ترس از کرونا، تیغ دو لبه

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز آبادان، با کلی چک و چونه موفق شد از دروازه‌های آرامستان گذر کند و با طی مسیری طولانی خود را به مزار مورد نظرش برساند، مزاری که در آن نه یک دوست، نه یک آشنا و نه یک فامیل، بلکه مادرش را به خاک می‌سپردند.
اما کسی اجازه حضور نداشت، شیوه نامه‌های بهداشتی در‌های آرامستان را بسته بود و بر سر مزار تنها چند نفرِ محدود می‌توانستند حاضر شوند که البته مسئول آرامستان قائع نشده بود که بستگان درجه یک هنوز پشت در‌های بسته مانده اند.
آنگونه که باید نشد، تشییعی انجام نشد، تنها دو دختر و یک پسر و کارگران آرامستان بر سر مزار حاضر بودند و برادر متوفی هم به دلیل مسیر پیاده روی طولانی از پشت در‌های بسته خاک سپاری خواهرش را به نظاره گر بود.
چشمش به اعلامیه مادرش افتاد، به علت شیوع کرونا از برگزاری مراسم معذوریم، نه آشنایان و نه فامیل نیامدند و نتوانست با کسی همدردی کند. خودش ماند و صد‌ها پیامکی که به او تسلیت گفتند، نه آغوشی و نه کسی که سر بر شانه اش بگذارد.
ناگهان، اما نرگس خود را در میان هزاران اعلامیه دیگر یافت و بازماندگانی که پشت همین در‌های بسته رفتنِ عزیزانشان را به نظاره نشستند.
همان جا کمی آنطرف‌تر خانواده دیگری هم در غربت تمام، برادری را به خاک می‌سپردند، اما خواهری رفتن او را تاب نمی‌آورد، می‌گفت: من باعث مرگ برادرم شدم، گفتند به مسافرت نرو من رفتم، گفتند فاصله گذاری را رعایت کم من نکردم.
مهری که مقصر نبود هم تنها برای یک ثواب در دام کرونا افتاده بود امروز مادربزرگش را به خاک می‌سپارد تا بدون او به خانه برگردد می‌گوید: وقتی احساس کردم حال پیرزن خیلی خوب نیست رفتم تا به او کمک کنم و برایش غذا بپزم، اما با بی احتیاطی فرزندم را هم با خودم بردم حالا علاوه بر خودم فرزندان و همسرم هم مبتلا شده اند و البته مادربزرگم را پس از روز‌هایی که در کما سپری کرد از دست دادیم.او این را هم گفت:  که دایی اش باعث ابتلای مادر بزرگش شده است.
کم نیستند چنین افرادی که البته چنین تفکراتی هم دارند، نبود زمینه مناسب برای سوگواری هم دلیلی شده برای احساس گناه و افسردگی بیشتر.
در آبادان از ابتدای اپیدمی تاکنون صد و هفتاد و نه هزار و ۸۴۱ نفر برای بررسی احوال خود به مراکز درمانی مراجعه کردند. در این مدت یازده هزار و ۲۵۲ نفر در اثر ابتلا به کووید ۱۹ در بیمارستان بستری شده اند.

تعداد زیادی هم جان باختند، مرگ شهروندان و نزدیکانی که بازماندگان آن‌ها در بسیاری موارد نتوانستند با موضوع کنار بیایند.
برای بررسی بیشتر آسیب‌های روانی باید با یک روانشناس حرف می‌زدم، دکتر ورمزیار دکترای روانشناسی بالینی می گویند: تغییرات اجباری اجتماعی که در پی بیماری کرونا در جامعه ایجاد شده آسیب‌های روانی زیادی را در برخی افراد به وجود می‌آورد.
آسیب‌های مستقیم شیوع کرونا - ترس از کرونا تیغ دولبه
ترس و اضطراب
وی با دسته بندی این آسیب‌های روحی و روانی تاکید کرد: والدین وسواس خود را به کودکان منتقل نکنند تا حال روانی بچه‌ها بدتر از این که هست نشود، بر این اساس وی از ترس به عنوان یکی از فاکتور‌های غیرقابل اجتناب کرونا یاد می‌کند و می‌گوید: طبیعی است که با وجود ویروسی که سبب مرگ و میر بسیاری از افراد در جامعه می‌شود دچار ترس و وحشت شویم، اما با مدیریت این ترس باید با پیامد‌های آن مقابله کرد و البته با اضطراب ناشی از آن کنار آمد.
ورمزیار می‌گویند: با آوردن دلایل منطقی می‌توان از شدت اضطراب کم کرد و تهدید آنرا به موقعیت مثبت تبدیل کرد، همچنین با رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی از بروز شدت آن برای خود و دیگران جلوگیری کنیم، تا ترس کمتر شود و اثرات روانی کمتری بر افراد به همراه داشته باشد.

