سگگردانی در خیابان؛ سگهایی که همدم برخی و سلبکننده آرامش دیگران میشوند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین، سگ گردانی پدیدهای است که این روزها در مکانهای عمومی باعث سلب آسایش و ایجاد مزاحمت برای مردم شده و متاسفانه سبب برخی حوادث ناگوار میشود.
هر چند سگ گردانی در مکانهای عمومی ممنوع است، اما قانونی در مورد این که سگگردانی در فضای عمومی جرم است وجود ندارد، واقعیت این است که این پدیده در مکانهای عمومی باعث سلب آسایش و ایجاد مزاحمت برای مردم شده و متاسفانه حوادث ناگواری هم در این بین اتفاق میافتد.
بسیاری از شهروندان از افرادی که در آپارتمانها یا مجاورت منازل مسکونی آنها در حال نگهداری از سگ هستند شاکیاند و این پدیده را در جایجای شهر میتوان مشاهده کرد. بهعنوانمثال جاده سلامت شهر قزوین که ویژه پیادهروی و دوچرخهسواری است به علت حضور جمعیت بیشماری از سگها به جاده ناسلامت تبدل شده است.
گزش با سگ
همچنین شاهد موارد مختلفی از گزش کودکان و بزرگسالان توسط سگهای صاحب دار بودهایم که مطابق قانون اگر حیوان صاحبدار، آسیبی به دیگری برساند، مالک باید دیه طرف مقابل را پرداخت کند؛ اما واقعاً متولی ساماندهی به این پدیده نوظهور از سطح جامعه کیست؟ شهرداری، استانداری، اداره بهداشت، نیروی انتظامی یا قوه قضاییه!
اولویت اول دادستانی تأمین امنیت و سلامت شهروندان
معاون دادستان قزوین میگوید:اگر صاحبان سگهای تزئینی شاکی خصوصی داشته باشند قطعاً دادستانی از شاکیان حمایت میکند و درخواست آنان را پیگیری خواهد کرد.
علی فولیان میافزاید: در قانون راهنمایی رانندگی نیز آمده است که اگر سگی در ماشین رؤیت شود و یا هنگام رانندگی در آغوش راننده باشد جریمه نقدی خواهد شد.
فولیان با بیان اینکه صاحبان سگها مسئول کیفری آسیبهای وارده از سوی حیوانات خود هستند اضافه میکند: سگ گردانی تناسبی بافرهنگ اصیل ایرانی- اسلامی ندارد و متأسفانه در معابر عمومی، مناطق مسکونی وزندگی شهری شاهد گسترش این پدیده هستیم که موجب آزار و اذیت شهروندان و جلوگیری از استفاده بهینه از فضاهای سبز و پارکها شده و مقررات بهداشتی و سلامت جامعه را تهدید میکند.
بگفته علی فولیان تبصره ماده ۳ آییننامه اجرایی قانون آپارتمانها میگوید: نگهداری سگهای تزئینی در قسمتهای مشاع ساختمان جرم است و با صاحب حیوان تحت عنوان مزاحمت ملکی، طبق ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، برخورد میشود.
معاون دادستان عمومی و انقلاب قزوین میافزاید: همچنین طبق ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی تعزیرات، سگ گردانی میتواند تهدیدی علیه بهداشت عمومی باشد چه نگهداری آن در منزل و چه سگ گردانی در معابر عمومی و شوارع و نیز در مواد ۵۰۱، ۵۱۲ و ۵۲۲ قانون مجازات اسلامی، جرم بودن رفتار ناشی از سگ که به شهروندی آسیب وارد کرده و یا با پارس کردن هراس ایجاد کند و صدمه وارد کند آمده است که صاحب سگ مکلف و موظف به پرداخت دیه است و تحت تعقیب کیفری قرار خواهد گرفت.
موضوع «سگگردانی» این روزها یکی از پربحثترین مسائل مدیریت شهری است که خانوادههای زیادی از آن گله دارند و برخی نیز به علت بیاحتیاطیها در سگ گردانی دچار آسیبهای جدی شدهاند.
