ورزش چه ارتباطی با رشد مو دارد؟

به گزارش سرویس وبگردی سازمان صدا وسیما، ورزش فواید بسیار زیادی برای سلامتی دارد، اما آیا تمرینات ورزشی روی رشد مو هم اثر می‌گذارند؟ ظاهراً خیلی امکان‌پذیر به نظر نمی‌رسد که ورزش بتواند جلوی ریزش موی ناشی از بالارفتنِ سن را بگیرد، اما واقعاً ممکن است بین محفاظت از مو و ورزش ارتباطی وجود داشته باشد.

به عنوان نمونه، ورزش گردش خون و اکسیژن را در گلبول‌ها افزایش می‌دهد که می‌تواند به نفعِ فولیکول‌های مو باشد. این کار می‌تواند مرحله رشدِ مو را طولانی‌تر کند. ورزش هم‌چنین می‌تواند استرس را که در کم‌پشت‌شدنِ مو‌ها اثر دارد، کاهش دهد. پس شما هم اگر نگرانِ کم‌شدنِ موهای‌تان شده‌اید به خواندن این مقاله ادامه دهید. ما با دکتر فوآت یاکسل، جراح پیوند مو، درباره بیمارانی صحبت کرده‌ایم که با ریزش مو دست‌وپنجه نرم می‌کنند و از او خواسته‌ایم درباره رشدِ مو‌ها و اینکه آیا تردمیل و دوچرخه‌سواری تفاوتی در آن ایجاد می‌کند، توضیحاتی بدهد.

متأسفانه تا امروز تحقیقاتِ علمی اندکی روی اثرات ورزش روی رشد مو انجام شده است. با این حال آگاه‌شدن از فرآیندِ رشد مو و عواملی که می‌توانند رشدِ موی سالم را تقویت کنند، این فرضیه که ورزشِ مداوم تواناییِ حمایت از رشدِ سالمِ مو‌ها را دارد تقویت می‌کند.

قبل از آنکه سازوکارِ احتمالیِ ورزش روی رشد مو‌ها را بررسی کنیم، فهمِ چند نکته عمومی درباره رشد مو‌ها مفید به نظر می‌رسد. مو از طریقِ چرخه‌های تناوبی رشد می‌کند که شاملِ مراحلِ رشد سریع و بلندشدنِ ساقه مو و دوره‌های پس‌رفت ناشی از سیگنال‌های مرگِ سلولی است.

 

چرخه رشد مو را می‌توان به سه مرحله متمایز تقسیم‌بندی کرد:

آناژن: این مرحله، مرحله رشدِ فعال مو است که ساقه مو از فولیکول‌ها جوانه می‌زند. این مرحله ممکن است چندسال طول بکشد.

 

کاتاژن: این مرحله گذار است که رشد مو متوقف می‌شود و معمولاً عقب‌نشینی می‌کند و یک‌ششم قطر هر تار مویی از دست می‌رود. علاوه بر آن در این مرحله مو‌ها دیگر توسط جریان خون تغذیه نمی‌شوند، اما هنوز سر جایشان هستند تا بریزند. ریزش این مو‌ها به مو‌های سر ظاهری کم‌پشت می‌دهد. برخی عوامل شکل‌گرفتن مو‌های کاتاژن را افزایش می‌دهند که شاملِ کم‌کاریِ غده تیروئید، پرکاری غده تیروئید، استرس و کمبود ویتامین‌هاست.

 

تلوژن: این مرحله، مرحله استراحت موست که رشد مو رخ نمی‌دهد.

 

اما چطور ورزش می‌تواند به رشد مو‌ها کمک کند؟ دکتر یاکسل می‌گوید که ورزش همیشه اثراتِ مثبتی روی رشد مو‌ها دارد، زیرا اثراتِ مثبتی روی سلامتِ عمومی دارد. «فولیکول مو‌ها از افزایش گردش خون و اکسیژن در سلول‌های خونی منفعت می‌برند. فولیکول‌های سالمِ مو به مو‌ها اجازه می‌دهند که مرحله آناژن (مرحله رشد مو) طولانی‌تر شود؛ بنابراین مو زمانِ بیش‌تری برای رشد دارد.»

بعلاوه، ورزش می‌تواند استرس را کم کند و استرس یکی از عواملی است که در مرحله کاتاژن می‌تواند باعث کم‌پشت‌شدنِ مو‌ها شود. ورزشِ مداوم می‌تواند از ریزش مو به این دلیل پیش‌گیری کند. دکتر یاکسل می‌گوید غیر واقع‌بینانه است که توقع داشته باشید با یک‌بار دویدن یا دو بار شرکت‌کردن در کلاس یوگا ناگهان ریزش مو قطع شود و یک‌دسته مو‌های تازه روی سرتان جوانه بزند، اما او می‌گوید همان توصیه‌های معمول برای فعالیت جسمانی برای رشد مو‌ها نیز اکتفا می‌کند.

