گشایش های صورت گرفته در روابط میان ترکیه با مثلث امارات، عربستان و رژیم صهیونیستی جنبه تاکتیکی دارد و از روی ناچاری صورت می گیرد و در صورتیکه اردوغان بتواند از مشکلات اقتصادی و سد انتخابات پیش رو عبور کند اوضاع می تواند به روال سابق بازگردد .
روابط عربستان و ترکیه بعد از آغاز خیزش های مردمی موسوم به بهار عربی شکرآب شد. زیرا ترکیه به همراه قطر با امید به اینکه جنبش اخوان المسلمین رهبری این خیزش ها را برعهده دارد و پیروز میدان خواهد شد از این جنبش ها حمایت کردند اما در مقابل عربستان به همراه امارات و مصر در مقابل این جنبش ها قرار گرفتند و با حمایت راستگراهای اسرائیلی و جمهوریخواهان و نومحافظه کاران امریکایی هجمه شدیدی را علیه این جنبش ها و سرکوب آنها به راه انداختند.
البته در خصوص سوریه با وجود اینکه هر یک از دو بلوک رقیب از گروه های تکفیری خاص خود حمایت می کردند اما در خصوص براندازی دولت مرکزی سوریه رویکرد و سیاست یکسانی در پیش گرفته بودند و هر دو در گروه موسوم به دوستان یا همان دشمنان دولت سوریه و ائتلاف برانداز جای داشتند. در واقع جمال خاشقچی که از آن به عنوان عامل تشدید تنش و خصومت در روابط ترکیه و عربستان یاد می شود قربانی رقابت ترکیه و عربستان بر له یا علیه اخوان المسلمین شد؛ چراکه خاشقچی از دید سعودی ها به حامی و عضویت در جنبش اخوان المسلمین متهم بود و سعودی ها و شخص محمد بن سلمان خشم و نفرت تاریخی خود را از اخوان المسلمین بر سر وی خالی کردند و وی را به طرز فجیع آن هم در یک محل دیپلماتیک در کنسولگری خود در استانبول به قتل رساندند.
اما چند عامل موجب شد که روابط ترکیه و عربستان بعد از سال ها تنش و خصومت رو به بهبود و آشتی پیش رود و در نهایت به سفر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به عربستان منتهی شود:
نخست اینکه از اواخر دوره ترامپ که مشخص شده بود امکان پیروزی مجدد وی در انتخابات ریاست جمهوری امریکا وجود ندارد، اوانجلیست های حاکم بر کاخ سفید تصمیم گرفتند به شکاف درونی بلوک رقیب در میان کشورهای سنی مذهب پایان دهند تا بلکه بتوانند خلائ ناشی از خروج احتمالی امریکا از منطقه را پرکنند و بدین ترتیب مانع از قدرت گیری ایران و محور مقاومت شوند. در این راستا بود که ابتدا زمینه آشتی قطر و عربستان و سپس امکان آشتی عربستان و امارات و اسرائیل با ترکیه فراهم شد.
اما عامل دوم که می توان از آن به اهرم فشار هم تعبیر کرد به سقوط غیرمترقبه لیر ترکیه اشاره کرد که برخی از مقامات حزب حاکم عدالت و توسعه از جمله شخص اردوغان به نقش عوامل بیرونی معتقد بودند و همین امر ظن اصلی را به سمت اسرائیل، امارات و عربستان و همچنین امریکا می برد و بر همین اساس بعد از اینکه ترکیه به انعطاف سیاست های خود در قبال این طرف ها پرداخت و باب آشتی را با آنها بازکرد روند کاهش ارزش لیر متوقف شد و همین امر نقش این طرف ها را در ایجاد مشکلات اقتصادی ترکیه و کاهش ارزش پول آن تا حدودی زیادی تقویت کرد. از این منظر ترکیه و اردوغان به سمت آشتی با امارات، عربستان و اسرائیل کشانده شد و در ادامه اردوغان هم با سفر به ریاض با محمد بن سلمان دیدار کرد .
این بدین مفهوم است که گشایش های صورت گرفته در روابط میان ترکیه با مثلث امارات، عربستان و اسرائیل جنبه تاکتیکی دارد و از روی ناچاری صورت می گیرد و در صورتیکه اردوغان بتواند از مشکلات اقتصادی و سد انتخابات پیش رو عبور کند و قطر نیز بتواند میزبانی بازی های جام جهانی را با موفقیت پشت سر بگذارد اوضاع می تواند به روال سابق بازگردد .
--------------------------------------------
احمد کاظم زاده