ترس با وسواس در شست و شو
این موضوع نباید موجب شود ترس را برای خود بیشتر کنیم و باید با مشخص کردن محدوده ترس و رنج اضطراب را کمتر کرد چرا که نتیجه آن اضطراب غیر منطقی است.
امید به آینده
یکی دیگر از گزینه‌هایی است که می‌تواند از پیامد‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا بکاهد، امید به آینده است، اینکه چگونه باید زمان را سپری کنیم تا به نقطه طلایی واکسن برسیم و اینکه سعی کنیم با عملکرد خود تلفات را به حداقل برسانیم، تحمل کنیم تا سلامت خود و خانواده مان حفظ شود و در این زمان بندی و مقاومت به نقطه امید یا همان از بین رفتن ویروس کرونا نزدیک شویم.

از سویی ترس از کرونا برای جلوگیری از عادی انگاری در حد مطلوب کمک می کند مردم بصورت منطقی از خود مراقبت کنند. 
آسیب‌های روانی به افرادی که به کرونا مبتلا شده اند
البته از زاویه‌ای دیگر، افراد به طبقه بندی‌های دیگری نیز تقسیم می‌شوند از جمله افرادی که خود یا نزدیکان آن‌ها به کرونا مبتلا شدند این افراد مستقیم با این موضوع در ارتباط بودند.
کسانی که تست آن‌ها مثبت شده، اما علامت خاصی نداشتند.
این افراد به سادگی بهبود می‌یابند، اما استرس زیادی را تحمل می‌کنند، ترس آن‌ها از آن است که ممکن است افراد و عزیزان خود را مبتلا کنند و یا موجب فوت آن‌ها شوند

افرادی که بر اثر ابتلا به کرونا در بیمارستان بستری می‌شوند
این افراد نسبت به دسته اول استرس بیشتری را تحمل می‌کنیم چرا که فاصله آن‌ها با مرگ کمتر به نظرشان می‌رسد و علائم شدیدتری را تجربه کردند و ۸۰ تا ۹۰ درصد به بازسازی روحی و روانی نیاز دارند.
افرادی که در آی سی یو بستری شدند
بیمارانی که وضعیتی بدتر از دیگران دارند و باید از لحاظ روحی و روانی حتماً مورد ارزیابی قرار بگیرند.
آسیب‌های روانی بازماندگان افرادی که در این کارزار جان باختند

احساس گناه از انتقال ویروس به قربانی
درباره افرادی که فوت کردند، مرگ به معنای اتمام همه چیز نیست بلکه بازماندگان آن‌ها افرادی هستند که شاید بتوان گفت بیشترین میزان استرس‌های روحی روانی را متحمل می‌شوند، چرا که این‌ها ممکن است خودشان ویروس کرونا را به فرد متوفی منتقل کرده باشند و سبب مرگ دیگری شده باشند، حس گناه و کشتن یکی از نزدیکان، یکی از تجربه‌های احساسی جدی است که این افراد را نیازمند کمک‌های روانی بیشتری می‌کند آن‌ها دائماً خود را سرزنش می‌کنند که عامل مرگ هستند، از این لحاظ به شدت به بازسازی روانی نیازمند هستند.
فراهم نبودن زمینه مناسب سوگواری برای بازماندگان
دسته دیگر افرادی هستند که یکی از نزدیکانشان درگذشته است و نتوانسته اند برای آن‌ها به صورت معمول و آنگونه که باید و شاید سوگواری کنند این‌ها دچار حالت سوگ و حالتی شبیه افسردگی می‌شوند این افراد نیازمند درمان جدی هستند و برای درمان غم و افسردگی باید به مشاوره‌ای تحت عنوان مشاوره سوگ مراجعه کنند.
آسیب‌های روانی غیرمستقیم
خطرات خانه نشینی‌های اجباری
اما دکتر ورمزیار به آسیب‌های روانی غیرمستقیم ناشی از شیوع ویروس کرونا در جامعه نیز اشاره کرد از آن جمله اختلالات ناشی از مسائل اقتصادی است که البته همه اعضای خانواده باید آن را درک کنند تا بتوانند از این مرحله گذر کنند، گاهی دورهمی‌های اجباری خسته کننده می‌شود و ممکن است به صورت خشونت خانگی خود را نشان دهد کودک آزاری، همسر آزاری و خشونت علیه زنان از کنار هم بودن‌های بیش از حد نسبت به گذشته حاصل می‌شود که باید مدیریت شود.
خطرات کم تحرکی
این دکتر روانشناس به این موضوع هم اشاره کرد که نباید اجازه دهیم کم تحرکی آسیب‌های جدی به زندگی و سلامت فیزیکی ما وارد کند. با افزایش حرکات ورزشی، پیاده روی در فضا‌های مشخص و حرکت درمانی ، تاب‌آوری خود را افزایش داده و البته مشکلات سالمندان را هم در نظر بگیریم.
مراقبت از افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند باید بیشتر مورد توجه باشد چرا که آن‌ها نسبت به دیگران دچار استرس و اضطراب بیشتری با توجه به علائم و فاصله کمتر آن‌ها با مرگ دارند.
ارتباطات مجازی و فضای مجازی
دکتر ورمنزیار می‌گوید: موضوعی که این روز‌ها بار‌ها توصیه می‌شود، باید کنترل شود چرا که روح و روان را متاثر می‌کند و ممکن است افراد را به اعتیاد به اینترنت مبتلا کند این روز‌ها بسیار می‌شنویم که تاکید می‌شود ارتباطات خود را به فضای مجازی منتقل کنید، اما همه این‌ها باید کنترل شود، اینکه حتی مدرسه و فضای آموزشی به فضای مجازی محدود شده است می‌تواند آسیب‌های جدی را برای دانش آموزان به همراه داشته باشد. فراموش نکنیم که مدرسه، زنگ تفریح و حتی زنگ پایان برای رفتن به منزل چقدر در روح و روان فرزندان تاثیر داشته همچنین سبب مدیریت زمان برای مادران و پدران در خانه می‌شد، در حال حاضر همه این اتفاقات در خانه می‌افتد مادر به نوعی ناظم تبدیل شده که هم مسئولیت خانه و زندگی بردوشش است و هم مسئولیت ارتباطات مدرسه و 

