سالروز ولادت مسرت آفرین گوهر تابناک صدف عصمت و طهارت، کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه (س) و روز دختر تهنیت باد.
اطلاق «معصومه» بر فاطمه دختر موسی بن جعفر (ع)
عبادت و زهد، پارسایی و تقوا، راستگویی و بردباری، استقامت در برابر ناملایمات، بخشندگی و پاکدامنی و نیز یاد خدا، از صفات برجسته این خاندان پاک سیرت و نیکو سرشت به شمار می‌رفت. پدران این خاندان، همه برگزیدگان و پیشوایان هدایت، گوهر‌های تابناک امامت و سکان داران کشتی انسانیت بودند.
نام حضرت معصومه، فاطمه است. در کتاب‌های روایی و تاریخی نیز، از آن حضرت با عنوان فاطمه بنت موسى بن جعفر (ع) یاد شده است، امّا صد‌ها سال است که آن حضرت با این لقب مشهور هستند و این لقب نزد ایرانیان تبدیل به اسم برای ایشان شده است.
حضرت معصومه (س)، معصوم به معنایی که در مورد پیامبران و امامان به کار می‌رود نبوده، امّا ایشان دارای طهارت روح و کمالات معنوی بالایی بودند، به گونه‌ای که به زائرانش وعده بهشت داده شده است.
لازم به ذکر است که عصمت امر نسبی است. با توجه به روایاتی که در شأن و منزلت حضرت معصومه (س) وارد شده است می‌توان مرتبه‌ای از عصمت – نه در حد ائمه- برای ایشان قائل شد. این مسئله در حق چنین بانویی بعید به نظر نمی‌رسد؛ چرا که این حد از عصمت به معنای دوری از گناه در زندگی عالمان بزرگ نیز فراوان مشاهده می‌شود.
ورود حضرت معصومه (س) به قم
در سال ۲۰۰ هجرى قمرى در پى اصرار و تهدید مأمون عباسى، سفر تبعید گونه حضرت رضا (ع) به مرو انجام شد و آن حضرت بدون این که کسى از بستگان و اهل بیت خود را همراه خود بیاورند راهى خراسان شدند.
حضرت معصومه (س) یک سال بعد از هجرت تبعید گونه امام رضا (ع) به مرو، در سال ۲۰۱ هجری قمری، به شوق دیدار برادر و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت، به همراه عده اى از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حرکت کرد و در هر شهر و محلى مورد استقبال مردم واقع می شد.
در شهر ساوه عده اى از مخالفان اهل بیت که از پشتیبانى مأموران حکومت برخوردار بودند، سر راه کاروان آنان را گرفته و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند، در نتیجه تقریباً همه مردان کاروان به شهادت رسیدند، حتى بنابر نقلى حضرت (س) معصومه را نیز مسموم کردند.
به هر حال، یا بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم و یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا، حضرت فاطمه معصومه (س) بیمار شدند و، چون دیگر امکان ادامه راه به طرف خراسان نبود، قصد شهر قم را نمود. حدوداً در روز ۲۳ ربیع الاول سال ۲۰۱ هجرى قمرى حضرت وارد شهر مقدس قم شدند و در محلى که امروز «میدان میر» نامیده مى شود در منزل «موسى بن خزرج» فرود آمدند و افتخار میزبانى حضرت نصیب او شد.
آن بزرگوار به مدت ۱۷ روز در این شهر زندگى کرد. محل زندگی و عبادت آن حضرت در مدرسه ستیه به نام «بیت النور» بود که هم اکنون محل زیارت ارادتمندان آن حضرت است.
ویژگی‌های حضرت معصومه (س)
حضرت معصومه (س) ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که هیچیک از امام زادگان ندارند؛ حرم آن حضرت و قبر نورانی‌اش برکات بزرگی دارد که در کمتر نقطه‌ای از زمین می‌توان یافت؛ بی مبالغه است که گفته شود یکی از مقدس‌ترین اماکن روی زمین و معادل دیگر اماکن مقدس دنیاست.
