روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که به اشتباه به بافتهای سالم بدن حمله میکند و باعث التهاب و دیگر علائم میشود.
روماتیسم مفصلی چگونه به وجود میآید؟
اگر دچار روماتیسم شّدید، سیستم ایمنی بدن موجب التهاب درون یک مفصل یا تعدادی از مفاصل شده و مقادیر زیادی مایع و خون به بخشی از بدن که تحت حمله عفونتی قرار دارد فرستاده میشود. در هر حال در آرتریت روماتوئید، تورم و التهاب در مفصل مشکلاتی را به وجود میآورد. وقتی تورم کم میشود، غلاف اطراف غضروف کشیده میماند و نمیتواند مفصل را در وضعیت مناسب خود قرار دهد. نتیجه چنین اتفاقی ناپایداری مفصل است و بنابراین در حالتهای نامناسبی قرار میگیرد.
علائم روماتیسم مفصلی
درد در مفصل
التهاب، تب و قرمزی مفصل
سختی مفصل بهویژه هنگام صبح
خستگی
کم اشتهایی
کاهش وزن
دمای بالای بدن یا تب
تعرق
چشمهای خشک و التهاب
درد قفسه سینه و در نتیجه التهاب
آرتریت روماتوئید میتواند هر مفصلی را در بدن درگیر کند، حتی مفاصل کوچک دست و پا. هر دو سمت بدن معمولا با هم درگیر میشود، اما همیشه هم اینطور نیست.
سن فرد، جنسیت، ژنتیک، وزن، سیگار کشیدن و رژیم غذایی از علل موثر در بروز این بیماری است.
روشهای درمانی روماتیسم
داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری، سیستم ایمنی بدن را مهار میکند تا روماتیسم را کاهش دهد یا از پیشرفت آن جلوگیری کنند.
مسکنها به تخفیف درد ناشی از روماتیسم کمک میکند، اما نباید تنها راه درمانی باشد. احتمالا پزشک معالج برای درمان آرتریت روماتوئید، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی تجویز میکند. این داورها درد و التهاب را کاهش میدهد، اما روماتوئید را کاهش نمیدهند؛ بنابراین نیاز به داروهای دیگری نیز دارید تا آسیب کمتری به مفاصل برسد.
داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن نیز مورد نیاز است و گاهی بیمار نیاز به تجویز داروهایی مانند سلکوکسیب دارد.
پزشک معالج ابتدا متوترکسات را برای درمان روماتیسم مفصلی تجویز میکند که اگر به تنهایی جواب نداد نوع دیگری از این داروها مانند هیدروکسی کلرین، لفلونوماید، سولفاسالازین یا توفاسیتینیب را به بیمار توصیه میکنند.
اگر درد و التهاب مفصل غیرقابل تحمل شود یا مفاصل بهطور جدی آسیب ببینند شاید نیاز به جراحی باشد. مفاصل ران، زانو و گاهی شانه بیشترین قسمتهایی هستند که جایگزین میشود.
بیشتر افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی برای عمل جراحی تا ۵۰ سالگی صبر میکنند، چون مفاصل مصنوعی پس از ۱۵ الی ۲۰ سال شروع به ساییدگی میکنند.
برخی مفاصل مانند آرنج در برابر جایگزینی مفصل مصنوعی خوب جواب نمیدهد و پزشک در چنین شرایطی عمل جراحی فیوژن را توصیه خواهد کرد.
ورزش کردن
زمانی که مفاصل دردناک و سخت میشود، آخرین چیزی که یادتان میآید ورزش کردن است. یکی از بهترین روشهای تخفیف درد روماتیسم، ورزش مرتب است.
با ورزش روزانه استخوانها قویتر میشود. نازک شدن استخوانها یکی از مشکلات روماتیسم است، بهویژه وقتی نیاز به مصرف استروئید پیدا کنید، این مورد اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد.
ماهیچههای قویتر به بهبود در حرکت کمک میکنند. میزان انرژی و خلقوخویتان نیز بیتاثیر نخواهد بود. دکتر فیزیوتراپ ورزشی با دادن دستورالعملهای ورزشی مخصوص میتواند در درمان رماتیسم مفصلی با ورزش به شما کمک کند.
یک سری درمانهای تکمیلی وجود دارد که بهتر است ابتدا در مورد آنها با پزشک معالجتان صحبت کنید. در ادامه به تعدادی از آنها اشاره میکنیم.
گرم و سرد کردن
کیسه آب سرد تورم و التهاب را کاهش میدهد. به مدت ۱۵ دقیقه کمپرس سرد یا کیسه آب سرد روی مفصل بگذارید و ۳۰ دقیقه بعد این کار را تکرار کنید.
کمپرس گرم ماهیچهها را آرام میکند و جریان خون را بیشتر خواهد کرد. حولهای گرم اطراف جایی که درد میکند، ببندید یا حمام و دوش آب گرم بگیرید.
خواب کافی
کمبود خواب میتواند درد مفاصل را بیشتر کند. هر شب سر ساعت مشخصی بخوابید و صبح بیدار شوید. هر روز ورزش کنید و از مصرف نیکوتین و کافئین خودداری کنید. تلویزیون، کامپیوتر و گوشی را در اتاق خواب خاموش کنید.
تحقیقات نشان داده است اسیدهای چرب امگا ۳ در روغن ماهی به کاهش التهاب در بدن کمک میکنند. مطالعات زیادی نشان میدهد که مکملهای روغن ماهی به کاهش سختی مفاصل در روماتیسم مفصلی هنگام صبح کمک میکند.
طبق تحقیقات روغن دانه گلگاوزبان به همراه مسکنهای ضد التهابی درکاهش علائم روماتیسم کمک موثری هستند.
درمان گیاهی روماتیسم مفصلی نیز یکی دیگر از روشهای پرکاربرد برای معالجه این بیماری است. داروهای گیاهی زیر در تخفیف دردهای ناشی از مفاصل موثر هستند:
درخت بید
دارچین
چای سبز
زنجبیل
زردچوبه
سیر
فلفل سیاه
چای بابونه
اوکالیپتوس