رژیمهای غذایی غلط و خودسرانه و یا مسائلی مانند سوء تغذیه و یا لاغر شدن ناگهانی باعث ریزش مو و حتی طاسی در برخی نقاط سر می شود، به همین جهت جلوگیری از ریزش مو در رژیم لاغری اهمیت زیادی دارد.
به گزارش سرویس وب گردی خبرگزاری صدا و سیما، رژیم غذایی میتواند به سلامتی و کاهش وزن و در نتیجه افزایش اعتماد به نفس و حتی طول عمر افراد کمک کند. همه این مزایا برای بسیاری از افرادی که دچار اضافه وزن هستند، وسوسه برانگیز است.
اما از آنجایی که هر روش درمانی قاعده و اصول مشخصی دارد و باید مطابق چهارچوبهای درست انجام شود، رژیم غذایی هم در صورتی که اشتباه اجرا شود میتواند عواقب بدی برای بدن و حتی علاوه بر ریزش مو در مواردی ممکن است موجب ضعف بینایی، فشارهای عصبی، مشکلات فشار خون، بیماری و حتی پس از مدتی بازگشت وزن اولیه در آن فرد شود.
آمارها نشان میدهد بیشتر کسانی که به دنبال درمان ریزش مو ناشی از رژیم لاغری هستند، رژیمهای سخت و اشتباهی را به صورت خودسرانه و بدون مشاوره با کارشناسان و متخصصین تغذیه، در پیش گرفته بودند و متاسفانه در طول مدت رژیم بدن خود را از جذب مواد مفید و مغذی محروم کرده اند.
علل کلی ریزش مو
ریزش ۱۰۰ تار مو در روز در همه افراد طبیعی است و حتی سالمترین موها نیز میریزند. اگر هنگام تمیزکردن برس موی خود مقداری مو مشاهده کردید، جای نگرانی نیست، اما اگر سرعت ریزش موهایتان بیشتر از این مقدار بود حق دارید که نگران شوید. کاهش چشمگیر کالری، استرس، کمبود مواد مغذی و… میتوانند باعث ریزش مو شوند. در ادامه به شرح سایر دلایل ریزش مو میپردازیم:
وراثت
این نوع ریزش مو ارثی و به این صورت است که موها بهمرور نازکتر میشوند و حجم اولیه خود را از دست میدهند (کمپشتتر میشوند). افرادی که در خانواده خود سابقه ریزش مو با الگوی زنانه و یا مردانه دارند، بهاحتمال زیاد دچارش خواهند شد.
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی میتواند منجر به کمپشت شدن موها شود. تغییر در سطح آندروژن نیز ممکن است باعث نازک شدن موهای سر و زبری موهای صورت شود.
کمبود غذایی
کمبود برخی از مواد غذایی خاص منجر به ریزش مو میشود. این نوع کمبودها با طاسی با الگوی مردانه (آلوپسی آندروژنتیک) و ریزش موی موقتی یا واکنشی (تلوژن افلوویم) مرتبط است. کمبود برخی از ویتامینها و مواد معدنی از جمله آهن، زینک، نیاسین، سلنیوم، ویتامین دی، پروتئین و… نیز باعث ریزش موی بیشتری میشود. گاهی اوقات نیز مصرف بیش از حد یک ویتامین مانند ویتامین آ منجر به ریزش مو میشود. همچنین اگر گیاهخوار هستید یا سابقه کمخونی دارید، ممکن است دچار ریزش موی ناشی از کمخونی شوید.
استرس جسمی یا روانی
افزایش استرس باعث ترشح هورمونهایی (مانند کورتیزول) میشود که با افزایش التهاب، روند رشد مو را متوقف یا کند میکند و باعث ریزش موها میشود. بعضی از افراد هنگام استرس کمتر غذا میخورند در نتیجه سطح ویتامینها و مواد معدنی کاهش یافته و منجر به ریزش مو میشود.
بیماری تیروئید
اختلال عملکرد تیروئید یکی دیگر از دلایل احتمالی ریزش مو است.
داروها
مصرف برخی از داروها از جمله آلوپورینو (Allopurinol)، بروموکریپتین (Bromocriptine)، سیکلوفسفامید (Cyclophosphamide) و… با ریزش مو ارتباط دارند. اگر ریزش مو ناشی از مصرف دارو باشد، با قطع مصرف دارو، ظرف مدت ۱ تا ۳ ماه ریزش مو درمان میشود.
سندرم تخمدان پلیکیستیک
زنانی که به بیماری سندرم تخمدان پلیکیستیک مبتلا هستند، همواره از اختلالهای هورمونی رنج میبرند. هورمونهای مردانه (یا آندروژن) در بدن زنان هم تولید میشود، ولی در افرادی که تخمدان پلی کیستیک دارند، تولید هورمونها بیشازحد معمول است؛ بنابراین ریزش موی سر میتواند نشانه سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد.