در میان امامزادگان ایران و شهر قم و فرزندان حضرت امام موسی (علیه‌السلام) که نورافشانی می‌کنند، ماه تابانی که همه آن‌ها را تحت‌الشعاع انوار درخشان خود قرار داده، تربت پاک شفیعه محشر، کریمه اهل‌بیت پیامبر صلی‌الله علیه و آله دخت گرامی موسی بن جعفر، حضرت معصومه سلام‌الله علیها است.
حضرت فاطمه معصومه سلام‌الله علیها از جهت شخصیت فردی و کمالات روحی در بین فرزندان موسی بن جعفر سلام‌الله علیها بعد از برادرش، علی بن موسی‌الرضا علیه السّلام در والاترین رتبه جای دارد. این در حالی است که شیخ مفید و دیگران فرزندان دختر امام کاظم علیه السّلام حداقل هجده تن بوده‌اند و فاطمه در بین این‌همه بانوی مکرمه سرآمد بوده است.
حاج شیخ عباس قمی درباره دختران موسی بن جعفر می‌نویسد: " برحسب آنچه به ما رسیده، افضل آن‌ها سیده جلیله معظمه، فاطمه بنت امام موسی علیه السّلام معروف به حضرت معصومه است".
اما شیخ محمدتقی تستری در " قاموسی الرجال " فضیلت وی را نه تنها در بین دختران، بلکه پسران حضرت غیر از امام رضا علیه السّلام بی‌نظیر می‌داند و می‌نویسد: " در میان فرزندان امام کاظم علیه السّلام با آن همه کثرتشان، بعد از امام رضا علیه السّلام کسی مثل حضرت معصومه سلام‌الله علیها نیست.
بدون شک این نحوه اظهارنظر‌ها و نگرش به شخصیت فاطمه دختر موسی بن جعفر علیه السّلام بر برداشت‌هایی استوار است که از متن روایات وارده از ائمه به دست آمده است. روایاتی که مقام‌هایی را برای فاطمه معصومه سلام‌الله علیها برشمرده‌اند مقامی که نظیر آن را برای دیگر برادران و خواهران وی ذکر نکرده‌اند و به این ترتیب نام فاطمه معصومه سلام‌الله علیها را در شمار زنان برتر جهان قرار داده‌اند.
روز دختر
در تقویم ملی کشور، روز اول ماه ذی القعده، روز ولادت حضرت فاطمه معصومه (س) را به دلیل تجرد آن حضرت به نام روز دختر نامگذاری کرده‌اند.
در این روز که مصادف با روز ولادت حضرت فاطمه معصومه (س) است و به نام "روز دختر" نامگذاری شده در بین شیعیان جهان جایگاه ویژه‌ای دارد و خانواده‌هایی که دارای فرزند دختر هستند به بهانه این روز برای دختران خود هدیه می‌گیرند و بیش از پیش آن‌ها را مورد محبت خود قرار می‌دهند.
دهه کرامت
دهه کرامت یازده روز ابتدایی دهه اول ماه ذی‌القعده است که همزمان با ولادت حضرت معصومه(س) در ۱ ذی‌القعده آغاز می شود و با ولادت برادرش امام رضا(ع) در ۱۱ ذی‌القعده پایان می‌یابد. در دهه کرامت برنامه‌های جشن و شادی در ایران برگزار می‌شود.
در تقویم جمهوری اسلامی ایران، روزهای ۱ ذی‌القعده به عنوان روز دختر، ۵ ذی‌القعده روز تجلیل از امامزادگان و بقاع متبرکه، ۶ ذی‌القعده روز بزرگداشت احمد بن موسی بن جعفر معروف به شاهچراغ و ۹ ذی القعده روز عفاف و حجاب نامگذاری شده است.
سیده حکیمه موسوی در این زمینه گزارش می دهد :