طبق توصیه‌های مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های آمریکا، بزرگسالان باید ۱۵۰ دقیقه ورزشِ هوازی با شدتِ متوسط یا ۷۵ دقیقه ورزش هوازیِ شدید در طی هفته داشته باشند. یاکسل تأکید می‌کند که همین مقدار ورزش برای رشد سالمِ مو‌ها کافی است.

اما جالب اینجاست که همه انواع ورزش‌ها برای رشد مو‌ها مناسب نیستند. دکتر یاکسل می‌گوید ورزش‌های قدرتی که با هدفِ افزایش حجم عضلات انجام می‌شوند، به‌اندازه ورزش‌های هوازی یا کاردیو برای رشد مو‌ها خوب نیستند. تفاوت در اثری است که ورزش‌های حجم‌دهنده عضله روی هورمونِ تستوسترون می‌گذارد.

دکتر یاکسل می‌گوید: «رشد عضله رابطه مستقیمی با هورمون تستوسترون دارد و سطوحِ بالای این هورمون شاملِ دی‌هیدرو تستوسترون می‌تواند باعث کم شدنِ فولیکول‌های مو و کوتاه‌شدنِ چرخه رشد مو‌ها شود.»

دکتر یاکسل می‌گوید در ورزش‌های قدرتی هر چه روی پرورش عضلاتِ بزرگ بیش‌تر کار شود و از تمریناتی مثل اسکوآت، لانجز و وزنه‌برداری بیش‌تر استفاده شود، افزایش هورمون توستسترون نیز محتمل‌تر است.

 

او می‌افزاید: «این ورزش‌ها می‌توانند ریزش موی ژنتیکی را بدتر کنند. اما از طرفی این ورزش‌ها می‌توانند هورمونِ استرس را نیز کاهش دهند و واکنش بدن به استرس را بهبود ببخشند؛ بنابراین اگر ریزش موی شما ریشه استرسی دارد، در انجام ورزش‌های استقامتی اثرِ خوبی روی رشد موهای‌تان مشاهده می‌کنید.»

 

دکتر یاکسل می‌گوید مصرف استروئید بعد از ورزش‌های استقامتی باعثِ ریزش مو‌ها می‌شود، پس اکیداً از مصرف آن‌ها خودداری کنید.

خبر خوب آن است که حتی اگر برای عضله‌سازی چند روز در هفته ورزش‌های وزنه‌برداری انجام دهید، ورزش به طور مستقیم باعثِ ریزشِ مو‌های شما نمی‌شود. دکتر یاکسل توضیح می‌دهد: «افراد فقط به واسطه ورزش کردن دچار طاسی نمی‌شوند. ریزش مو به دلایلِ مختلفی از قبیلِ سبکِ زندگی، ژن‌ها، سطح هورمون‌ها و مصرف دارو‌هایی مانند دارو‌های ضد افسردگی اتفاق می‌افتد.»

او در ادامه توضیح می‌دهد که ریزش مو دو نوعِ کلی دارد: همیشگی و موقت. بیشتر ریزش‌های دائمی محصولِ آرایش ژنی افراد است، در عوض ریزش‌های موقتِ مو ناشی از سبکِ زندگی افراد است و می‌توان آن را با تقویتِ سلامتِ عمومی متوقف کرد. دکتر یاکسل می‌گوید، علاوه بر آن، ریزش مو به دلیلِ دوی ماراتون یا هر تمرینِ ورزشی استقامتیِ شدیدِ دیگری اتفاق نمی‌افتد، فقط وقتی این نوع ورزش‌ها باعثِ ریزش مو می‌شوند که شما از بدنی که در حالِ تمرین است مراقبت نکنید.

«ورزشکارانی که نیاز‌های تغذیه‌ای بدن‌شان را برای چنین تمرین‌هایی برطرف نمی‌کنند ممکن است با ریزش مو به دلیلِ فقر آهن، ویتامین و سایر مواد معدنی مواجه شوند.»

علاوه بر ورزش، دنبال‌کردنِ سبکِ زندگی سالم مثل خواب کافی، سیگارنکشیدن و پیروی از رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی برای رشد مو‌ها ضرورت دارد. رشد مو‌ها به دریافتِ مقادیرِ کافیِ کالری مرتبط است. رژیم‌های طولانی‌مدت که با کمبود پروتئین همراه می‌شوند، می‌توانند باعث از بین رفتنِ سلول‌های مو شوند.

علاوه بر آن، برای رشد مو و سالم نگه‌داشتنِ فولیکول‌های مو و تحریکِ رشد مو به این مواد نیاز است: آهن، بتاکاروتن، اسید فولیک، بیوتین، روی، ویتامین سی، ویتامین‌های گروه بی و اسید‌های چرب امگا ۳.

در آخر دکتر یاکسل تأکید می‌کند که ماندن عرق روی مو‌ها بعد از ورزش می‌تواند در رشدِ مو‌ها تفاوت ایجاد کند. اگر عرق برای مدت طولانی روی سر باقی بماند باعثِ انسداد مو‌ها و ضعیف‌شدنِ آن‌ها می‌شود. دوش‌گرفتن بعد از ورزش برای پیشگیری از آن ضروری است.