چرا فروشگاههای غیرقانونی خرید و فروش سگ وجود دارد؟
شهروندی که خود را مهین معرفی میکند در گفتگو با ما میگوید: اگر مسئولان هم اعتقاد به آسیبهای این نوع سگ گردانی را اعلام میکنند پس چطور فروشگاههای خرید و فروش این سگها وجود دارد؟ خیلی از همین خرید و فروشها حتی قانونی هم نیستند و بسیارند کسانی که کار خرید و فروش حیوانات انجام میدهند این مجوزها را از چه کسی میگیرند؟ پس یعنی این مسئله در کشور پذیرفته شده است و وقتی پذیرفته شده و این اتفاق و خدمات و سرویسهایشان وجود دارد، چرا فقط آنها باید خدمات بگیرند؟ چرا بصورت خیلی رسمی این قضیه را نمیپذیرند تا برایش قانون تدوین کنند؟
مثلا در برخی کشورها با این نوع کارها قانون تدوین کرده اند به عنوان مثال حتماً باید همه سگها قلاده داشته باشند. خب اینها را تدوین و سپس اعلام کنید تا چنین وضعی پیش نیاید. نمیدانم منتظر چندتا قربانی هستند؟
ممنوع کردن تردد سگها و برخورد این مدلی با زد و بند و گرفتن سگها، بیشتر باعث جریتر شدن آدمها و نارضایتمندتر شدنشان میشود. اگر دولت به فکر راهحل نباشد، باید منتظر آسیبهای جدیتری باشیم.
کارشناسان معتقدندکم شدن روابط عاطفی بین انسانها وتظاهربه روشهای زندگی غربی موجب روی آوردن افراد به نگهداری از سگ میشود. اتفاقی که با آموزههای اسلامی وفرهنگ ایرانی سازگاری ندارد.
لزوم رعایت قواعد زندگی اسلامی
حجت الاسلام والمسلمین مهدی متولی در مورد موضوع سگ گردانی و انس با سگ در میان جوانان میگوید: تمام حیوانات به نوعی آلودگی دارند و اگر بخواهیم در خانه از این حیوانات نگهداری کنیم مستلزم رعایت اصول بهداشتی است، اما در میان حیوانات اهلی و خانگی در دین اسلام سگ را حیوانی نجس عنوان کرده اند.
او میافزاید: دلیلش این است که با آدمی انس میگیرد و وارد حریم خصوصی خانه انسان میشود و، چون تردد سگ در خارج از خانه و داخل خانه است و انواع انگلها را حمل میکند، اسلام تاکید بر نجس بودن آن دارد و به فکر سلامت خانواده است. البته خون هم در نظر اسلام نجس است و خوردن آن حرام است، اما آیا تزریق کردن آن بد است؟ یا اهدای آن؟ پس باید بدانیم نجس بودن دلیل بر بد بودن نیست و اسلام خواسته به نوعی مسلمانان را به رعایت سلامت دعوت کند تا بتوانیم نسبت به این حیوان حریمی قائل شویم.
حجت الاسلام و المسلمین متولی اضافه میکند: اتفاقا اسلام سگ را موجودی بافایده میداند به شرط اینکه این حیوان درخدمت انسان مانند سگ نگهبان، سگ گله، در مباحث پلیسی و هلال احمردر کشف اجساد در زیر آور و... باشد.
بگفته وی در فرهنگ ایرانی مدل امروزی استفاده از سگ که برگرفته از فرهنگ غرب است در فرهنگ ایرانی جایگاهی ندارد.
سگهای بدون صاحب
اما موضوع دیگری در باره سگها که نخستین جانوری است به دست انسان اهلی شد واز وفای آن به انسان بسیار شنیده ایم پرسه سگهای بدون صاحب در شهرهاست که موجب نگرانی مردم است.
سگ که جزو با وفا و باهوشترین حیوانات درزندگی انسانهاست اگر از کنترل خارج شود معضل بزرگی برای انسان ها، حیات وحش و طبیعت به شمار میآید.
