ۲۵ تا ۳۰ مترمکعب آب از چاههای فرم یک برداشت کنند که فقط نیم تا یک هکتار را سیراب میکند.
سبزینه تلاشی که بی رنگ می شود
مدیر جهاد کشاورزی نظرآباد میگوید: شهرستان نظرآباد با دارا بودن بیش از بیست و یک هکتار اراضی کشاورزی و هزار و ۹۰۰ هکتار اراضی باغی تنها ۳۹۲ حلقه چاه دارای پروانه بهرهبرداری دارد که کفاف آبیاری ۱۰هزار هکتار از این مساحت را میدهد.
بدرزاده میافزاید: حدود ۷۷۱حلقه چاه بدون پروانه نیز در این شهرستان وجود دارد که اغلب آنها سی یا چهل سال قبل حفر شدهاند.
مهلتی چندماهه برای تدبیر
فرماندار نظرآباد می گوید:اگرچه پلمب و انسداد چاه های غیرمجاز منطبق بر سیاست شورای صیانت از اموال عمومی و بیت المال است اما به دلیل بی توجهی در سنوات گذشته به موضوع مدیریت و بهره برداری از سفره های زیرزمینی و تعدد چاه های غیر مجاز ،بخش قابل توجهی از بهره برداران حوزه کشاورزی با مشکل مواجه شده اند.
قاسمی می افزاید:به نظر می رسد روش های موجود مدیریتی و قوانین از کارآیی لازم برخوردار نیستند.
فرماندار نظرآباد می گوید: در خصوص وضعیت موجود و احتمال متضرر شدن کشاورزان که به ایجاد نهالستان ،مزارع و باغات اقدام کرده اند از مسولان می خواهیم تا تعیین تکلیف و تدبیر لازم آب رسانی از انسداد و پلمب چاه های کشاورزان خودداری کنند.
شور آب نظرآباد درآمد
مدیرعامل آب منطقهای البرز با بیان این که برداشت آب از چاههای غیرمجاز نظرآباد یک و نیم برابر برداشت از چاههای مجاز است می گوید: نظرآباد دارای ۷۰۹ حلقه چاه مجاز با برداشت سالانه ۵۶میلیون مترمکعب آب و ۱۳۸۸حلقه چاه غیرمجاز با برداشت سالانه ۷۶ میلیون متر مکعب است.
او می افزاید: مسدودسازی چاههای آب غیرمجاز فقط به نظرآباد محدود نمیشود و در تمام شهرستانهای البرز انجام خواهد شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای البرز می گوید: برداشت غیرمجاز از آبهای زیرزمینی نظرآباد تا حدی زیاد شده است که آب این شهرستان رو به شوری میرود.
او می گوید: راه برون رفت از این بحران و پیشگیری از فرونشست زمین، روی آوردن به کشت گلخانهای است.
نجفیان می گوید: سطح کشت کشاورزی استان ۷۶هزار هکتار است درحالی که با کشت ۲هزار هکتاری به روش گلخانهای هم آب کمتری مصرف میشود و هم میتوان به اندازه شیوه سنتی محصول تولید کرد.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای البرز می گوید: برای مراعات حال کشاورزان، ۱۵۰حلقه چاه نظرآباد را بازگشایی کردیم تا فصل آبیاری به پایان برسد اما در سال آینده این چاهها باز مسدود خواهد شد.
فرونشست زمین و بهره برداری از سفره های زیرزمنی از یک طرف و نهالستان هایی که طی سال ها به ثمر نشسته است از طرف دیگر موضوعی است که نیاز به تدبیر جدی مسوولان دارد.
کشت گلخانه ای، حفظ کاربری اراضی کشاورزی، آموزش و ترویج، کشت گیاهان دارویی و کشت کلزا و توسعه واحد های دامی از موضوعاتی است که به نظر می رسد اکنون باید با توجه به شرایط کم آبی در نظرآباد جدی گرفته شود.
اما در شرایط فعلی رمق اراضی کشاورزی نظرآباد در حالی گرفته می شود که این شهرستان مهد کشت محصولات استراتژیک از جمله گندم و کلزا است.
چاه آبی که راه گلوی کشاورزی نظرآباد را بسته است، دهها کشاورز این شهرستان را مستاصل کرده و چارهای را جز فروش اراضی پیش روی آنان باقی نگذاشتهاست.
این دور باطلی که از چاهآب میجوشد، خشک نخواهد مگر آن که مسئولان بهدنبال راهحلی منطقی برای تامین آب کشاورزی نظرآباد باشند تا باز هم جوانهها به زمین لبخند بزند.
گزارشی از دانیال خلج