امروز سه شنبه مانند بسیاری از روز‌های ماه جاری تعدادی از شهروندان آبادان جان باختند، ۵ خانواده داغدار در یک روز، ۶۰ خانواده دیگر هم درگیر کرونا و استرس و اضطراب کرونا شده اند. ۱۲۴ نفر در جنوب غرب خوزستان تنها در یک روز، سنگینی که هر روز بر روح و روان جامعه سنگین‌تر می‌شود.
پس لازم است این روز‌ها که کادر درمان سخت درگیر حفظ سلامت مردم و بیماران هستند تیمی متشکل از روانشناسان و روان درمانان پیگیر تاثیراتی باشند که ویروس کرونا بر روح و روان مردم می‌گذارد.
در همین راستا از پانزدهم اسفند سال ۹۸ هر روز مستقیم و غیر مستقیم ساعت‌ها برنامه در صدا و سیمای مرکز آبادان به موضوع کرونا اختصاص می‌یابد. هر ماه شصت ساعت تنها در رادیو آبادان، 
اما حداقل دو برنامه در هفته یعنی در ۴۵ برنامه در این مدت با دعوت از کارشناسان و روانشناسان به موضوعات تاثیرات روحی و روانی در صدا و سیمای مرکز آبادان پرداخته شده است.

گرچه به سمت و سویی می رویم که افزایش و ساخت واکسن امیدهای زیادی برای مردم ایجاد کرده است اما نباید فراموش کرد که در بحث بهداشت روان، گاهی درمان تا سالها به طول می انجامد. 

 این دکتر روانشناس در جمع بندی سخنانش متذکر می شود : مراقب سونامی مشکلات و مسایل روانی، اجتماعی پس از کرونا باشیم‼️
طلاق،
خشونت‌های خانگی.
افسردگی.
اختلال استرس پس از سانحه،
اختلالات خواب شبانه,
, اضطراب،
تغییر باور‌های معنوی.
سوگ‌های حل نشده باقیمانده.
اختلالات روان تنی، خودکشی
کودکان و نوجوانان مضطرب.
اعتیاد به اینترنت و فضای مجازی همه رده‌های سنی.
حملات وحشت (پانیک)
ورمنزیار می گوید: در مصاحبه‌های بالینی با افرادی که از کووید۱۹ نجات یافته اند متوجه اختلات فوق شده است.
وی افزود: به عنوان یک مشاور و مصاحبه گر بالینی متوجه شده ام کرونا پیام خوبی هم برای آن‌ها داشته است!
ترس بیشتر افراد از مرگ به دو علت عمده:
۱_ تا کنون هیچوقت در زندگی به این شدت و جدیت به تاثیر و تعبیر معنای مرگ در زندگی نپرداخته بودند. ❗
۲_ آنچه بیشتر از همه چیز قبل از مرگ ناراحت کنند و دردآوراست... حسرت زندگی نزیسته است... تکرار میکنم ...
حسرت زندگی نزیسته
پس تفکر درست در مورد مرگ به زندگی معنا می‌دهد و اینکه زاده شده ایم که هر آنچه و هر آنطور که میخواهیم برای خودمان زندگی کنیم، نه لحظاتمان را به کسی قرض بدهیم، مگر حال خودمان را خوب کند و نه برای کسی و عقاید کس دیگری زندگی کنیم.
به نظر من (ورمزیار) نیروی حیات و بیولوژیک ما ارز بیولوژیکی تولید می کند (همانند ارز‌های دیجیتال.. بیت کوین و...) مهم این است که ما مهارت ذخیره، خرج و تبدیل این ارز بیولوژیکی را به گونه‌ای که حالمان را خوش کند بدست بیاوریم؛ و فرا بگیریم؛ و انرا بیهوده هدر ندهیم، چون تنها ارز حیات بخش زندگی ما هستند.
وی در پایان تاکید کرد: لطفا اگر فردی نجات یافته از کرونا را می شناسید حتما او را راهنمایی کنید، با یک روانشناس برجسته دیداری داشته باشد، پیشگیری بهتر از درمان است.

 

 

 

 

 

نویسنده: خدیجه تقیان