یکی ازموضوعات مهم و خطرناک درخصوص حضور سگهای بلاصاحب در محیطهای انسانی، انتقال بیماری از طریق این حیوان به دام، انسان و سایر گونههای جانوری است علاوه براین بهعلت تراکم جمعیتی بالایی که سگهای بلاصاحب در محیطهای شهری پیدا کردهاند در صورت ابتلا به بیماری هاری میتوانند خطر زیادی برای انسانها بهویژه کودکان و گروههای ضعیفتر ایجاد کنند و در نتیجه مشکلات عدیدهای را برای جامعه به وجود آورند همچنین میتوانند تهدیدی برای برخی گونههای حیات وحش موجود در شهرها مانند انواع پرندگان و روباه به حساب آیند.
موضوع ساماندهی سگهای ولگرد در سطح شهر بحث تازهای نیست و تاکنون جلسات و کارگروههای متعددی برای بررسی و رفع خطرات احتمالی آنها در استان تشکیل شده است.
علیرغم جلسات متعدد و برنامهها و سیاستهای مختلف اتخاذ شده هنوز موجی از نگرانی در خصوص جولان این حیوانات ولگرد درسطح شهر وجود دارد.
رییس شورای شهر قزوین میگوید: اگر صبح زود در مناطق مختلف شهر قزوین حضور داشته باشید، مشاهده میکنید که تعداد بسیار بالایی از سگهای ولگرد در پارکها حضور دارند.
فرج الله فصیحی رامندی به خطر گزش سگهای ولگرد و شیوع بیماری هاری اشاره میکند و میافزاید: اگر کودک یا شهروندی با گزش این سگهای ولگرد مبتلا به بیماری شود، چه کسی پاسخگو خواهد بود؟
فصیحی رامندی اضافه میکند: نباید برخوردها در این خصوص از نوع افراط و تفریط باشد بلکه باید با رعایت تمام جوانب زیست محیطی برای ساماندهی هرچه بهتر این حیوانات اقدام کرد.
واکسینه کردن ۷ هزارسگ
مدیرکل دامپزشکی استان قزوین هم میگوید: هرساله ۷ هزار قلاده سگ واکسینه میشوند که بیشتر سگهای صاحب دار روستایی هستند و نیز سالانه بالغبر ۱۰۰ میلیون تومان صرف قلاده گذاری سگها میشود.
دکتر حمید زینالی میافزاید: مردم با دخالت منفی در محیطزیست و غذا دادن به سگها و گربهها و ترحم به این حیوانات، چرخه محیطزیست را به هم زده و موجب اشاعه بیماریها بهویژه هاری در محیطهای اجتماعی میشوند.
زینالی با بیان اینکه مسائل شرعی نگهداری حیوانات باید به مردم آموزش داده شود اضافه میکند: در کشورهای اروپایی و آمریکایی مردم مجوز حمل و نگهداری هر نوع سگ را در جامعه ندارند و شدیداً با متخلفین برخورد میشود و نیز مشکل سروصدای ایجادشده از سوی سگهای تزئینی و ولگرد معضلی اجتماعی است که بسیار آزاردهنده است.
زینالی معتقد است: مدیریت قوی نیاز است تا حیاتوحش وارد سیستم شهری نشود.
خلا قانونی در زمینه نگهداری سگ
با خلأ قانونی در زمینه نگهداری سگ در کشور مواجه هستیم
نماینده فدراسیون جهانی سگ در کشور در برنامه گفتگوی ویژه خبری مرکز قزوین با بیان اینکه با خلأ قانونی در زمینه نگهداری سگ در کشور مواجه هستیم میگوید: ۱۶ ارگان، مسئول ساماندهی سگهای پرسه زن در کشور هستند، اما تا به امروز به نتایج درستی در زمینه ساماندهی سگهای پرسه زن نرسیده ایم.
پوراسماعیل میافزاید: برآورد تعداد سگهای پرسه زن و بلاصاحب که این روزها در کشور به معزل تبدیل شده است، به شهرداریها مربوط میشود و هنوز اتفاق خاصی برای کاهش سگهای پرسه زن در استان صورت نگرفته است.
او اضافه میکند: به علت استفاده از سگ در زمینههای مختلف از جمله سکونتگاهها یا کارگاههای برون شهری و همچنین نبود آگاهی از خصوصیات سگ ها، شاهد رهاسازی آنها در طبیعت و زاد و ولد بیش از حد آنها هستیم.
