مراحل مهارتی نه گفتن نوجوانان
نه گفتن در دوره نوجوانی اهمیت بسیاری دارد چرا که از خطرات جلوگیری می کند و مانع بزرگی برای بروز اضطراب است.
موضوع نه گفتن به درخواست های نادرست دیگران یا درخواست هایی که نمی توانیم اجرا کنیم موضوعی است که همگی ما گرفتار آن هستیم.
برای فرزندان ما هم این موضوع بسیار مهم است و ارتباط مستقیمی با عزت نفس و اعتماد به نفس فرزند ما دارد.
گاهی اوقات خواسته های دیگران نادرست است و گاهی هم درست است ولی شما نمی توانید به هر دلیلی آن خواسته را اجابت کنید. در این صورت چگونه باید نه گفت؟!
قدم اول:
تصمیم قطعی در مقابل نه گفتن
در مرحله اول به فرزند خود بیاموزید که تصمیم بگیرید که: آیا می‌خواهد درخواست دیگران را قبول نکند؟
این موضوع را به خوبی تصمیم بگیرد و قاطعانه سر تصمیم خود بماند.
به او بگویید که اگر تصمیم گرفته است که نه بگوید به هیج عنوان از خواسته خود کوتاه نیاید!
قدم دوم:
همراهی کردن طرف مقابل
بعد از اینکه تصمیم خود را برای نه گفتن به طور قاطعانه گرفت به او بیاموزید که با طرف مقابل باید همراهی کند.
برای همراهی طرف مقابل به او بگوید:
متشکر م که من را برای این موضوع انتخاب کرده اید و ممنون هستم که به من اطمینان دارید.
باید در قدم دوم یک حس خوب و یک اقتدار خوب از خود را به نمایش بگذارد و عزت نفس و اعتماد به نفس خود را افزایش دهد.
قدم سوم:
بیان دلیل نه گفتن
در این مرحله به فرزند خود بیاموزید دلیل اینکه نمی‌تواند به درخواست دیگران بله بگویید را بیان کندو این کار را قاطعانه انجام دهد؛ و بعد از بیان دلیل نه گفتن، خود نه را بگوید!
مثلا:
متاسفانه الان بدلیل نداشتن وقت نمی‌توانم با شما به سینما بیایم.
الان خودم به این پول نیاز دارم و نمی‌تونم به شما بدهم!
البته در این مرحله می‌توانید از جملاتی استفاده کنید که فرصت فکر کردن را به زمان دیگری منتقل کنید:
(می‌تونید بهم فرصت بدهید تا فکر کنم و بعد به شما بگم!
(الان یک مقدار گرفتار هستم و اگر میشه بعدا با هم صحبت کنیم)
من خودم در مضیقه هستم و …
اگر نمی‌توانید که این کار را بیان کنید حتما بگویید که در مضیقه هستید و خود شما مشکلاتی دارید و انجام این کار امکان پذیر نیست!
چرا مهارت نه گفتن، مهم است؟
اینکه بتوانیم به راحتی، با شجاعت و با اعتماد به نفس، آن چیزی را انتخاب کنیم که فکر می‌کنیم درست است، تاثیر مهم و البته مثبتی در جریان زندگی ما خواهد گذاشت.
زمانی که بتوانیم بین آن چیزی که باید انجامش دهیم و آن چیزی که دوست داریم انجامش دهیم، تعادلی به وجود بیاوریم؛ زندگی بدون شک پیچیدگی کمتری خواهد داشت و لذت‌بخش‌تر خواهد بود.
مهارت نه گفتن نیز درست مثالی بارز از همین ادعا است؛ پس آموختن آن می‌تواند بسیار حیاتی باشد.
اگر دوست دارید زمان کافی برای انجام هر کاری را داشته باشید، اگر می‌خواهید از اضطراب دور بمانید، اگر دوست دارید و از همه مهم‌تر، اگر می‌خواهید مناعت طبع و عزت نفس داشته باشید، مهارت نه گفتن به شکل موثر، باید اولویت‌تان باشد.
دلیل در بیان اهمیت مهارت «نه» گفتن
شما را به اهدافتان نزدیک‌تر می‌کند
زمانی که به هر درخواستی از سوی دیگران جواب مثبت می‌دهید، در واقع دارید برای آن‌ها زندگی می‌کنید.
زندگی برای دیگران و توانایی نداشتن در تصمیم‌گیری برای خود، نه تنها اهداف و آینده‌ی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه هویت و شخصیت شما را نیز خدشه‌دار می‌کند.
حال فرقی ندارد که این درخواست از جانب همکار و برای انجام دادن کارهای او باشد، چه از طرف دوستان برای انجام کار غیراخلاقی باشد، چه درخواستی غیرمنطقی از جانب والدین باشد.
شما را از اضطراب و سراسیمگی دور می‌کند
وقتی که همیشه در جواب دیگران پاسخ مثبت می‌دهید، یا هر چیزی را از طرف دیگران قبول می‌کنید، شاید هم به خاطر تعارف، یا حفظ ظاهر هر پیشنهادی را می‌پذیرید.
باید انتظار اضطراب و دستپاچگی و سراسیمگی را نیز در نهایت داشته باشید. بسیاری از مواقع، زمانی که درخواست دیگران را قبول می‌کنیم؛خودمان از انجامش راضی نیستیم.یعنی قدرت نه گفتن نداریم. نتیجه‌اش این می‌شود که در آخر، خودمان ضرر می‌کنیم و کمترین پیامدش، همین اضطراب خواهد بود.
نه گفتن همیشه در برابر درخواست‌های دیگران نیست؛ بلکه بعضی از اوقات، مهارت نه گفتن برای حفظ شخصیت و شان خودمان است.
همانطور که گفتیم، نه گفتن می‌تواند عزت نفس برای ما به ارمغان بیاورد؛ به لطف همین عزت نفس، می‌توانیم در برابر کسانی که قصد تخریب شخصیت ما را دارند بایستیم و در برابر انرژی و رفتار منفی آن‌ها، مقاومت کنیم.
در چنین مواقعی، مهارت نه گفتن، علاوه بر اینکه موجب حفظ شخصیت ماست، بلکه نشانی از پختگی نیز خواهد بود.
چرا نه گفتن سخت است؟
برای یادگیری و تسلط بر مهارت نه گفتن به صورت موثر، قبل از هر چیز، اصلا باید بدانیم که چرا گفتن نه و یا هرگونه جواب منفی، اینقدر برایمان سخت و مشقت بار است؟ چه چیزی باعث می‌شود که به جای صادق بودن و گفتن حقیقت، زبانمان به «نه» نچرخد ؛و در نهایت هر درخواستی را قبول کنیم؟