تاسیس نهاد ”امور تربیتی“ باهدف پاسداری از ارزشهای اسلامی و دستاوردهای انقلاب یکی از ضرورتهای اجتناب ناپذیر استقرار الگوهای اسلامی و انقلابی بود.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ضرورت اهمیت یک نهاد آموزشی تربیتی با هدف انتقال ارزش های دینی و فرهنگی انقلاب اسلامی به نسل آینده احساس می شد بهمین منظور نهاد امور تربیتی در 8 اسفند 1359 در ساختار جدید وزارت آموزش و پرورش طراحی و تاسیس شد.
ایده این طرح باتلاش شهیدان رجایی و باهنر ارائه و عملیاتی شد. این دو شهید بزرگوار اهمیت تزکیه و تهذیب و نقش مربیان پرورشی را بسیار مهم می دانستند؛ تا جایی که شهید رجایی مربیان امور تربیتی را سربازان انقلاب در آموزش و پرورش نامید و شهید باهنر نیز معتقد بود: «مربیان زمانی با انبیا هم صف و با امام عادل هم ردیف هستند که آموزش را از محتوای تزکیه پر کنند». این ایده ارزشمند نشان می دهد انقلاب اسلامی برای دو موضوع فرهنگ و تربیت دانش آموزان و جوانان و هدایت آنها در مسیر احکام الهی و انقلاب اسلامی اهمیت زیادی قائل است و نشان می دهد رویکرد انقلاب اسلامی بیش از هر چیز، فرهنگی و تربیتی با محوریت تربیت اسلامی است.
بدین ترتیب یک روز با نام روز امور تربیتی و یک هفته با عنوان هفته تربیت اسلامی باهدف تقدیر از زحمات بی شائبه مربیان زحمت کش پرورشی و همچنین اهمیت و ضرورت تربیت و به خصوص تربیت اسلامی در کشور انتخاب شد.
با پیروزی انقلاب اسلامی، تنوع ایده ها و افکار سیاسی بعضا فاقد پشتوانه های اخلاقی و اجتماعی میلیونها جوان را در معرض تبلیغات گروه های مختلف قرار داده بود و مدارس کشور، بهترین میدان جذب نیرو برای انواع گروه های سیاسی مختلف بود؛ تاسیس این نهاد را می توان یک تدبیر هوشمندانه و ارزشمند تلقی کرد. چرا که ضرورت داشت که فرهنگ اسلامی به نحو درست در میان جوانان و دانش آموزان گسترش می یافت و از دستاوردهای انقلاب اسلامی در آموزش و پرورش حراست می شد. تاکید مکرر امام خمینی (ره) بر تربیت صحیح جوانان و دانش آموزان، مهر تاییدی بر تشکیل نهاد «امور تربیتی» در مدارس به شمار می رود. به طوری که امام خمینی می فرمایند: «اگر تهذیب در کار نباشد علم توحید هم به درد نمی خورد».
اهمیت این نهاد تا جایی است که رهبر معظم انقلاب در خصوص جایگاه و کارکردهای آن، نظر مساعد و ویژه دارند و معتقدند: « بنده به کار تربیتی و هدف شما احترام می‌گذارم زیرا کار مهم و حساسی است که اگر درست پیش رود مقدمه‌ای برای درست شدن دانشگاه‌ها، ادارات و آینده است. همت عزیزان امور تربیتی باید جوان را پویا، آگاه به مسایل دینی تربیت کند تا آنها بتوانند آینده کشور را تضمین کنند».
بر این اساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در آذر ماه 1390 در شورای عالی انقلاب فرهنگی با هدف انتقال ارزش‌ها، باورها و رشد شخصیت فراگیران، توسعه و ترویج فرهنگ اقامه نماز، قرآن و عترت، ایثار و شهادت، کمک به تحقق فرآیند تربیت پذیری و فرهنگ پذیری مطلوب، شکوفایی استعدادهای فطری دانش آموزان، سلامت نفسانی و کمک به ترویج سبک زندگی اسلامی - ایرانی و آماده سازی دانش آموزان برای رویارویی با مسایل و مشکلات حال و آینده تدوین شد.
بی شک یکی از ابزارهای مهم انتقال فرهنگ و ارزش های دینی که از اهداف نهاد امور تربیتی بوده، کتاب است که در این خصوص کتاب های ارزشمندی در راستای اهداف نهاد امور تربیتی تالیف شده است که جنبه های تربیتی آن بیش از هر چیز برجسته تر است؛ چیزی که پیش از انقلاب اسلامی جایی در آموزش و پرورش و برنامه های درسی نداشت.
مجموعه کتاب های قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب و قصه های قرآن از مهدی آذریزدی (آذر خرمشاهی) از جمله کتاب هایی است که در حوزه تعلیم و تربیت، نقش تربیتی زیادی داشته اند و تقریبا همه کودکان و نوجوانان با این کتاب ها آشنا هستند.
در حوزه دفاع مقدس که خود یک مدرسه و دانشگاه برای تعلیم و تربیت اسلامی است کتاب های ارزشمندی منتشر شده است. کتاب های «خط مقدم» اثر خانم فائضه غفار حداد که برشی از زندگی شهید طهرانی مقدم است، «سفر به گرای 270 درجه» اثر آقای احمد دهقان، «دا» اثر خانم سیده زهرا حسینی، «دختر شینا» اثر خانم قدم خیر محمدی کنعان، «پایی که جا ماند» از آقای سیدناصر حسینی پور، «هفت روز آخر» اثر آقای محمدرضا بایرامی، «سلام بر ابراهیم» که گروهی از نویسندگان نوشته اند؛ تنها بخشی از گنجینه عظیم ادبی ایران است که آثار تربیتی آنها بسیار ارزشمند و آموزنده است.
در دوره کلاسیک هم «معراج السعاده» در باب اخلاق اسلامی از ملا احمد فاضل نراقی، «مُنْیةُ المُرید فی أدَبِ المُفیدِ وَ المُسْتَفید» اثر شهید ثانی در موضوع آداب متقابل شاگرد و استاد و آداب تعلیم و تعلم در اسلام و «اخلاق ناصری» درباره اخلاق فردی، اجتماعی و خانوادگی اثر خواجه نصیرالدین طوسی (۵۹۷-۶۷۲ق) از جمله کتاب هایی است که آثار تربیتی آنها برجسته و بارها تجدید چاپ شده و در حوزه های علمیه و دانشگاه های کشور مطالعه و تدریس می¬شوند.
در مجموع باید گفت: اهتمام به تربیت در کنار توجه به تعلیم موضوعی بسیار ضروری و پراهمیت است؛ چرا که تربیت و پرورش صحیح قوای جسمی و روحی، عامل شکوفایی استعدادهای ذاتی بشر برای رسیدن به رشد و کمال حقیقی است و این امر با انجام ماموریت های نهاد امور تربیتی و در بستر سند بالادستی تحول بنیادین آموزش و پرورش و توجه بیش از پیش مسئولان فرهنگی کشور قابل تحقق خواهد بود.