پوراسماعیل میگوید: اگر سگهای بلاصاحب داروی ضد انگل و واکسن دریافت نکنند، ممکن است بهداشت عمومی را به خطر بیندازند و حتی برخی از آنها به مردم حمله کنند، به طوری که در جزیره قشم شاهد کشته شدن یک بچه توسط سگهای پرسه زن بودیم.
اقای پور اسماعیل که خود مزرعه پروش سگ با نژادهای اصیل دارد معتقد است: سگها خصوصیات اخلاقی و رفتاری متفاوتی دارند و ممکن است برخی از سگهای پرسه زن به مردم حمله کنند و حتی گزارش شده سگهای پرسه زن به گلههای دام نیز حمله کرده اند.
نماینده فدراسیون جهانی سگ در کشور میگوید: سگهای مالک دار آموزش پذیر و فرمان پذیر هستند و از سوی مالکان تحت پوششهای بهداشتی و تغذیهای قرار دارند و حتی برخی آنها برای کشف مواد مخدر یا ویروس کرونا استفاده میشوند، اما سگهای پرسه زن یا ولگرد تحت هیچگونه حمایتهای بهداشتی و آموزشی قرار نمیگیرند و باید سریعاً برای ساماندهی این دسته از سگها اقدام شود.
پوراسماعیل میافزاید: سگهای آموزش دیده و دارای مالک به علت خصوصیات اخلاقی متفاوت نباید با سگهای پرسه زن در ارتباط باشند ومتأسفانه درکشور ما بدون در نظر گرفتن خصوصیات اخلاقی سگها نسبت به تکثیر نژادی آنها اقدام میکنند که این موضوع سبب گسترش بیش از حد سگهای پرسه زن شده است.
بگفته وی در کشورهای خارجی برای کسانی که نسبت به تکثیر غیرقانونی سگها اقدام کنند، جریمههای سنگینی وضع میشود، اما در کشور ما به این موضوع پرداخته نمیشود.
نماینده فدراسیون جهانی سگ در کشورمی گوید: دربرخی ازاستانها شاهد هستیم که سگهای پرسه زن را به تعداد خیلی زیاد به وسیله خودرو به یک استان دیگر منتقل و آنجا رهاسازی میکنند که با پیشروی این سگها به مناطق شهری، شاهد بروز خطرات و معضلات بسیاری هستیم.
پوراسماعیل میافزاید: اتلاف و از بین بردن سگهای پرسه زن به لحاظ علمی و فنی به هیچ عنوان درست نیست و به علت افزایش یک باره منبع غذایی برای سگهای باقیمانده، میزان زاد و ولد آنها به شدت افزایش پیدا میکند و حتی این قابلیت وجود دارد که یک سگ ماده در سال ۲۴ توله به دنیا بیاورد.
او با تأکید بر اینکه ما در زمینه نگهداری سگ در کشور با خلأ قانونی مواجه هستیم، معتقد است: باید نخست اطلاعات سگها جمع آوری شده و سپس درباره ساماندهی آنها اقدام شود که این روند در کشور ما یا انجام نمیشود و یا به کندی پیش میرود.
غذارسانی به سگهای بلاصاحب خسارت جبرانناپذیر
در حالی که غذارسانی به حیوانات که در خیابان و اطراف شهر پرسه میزنند اقدامی دلسوزانه و از سر محبت است، اما کارشناسان معتقدند که این اقدام باعث افزایش بیرویه جمعیت این حیوانات و ایجاد مشکلات متعددی میشود.
در همین زمینه آقای پور اسماعیل میگوید: غذارسانی به سگهای بلاصاحب باعث افزایش مدیریت نشده جمعیت آنها و ایجاد معضلات متعدد برای حیات وحش و جامعه میشود.
رهاسازی سگهای ولگرد استانهای همجوار در قزوین
مدیرکل دفتر شهری استانداری قزوین هم معتقد است: اقدام موثری به علت هزینههای بالا، برای جمعآوری سگهای بدون صاحب اجرا نمیشود.
