همزمان با سفر «سید ابراهیم رئیسی» رئیسجمهور ایران به قطر، روزنامه «الشرق» این کشور، در گزارشی به تاریخ و روند روابط دوجانبه تهران-دوحه پرداخت.
در ابتدای این گزارش آمده است: روابط دولت قطر با جمهوری اسلامی ایران از مناسبات تاریخی نشأت گرفته و روابط خونی، فرهنگی، دینی و سیاسی آنها را تقویت کرده است. در سالهای اخیر روابط تهران-دوحه شاهد پیشرفتی ملموس در تمام زمینههای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، بخشهای انرژی و همکاریهای مرزی بوده است. این نتیجه توجه مقامات دو کشور است که به گسترش روابط دوجانبه و توسعه آن اهتمام دارند و تلاش میکنند تا همکاریها را به بالاترین سطوح ارتقا دهند.
این گزارش افزود: دوحه و تهران به وسیله هماهنگیهای سیاسی منظم و مواضع قاطع مشترک به هم نزدیک هستند. دیدارها و سفرهای مقامات دو کشور نیز سطح روابط بین قطر و ایران را ارتقا داده و باعث شده تا روابط دوجانبه شاهد رشدی روزافزون باشد؛ پیشرفتی که میتواند افقهای جدید همکاری را باز کرده و طرحهای مشترک دارای منافع راهبردی دو کشور را به اجرا درآورد.
در ادامه گزارش الشرق آمده است: رئیسجمهور ایران در اولین سفر منطقهای خود، امروز در رأس هیاتی بلندپایه به کشور قطر سفر کرد؛ وزرای امورخارجه و نفت نیز در این هیأت وی را همراهی میکنند. این سفر پاسخ مثبت مقامات ایران به دعوت «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر بوده و رئیسجمهور ایران قرار است تا در ششمین نشست کشورهای صادرکننده گاز که فردا در دوحه برگزار میشود، شرکت کند.
روابط ریشهدار
در ادامه گزارش الشرق درخصوص تاریخچه روابط دو کشور میخوانیم: روابط دوستانه قطر و جمهوری اسلامی ایران از دهههای گذشته، بر اصولی همچون احترام و حُسن همجواری بنا شده است. محیط همسایگی و دین مشترک اسلامی از عوامل مهم در شکلگیری روابط دو کشور و ایجاد ارتباط بین دو ملت ایران و قطر بوده است. ایران از اولین کشورهایی بود که استقلال دولت قطر را به رسمیت شناخت و یک ماه بعد از شناسایی رسمی، روابط دوجانبه را با دوحه آغاز کرده است. سال ۱۹۷۲ ایران اولین سفیرش را به دوحه فرستاد و یک سال بعد نیز میزبان سفیر دوحه در تهران بود. هماهنگی و مشورت بین ایران و قطر همچنان در برخی پروندههای منطقهای و بینالمللی ادامه دارد؛ پروندهها و موضوعاتی که شامل دغدغههای مشترک و امنیت دو کشور هستند.
روزنامه الشرق با اشاره به روابط همکاریجویانه دوحه-تهران در زمینههای سیاسی، اقتصادی، امنیتی و بخشهای انرژی با هدف تامین صلح و ثبات در منطقه، افزود: دو کشور در سال ۲۰۱۰ با هدف گسترش روابط دوجانبه و بینالمللی در زمینههای امنیتی و مبارزه با جرائم سازمانیافته، یک توافقنامه امنیتی امضا کردند. علاوه بر این تهران و دوحه روابط اقتصادی پایداری خصوصاً در صنایع نفت و گاز با یکدیگر دارند و دو کشور مهم صادرکننده گاز در جهان هستند. ایران و قطر در حال حاضر بزرگترین میدان گازی جهان را با ظرفیت ذخیره ۵۰.۹۷ تریلیون متر مکعب گاز به طور مشترک اداره میکنند.
الشرق ادامه داد: تولید در این میدان گازی از سال ۱۹۸۹ آغاز شده و ایران فرصت بهرهبرداری عظیمی را برای قطر به وجود آورده است. حجم تبادلات تجاری دو کشور در سال ۲۰۲۰ شاهد رشدی میلیارد دلاری بوده و انتظار میرود در سالهای آینده حدود پنج میلیارد دلار افزایش داشته باشد. سال ۲۰۱۴ دو کشور تفاهمنامهای مشترک برای ایجاد یک منطقه آزاد اقتصادی امضا کردند و پس از آن شهر بوشهر به عنوان منطقه اقتصادی مشترک با دوحه انتخاب شد؛ این تفاهمنامه همکاریهای دوجانبه بین دو کشور را تقویت و سطحی از رشد مداوم را در بازارهای دو کشور به وجود آورد.
نقش فعال
روابط پایدار قطر با ایران از یک سو به دوحه و از سوی دیگر به روابط قطر با دولتهای بزرگ کمک کرد؛ این کمک در چارچوب تلاش قطر برای کمک به ایجاد ثبات در منطقه و حل اختلافات به روشهای مسالمتآمیز به وسیله میانجیگریهای سیاسی قابل بررسی است. دوحه توانست نقشی فعال در کاهش تنشها بین ایالات متحده و ایران را برای بیش از یک بار ایفا کند؛ نقشی که منطقه خلیج فارس را از خطر درگیری و تنش دور کرد. فعالیتهای سیاسی و دیپلماتیک دولت قطر نقش مهمی در مهار آثار و تبعات ترور سپهبد «حاج قاسم سلیمانی» فرمانده شهید نیروی قدس سپاه جمهوری اسلامی ایران داشته است؛ چرا که بعد از این رخداد، منطقه در آستانه یک درگیری نظامی و جنگی بزرگ بین ایران و آمریکا قرار گرفت.
این گزارش در پایان اذعان کرد: مقامات دولت قطر پروسهای سیاسی را بین ایران و ایالات متحده آمریکا در جهت کاهش تنشها در منطقه رهبری کردند تا روند گفتگو بین دو طرف تسهیل و نسبت به بازگشت به توافق هستهای بهدست آمده در ۲۰۱۵ ترغیب شوند. بعد از انتخاب شدن «جو بایدن» به عنوان رئیسجمهور جدید آمریکا، دوحه درخصوص بازگشت آمریکا پای میز مذاکرات برای حل پرونده هستهای با ایران تاکید کرد. در پی این تلاشهای سیاسی، «آنتونیو گوترش» مدیرکل سازمان ملل در تماسی تلفنی با وزیر خارجه قطر، نقش این کشور را در احیای توافق هستهای ستود؛ تهران نیز دعوت دوحه را برای پیوستن به گفتگوهای جامع منطقهای با کشورهای حوزه خلیجفارس پذیرفت.