رنگ مو و ریزش مو
رنگکردن مو مانعی برای رشد موها نیست، اما ممکن است به مو آسیب بزند. رنگ مو حاوی آمونیاک و پراکسید هیدروژن است. این مواد موهای تلوژن را سست میکند و از طرفی نیز ساقههای مو را از لحاظ فیزیکی ضعیف کرده و باعث ریزش مو میشود.
رژیم گرفتن میتواند استرسزا و طاقتفرسا بوده و منجر به کمبود تغذیهای شود. علاوهبراین، بسیاری از زنان با افزایش سن یا در دوران یائسگی دچار افزایش وزن میشوند و میخواهند برای کاهش وزن رژیم بگیرند. مجموعه این موارد منجر به نازک شدن موها و ریزش مو بر اثر کمبودهای تغذیهای میشوند.
ریزش مو چه زمانی متوقف میشود
بیشتر افراد به طور کلی پس از گذشت شش تا نه ماه از کاهش وزن، رشد عادی موی خود را تجربه میکنند. فولیکولهای مو به بیش از شش ماه زمان نیاز دارند تا از فاز خاموشی وارد فاز رشد فعال شوند. با این وجود، گاهی اوقات ممکن است به مدت زمان بیشتری نیاز باشد و برخی افراد نیز دیگر هیچ گاه موهای از دست رفته خود را بازنمییابند.
روشهای درمانی مختلفی برای ریزش مو در دسترس هستند؛ اگر چه بسیاری از آنها توانایی ارائه معجزه را ندارند. مهمترین نکتهای که باید برای درمان ریزش مو مد نظر قرار دهید، یافتن دلیل زمینهای این شرایط است. پیشگیری از ریزش مو به طور قطع بهتر از درمان آن است.
چگونه از ریزش مو پیشگیری کنیم
اگر قصد دارید از ریزش مو پیشگیری کنید، باید به میزان کافی در طول روز کالری دریافت کنید. اگر قصد دارید وزن خود را کاهش دهید، باید اندکی کالریهای مصرفی خود را کاهش دهید، اما محدودیت بیش از حد میتواند به بروز مشکلات ریزش مو و بسیاری مشکلات سلامت دیگر منجر شود.
برای رسیدن به این هدف باید پروتئین کافی از رژیم غذایی خود دریافت کنید. این که چه میزان پروتئین در روز نیاز دارید به وزن بدن یا سطوح فعالیت شما بستگی دارد.
همچنین باید در زمان کاهش وزن مکملهای ویتامین مصرف کنید. با توجه به کاهش کالریهای مصرفی، ممکن است برخی از مواد مغذی ضروری را به میزان کافی دریافت نکنید.
غلات کامل، میوهجات و سبزیجات باید جایگاه ثابتی در رژیم غذایی شما را داشته باشند. میوهجات و سبزیجات سرشار از ویتامینهای A، C، و E و روی هستند که عواملی مهم برای رشد مو محسوب میشوند؛ در شرایطی که غلات کامل سرشار از آهن هستند که میزان ناکافی آن به کمخونی (آنمی) منجر میشود. کمخونی یکی از دلایل اصلی ریزش مو است.
ویتامین A
ویتامین A عاملی کلیدی برای رشد مو است، زیرا به حفظ سلامت پوست و تولید چربی در فولیکولهای مو کمک میکند. با این وجود سطوح بیش از حد این ویتامین نیز میتواند به ریزش مو منجر شود. مقدار مصرف توصیه شده روزانه ویتامین A برای مردان ۹۰۰ میکروگرم و برای زنان ۷۰۰ تا ۱۳۰۰ میکروگرم است. مصرف بیش از ۳،۰۰۰ میکروگرم از این ماده در روز موجب مسمومیت با ویتامین A میشود که اثر منفی بر فولیکولهای مو دارد.
ویتامین B
ویتامین B نیز برای رشد مو عنصری مهم محسوب میشود. کمبود این ویتامین نادر است، اما در صورت وقوع به ریزش مو منجر خواهد شد. از مواد غذایی سرشار از ویتامین B میتوان به تخم مرغ، ماهی، لوبیاها و سبزیجات برگدار اشاره کرد.
ویتامین C
ویتامین C فواید سلامت مختلفی را ارائه میکند. این ماده مغذی در تولید کلاژن نقش دارد که عاملی کلیدی برای حفظ سلامت پوست و مو محسوب میشود. کمبود ویتامین C میتواند به ریزش مو منجر شود. میوهجات و سبزیجات به ویژه میوههای خانواده مرکبات سرشار از این ویتامین محلول در آب هستند.
ویتامین D
ویتامین D عاملی مهم در زمینه چرخه رشد مو است. مقدار مصرف توصیه شده روزانه برای این ویتامین ۶۰۰ تا ۸۰۰ واحد بینالمللی است. قرار گرفتن در معرض نور خورشید راحتترین گزینه برای تولید ویتامین D در بدن است. لبنیات غنی شده با این ویتامین و مکملها نیز از دیگر گزینههایی هستند که میتوانید برای تامین این ماده مغذی مد نظر قرار دهید.