مصطفی صالحی با بیان اینکه سالانه حدود هزارمورد سگ گزیدگی در استان گزارش میشود میافزاید:
روش زندهگیری و اتلاف سگهای ولگرد هزینه زیادی دارد؛ و از طرف دیگر دستورالعمل مشخصی هم درباره نحوه برخورد پس از زندهگیری سگها هم وجود ندارد.
صالحی اضافه میکند: یکی از دلایل افزایش جمعیت سگهای بدون صاحب در استان این است که این سگها از سایر استانهای همجوار در حاشیه استان قزوین رهاسازی میشوند که مکاتباتی در این زمینه اتفاق افتاده است.
او میگوید: وزارت کشور باید ردیف بودجهای را برای این موضوع تعیین کند تا بتوانیم هر سال اعتباراتی را در جهت ساماندهی سگهای ولگرد به شهرداریها تخصیص دهیم.
شیوع انواع بیماری با سگهای بدون صاحب
سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری قزوین هم میگوید: مهمترین معضل و مشکل ناشی از افزایش جمعیت سگهای بدون صاحب را شیوع بیماریهای قابل انتقال بین حیوان و انسان ذکر میکند و میگوید: شهرداری این آمادگی را دارد با همکاری دستگاههای مربوطه نسبت به ساماندهی سگهای بدون صاحب اقدام کند.
اصغرحبیبی میافزاید: شهرداری قزوین در حوزه وظایف خود توان جمعآوری این سگها را دارد، اما متاسفانه گاهی اوقات از شهرهای اطراف شاهد رهاسازی گلهای این حیوان در حاشیه شهر قزوین هستیم که این مسئله مشکل را دوچندان میکند.
سگهای بدون صاحب مخل آسایش شهروندان
داستان قزوین نیز با انتقاد از سگهای بدون صاحب و خطرات آنها میگوید: شهروندان نیاز به استفاده از فضاهای عمومی، پارکها و اماکن مختلف دارند تا با خانواده در کمال امنیت و سلامت از این فضاها بهرهبرداری کنند که گاهی همین سگهای بدون صاحب مخل آسایش میشوند.
محمد قاسمی در خصوص کنترل و ساماندهی سگهای ولگرد و افزایش بیشازحد زادوولد سگها و رها شدن سگهای استانهای دیگر در مرزهای استان قزوین میافزاید: این امر مشکلات متعددی به وجود میآورد.
قاسمی اضافه میکند: لذا اولویت برنامههای دادستانی سلامت شهروندان است که در کنار آن حقوق حیوانات نیز رعایت شود.
یکی از اصلیترین اقدامات موجود در حوزه ساماندهی سگهای بدون صاحب، موضوع مرگ با ترحم و عقیم سازی است که در این زمینه نیز موفقیتهای چندانی حاصل نشده و خود موجی از مخالفتهای اجتماعی را به دنبال داشته است.
در ماههای گذشته بود که جمعی از تشکلهای مردمی دوستدار طبیعت با تجمع درمقابل استانداری قزوین با معدوم سازی مخالفت خود را اعلام کردند.
اما در این زمینه آقای پور اسماعیل پرورش دهند سگ میگوید: برخی دلسوزیها برای این حیوانات مشکل ایجاد میکند.
وی، با بیان اینکه به عنوان مثال غذا دادن از روی ترحم و دلسوزی بدون زیر ساختهای کارشناسی باعث مشکلات عدیدهای میشود، میافزاید: این مشکلات از قبیل ترس و جذب به طرف انسان و غذای آماده، باعث تحرک نشدن برای شکار و در نتیجه ضعیف شدن گونه جانوری میشود.
اقای پور اسماعیل اضافه میکند: درطبیعت حیوان ضعیفِ محکوم به فنا و نژاد برتر، ازدیاد نسل میکند، پس در صورت تمایل به کمک به این حیوانات میتوان از کارشناسان خبره راهنمایی گرفت تا ناخواسته باعث بر هم زدن نظم طبیعت نشویم.
پور اسماعیل میگوید: وضعیت حیات وحش در برخی مناطق کشور بسیار شکننده است و نباید تنش مضاعفی مانند غذارسانی و در نتیجه افزایش سگهای بلاصاحب برای حیات وحش ایجاد کنیم. از این رو ضروری است هرچه زودتر برای کنترل و مدیریت جمعیت سگهای بلاصاحب چارهاندیشی شود.
