یخدان «میرفتاح» بازمانده از دوران قاجار در شهرستان ملایر با بارش بهاری سال ۹۸ به ویرانه تبدیل شد و پس از گذشت سه سال هنوز بازسازی نشده است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان ملایر، مرداد امسال در این باره گفت: نوسان اقتصادی، نبود اعتبارات کافی و اختصاص اعتبار در قالب اوراق از علل اصلی تأخیر در مرمت این بنای تاریخی است.
ابراهیم جلیلی افزود: برای مرمت و بازسازی ۷۶۰ اثر تاریخی که همزمان با این بنا در کشور فرو ریختند، اعتباری از محل اعتبارات مدیریت بحران، اختصاص یافت، اما برای مرمت یخدان میرفتاح هیچ اعتباری از این محل اختصاص پیدا نکرد.
وی همچنین گفت: تاکنون یک میلیارد و ۴۵۰ میلیون تومان برای مرمت این بنای تاریخی هزینه شده است که شامل حصارکشی اطراف محوطه یخدان میرفتاح، تهیه مستندنگاری وضع موجود و ثبت داشته‌های اثر تاریخی، خرید یکسری مصالح برای بازسازی اثر، تهیه طرح آسیب شناسی، رفع خطر و ایجاد اتاق نگهبانی و حفاظت می‌شود.
آقای جلیلی با اشاره به اینکه از اعتبارات استانی سال ۱۴۰۱، حدود ۵۰۰ میلیون تومان برای این کار پیش بینی شده، اما هنوز اختصاص نیافته است، افزود: پیگیر اختصاص اعتبارات بیشتر در حدود ۸۰۰ میلیون تومان برای تکمیل روند بازسازی یخدان میرفتاح هستیم هر چند برآورد ما برای اجرای گنبد یخدان میرفتاح یک‌میلیارد تومان اعتبار است.
یخچال سنتی «میرفتاح» از سه قسمت تشکیل شده که شامل یخدان با حدود شش متر در عمق زمین، یک چاه دفع آب به عمق پنج متر، ساقه یا پایه گنبد با حدود چهار متر از مصالح سنگ و خشت و آجر است و قسمتی که محل ذخیره یخ و تحت عنوان یخدان و ساقه، که البته این قسمت‌ها در وضع سالم است.
قسمت فرو ریخته بنا گنبدی است که برای جلوگیری از تابش مستقیم نور به یخ داخل یخدان روی آن زده شده و باعث تهویه و دیرتر آب شدن یخ‌ها می‌شده است همچنین یک دیوار سایه‌انداز کنار یخدان وجود داشته که بین ۴۰ یا ۵۰ سال قبل و پیش از ثبت ملی بنا از بین رفته و سه حوض داشته که آب قنات را در زمستان درون آن‌ها می‌ریختند تا یخ بسته سپس داخل یخدان بریزند.