روی
روی یک ماده معدنی کلیدی برای حفظ سلامت پوست، مو و ناخنهاست. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که روی نقش مهمی در تنظیم ساختار پروتئینی DNA و RNA فولیکولهای مو دارد.
پروتئین
پروتئین یکی از مهمترین مواد آلی برای سلامتی بدن و مو است. خوشبختانه پروتئین در بسیاری از مواد غذایی مانند گوشت، لبنیات، تخم مرغ و حبوبات موجود است و براحتی جذب بدن میشود. زمانی که رژیم لاغری میگیرید، باید طوری زیر نظر پزشک و یا کارشناس تغذیه برنامه غذایی خود را آغاز کنید که مصرف پروتئین بطور ناگهانی کاهش شدیدی نداشته باشد و به بدن فشار وارد نشود. دریافت پروتئین کافی برای رشد و بازسازی مو بسیار مهم است و کمبود آن میتواند منجر به ریزش و یا کاهش ساقه موها شود.
آهن
آهن برای رویش مو بسیار مهم است و برعکس کمبود آهن نیز یکی از دلایل و عوامل ریزش مو میتواند باشد. فقر آهن برای بدن بسیار مضر است و از این رو جهت جلوگیری از آن توصیه میشود که هر هفته مواد غذایی دارای آهن مانند گوشت قرمز، جگر، عدس و تخم مرغ مصرف شود. در ضمن خوردن ماست همراه غذا نیز به هیچ وجه توصیه نمیشود چرا که این کار مانع از جذب آهن موجود در غذا به بدن میشود.
امگا ۳
یکی از مواد معدنی و اسیدهای چرب مفید برای مو امگا ۳ است. حتما شنیده اید که مصرف روغن امگا ۳ قویا توصیه میشود، دلیل آن نیز خواص آن برای بدن به ویژه برای موها است. این اسید چرب از طریق ماهی و یا دانههای روغنی جذب بدن میشود.
برای جلوگیری از ریزش مو در رژیم لاغری چه کنیم؟
توصیه میکنیم که حتما پیش از آغاز رژیم غذایی با پزشک متخصص مشورت کنید و دستورات لازم و راهنماییهای مفید را از وی دریافت کنید. به یاد داشته باشید که تقویت مو در دوران رژیم لاغری اهمیت زیادی دارد.
یکی از نکات مراقبت از مو این است که تحت هر شرایطی سعی کنید که مواد مورد نیاز پوست و مو را از طریق مواد غذایی مصرفی خود تامین کنید. در صورت رعایت این نکته مهم شما یکی از راههای بسیار ساده و در عین حال مهم برای جلوگیری از ریزش موهای خود را انجام داده اید.
چنانچه قصد گرفتن رژیم غذایی دارید سعی کنید جهت جلوگیری از بروز عوارض جانبی حتما موارد زیر به دقت رعایت شود:
۱. حتما به متخصص و پزشک تغذیه مراجعه کنید.
۲. مطابق برنامه ریزی توصیه شده عمل کنید و سر خود و بدون مشاوره شروع به گرفتن رژیم غذایی نکنید.
۳.در طول مدتی که رژیم گرفتید، نوشیدن آب، مایعات، خوردن میوه و سبزی جات و ورزش و پیاده روی را فراموش نکنید.
۴.در طول این مدت توجه داشته باشید که پروتئین، مواد مغذی و ویتامینهای لازم به بدن شما برسند.
هر فردی با توجه به سن، قد، وزن و سایر ویژگیها، نیازهای تغذیهای متفاوتی دارد. رژیمهای غذایی که در اینترنت پیدا میکنید، حتی اگر مطابق با اصول تغذیه طراحی شده باشند، ممکن است برای شما مناسب نباشند. به یاد داشته باشید که نیازهای غذایی هر فردی منحصر به اوست؛ برای آغاز هر رژیمی با متخصص تغذیه مشورت کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر موهای شما به طرز غیرمعمولی شروع به ریزش کرد به پزشک مراجعه کنید تا علت تغییرات موهای شما را تشخیص دهد. بهتر است تا قبل از شروع رژیم نیز با پزشک خود مشورت کنید تا از بیضرر بودن رژیم مطمئن شوید، خصوصاً اگر به فشار خون بالا، بیماری قلبی یا دیابت مبتلا هستید.
اگر گمان میکنید ریزش موی شما ناشی از فقر ویتامینهاست، بههیچوجه خوددرمانی نکنید. مصرف خودسرانهی مکملهای موجود در بازار میتواند منجربه افزایش بیشازحد برخی ویتامینها و مواد معدنی در بدن شما شوند. این وضعیت خطرناک است و خود میتواند منجربه تشدید ریزش مو و همچنین آسیب به سایر اندامهای بدن شود.
پزشک با توجه به شرح حال شما، آزمایشهای لازم را تجویز میکند و نوع کمبود را تشخیص میدهد. همچنین ریزش مو انواع و علل مختلفی دارد و ممکن است شما همزمان بیش از یک نوع ریزش مو را داشته باشید؛ بنابراین تشخیص درست، اولین و مهمترین راه درمان است.