وی میافزاید: در مواجهه با جمعیت روبه افزایش سگهای بلاصاحب باید منطقی و علمی برخورد شود و میتوان از تجربه کشورهای که در این زمینه موفق عمل کرده اند الگو گیری کرد.
مراکز پرورش سگ
موضوع بعدی که در باره سگ باید به آن پرداخته شود ایجاد مزارع پرورش سگ در مناطق مختلف کشور است.
اقای پور اسماعیل که خود مزرعه پرورش سگ دارد میگوید: سگها حافظ جان و مال انسانها هستند و پیشینه استفاده از این حیوان علاوه بر مصارفی مانند گله داری، شکار، حفاظت و ... در ارتش ایران باستان نیز به عنوان سگ نظامی استفاده میشد.
او با اشاره به شروع کار پرورش سگ به صورت یک کسب و کار میتواند شغلی پردرآمدی باشد اضافه میکند: به عنوان مثال در مزرعه شخصی ام بصورت مستقیم ۱۵ نفردر زمینه پرورش، آموزش و غذای سگ مشغول بکار هستند.
نماینده فدراسیون جهانی سگ در کشور با اشاره به اینکه ۳۶۷ نژاد سگ در دنیا ثبت شده است و تنها سگ ایرانی ثبت جهانی شده تازی شکاری سالوکی است، میگوید: دههها قبل، انگلیسیها به صورت غیرقانونی ۶۰ قلاده از سگ تازی شکاری سالوکی را از ایران منتقل کرده و پرورش داده اند و به طور کلی، سرقت ژنتیکی مرتکب شده اند و پول هنگفتی نیز از تکثیر و فروش این حیوان به جیب میزنند.
وی میگوید: باید تلاش شود مالکیت نژاد سگ سالوکی ایران را به کشور برگرداند چرا که این سگ، قابلیت بسیار زیادی در زمینههای مختلف دارد.
پوراسماعیل میافزاید: به علت فواید این حیوان در امور مختلف در سال ۱۹۱۱ فدراسیون جهانی سگ تشکیل شد و هم اکنون ۹۹ کشور از جمله ایران عضو این فدراسیون هستند که مقر آن در کشور بلژیک است.
تعداد نژادهای ثبت شده در این فدراسیون تاسال ۲۰۲۱ شامل ۱۰ گروه و ۳۶۸ نژاد میباشد. عضویت ایران در این فدراسیون از شش سال قبل تاکنون موجب استاندارد نویسی سگهای اصیل نژاد ایرانی، ثبت و معرفی به دنیا به عنوان سرمایه ژنتیک و صادرات این حیوان به کشورهای دنیا ست که به همراه صنایع جانبی مربوطه مانند غذای سک موجب ارز آوری و ایجاد اشتغال شده است.
فدراسیون جهانی سگ درسال ۱۹۱۱ در بلژیک تأسیس شده و از تمام کشورهای دنیا از جمله کشورهای مسلمان عضو آن هستند.
بگفته پور اسماعیل، فدراسیون جهانی سگ دارای ۲۶ کمیته تحقیقاتی است که تمامی امور علمی مربوط به سگها را برای استفاده بهتر از این موجودات جهت حفظ مال و اموال مردم انجام می دهد.
نقش سگ در زندگی انسان
سگها نقشهای گوناگونی در جوامع انسانی بر عهده گرفته اند و آدمیان از آنها برای شکار، گله داری، بارکشی، محافظت، کمک به پلیس و نیروهای مسلح، همراهی و همدمی و کمک به اشخاص دچار ناتوانی استفاده میکنند و همچنین بسیاری از انسانها امنیت زندگی خود را بدست این حیوانات با وفا میسپارند؛ بنابراین نباید با مسائلی مانند سگ گردانی و بی برنامگی در ساماندهی سگهای بلاصاحب، فواید بی نظیر این حیوان را نادیده گرفت و همانگونه که گفته شد میتواند کسب و کاری جدی و ارزآور برای کشور باشد.
نگارنده: علی صفری الموتی
ممنون از گزارش خوبتون بهتره برای استفاده از حیوانات قانون وضع شود