رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تعاون ایران گفت: در ۱۰ ماهه امسال ۱۳۳۰ تن به ارزش ۲/۵ میلیون دلار به ۲۲ کشور دنیا صادرات عسل داشتیم.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما برنامه مجله کشاورزی رادیو اقتصاد میزبان آقای دکتر ارسلان قاسمی رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تعاون ایران بود تا در خصوص مدیریت و برنامه برای استفاده از طرفیت های پرورش زنبور عسل در کشور توضیحاتی بفرمایند.
سوال: چگونه ما میتوانیم با مدیریت و برنامه ریزی از ظرفیت‌هایی که در کشورمان وجود دارد برای پرورش زنبور عسل و اثرات مثبت آن در تولید محصولات زراعی استفاده کنیم؟
قاسمی: ببینید یک نکته‌ای که در ابتدا فکر می‌کنم بهش اشاره کنم این است که برآورد شده که زنبور عسل در تهیه و تولید بیش از یک سوم محصولات غذایی دنیا نقش اساسی دارد و اون هم با گرده افشانی است و باروری درختان و گیاهانی است که این نقش را ایفا می‌کند یک تحقیقی را اتحادیه ملی پرورش دهندگان زنبور عسل فرانسه انجام داده که خیلی جالب است گفته شده که برای گل آفتابگردان و سیب تا ۷۰ درصد توت فرنگی و گیلاس ۸۰ درصد و شبدر و یونجه در فرانسه ۱۰۰ درصد تولیدش به خاطر گرده افشانی زنبور عسل است خوب پس زنبور عسل این خواص را دارد و باید توجه به این داستان داشته باشیم، اما در کشور ما.
سئوال: تو دنیا هم خیلی بهش توجه می‌شود جزء صنایعی است که به نوعی بگوییم توجه ویژه تری در رابطه با آن انجام می‌شود.
قاسمی: شاید بشود گفت که زیر ساخت اساسی توسعه کشاورزی در هر کشوری بحث زنبور عسل است در کشور ما هم بر اساس سوابقی که وجود دارد در استان لرستان باستان شناسان آثاری را پیدا کردند که ۸۰۰ سال قبل از میلاد مسیح ما در کار تولید و پرورش زنبور عسل و عسل بودیم یعنی این یک قدمت بسیار ریشه داری در ایران دارد، اما خوب به هر حال تغییرات اقلیمی هم که الان بشر با آن مواجه شده به شدت روی جمعیت زنبور عسل به خصوص در نیمکره شمالی ما اثرات سوء گذاشته، پس اهمیت زنبور عسل برای ما یک اهمیت حیاتی است حتی گفته شده که ارزش افزوده گرده افشانی زنبور عسل بعضی از آمارها ۶۰ بعضی از آمارها تا ۱۵۰ برابر ارزش افزوده عسل است یعنی خود عسل را ما می‌گذاریم اصلاًکنار فقط به این موجود که خودش یک صنعت دیگری است بهش توجه کنیم این امکان و این پتانسیل در این موجود آفریده خداوند تبارک و تعالی وجود دارد.
سئوال: ما در کشورمان اتفاقاتی افتاده که به نوعی میتوانیم بگوییم موانعی است برای پرورش زنبور عسل و استفاده از همه اون مزایایی که حضرتعالی عنوان کردید می‌تواند کمک کند به تولید محصولات زراعی یکی آشنا نبودن به آفت کش‌ها و سموم سم پاشی‌ها در واقع، دوم بحث ریزگرد‌ها در جنوب است که خودش خیلی باعث کاهش و مرگ و میر زنبور عسل‌ها شده که این خودش ما با زحمتی میایم یک کلونی را ایجاد می‌کنیم و بعد به راحتی با یک سری غفلت کلونی را از دست می‌دهیم با همه این آمارها باید بگوییم که ما اولاً تولید داشتیم افزایش داشتیم در آمارها، ولی این افزایش متناسب با اون ظرفیتی که هست و در دسترس ما هم هست نیست خیلی بهتر میتوانیم عمل کنیم در مورد راهکار‌ها بشنویم که چه اقداماتی می‌تواند کمک کند؟
قاسمی: در مورد این موانعی که شما اشاره کردید خوب اون ریزگرد‌ها را ما با ترم تغییرات اقلیمی می‌شناسیم یعنی فقط این ریزگرد‌ها نیست که این آسیب را می‌زند خشکسالی‌ها، کم آبی‌ها، گرما و سرما همه این‌ها این تغییرات اقلیمی این اثر را دارد مشکلات پرورش زنبور عسل یکی را شما مختصر اشاره فرمودید ما در بحث آموزش و ترویج به طور کلی دچار مشکل در این صنعت هستیم که یک نکته‌ای را حضرتعالی به درستی اشاره کردید که چگونه از آفت کش‌ها استفاده کنیم خوب این یک بخش از آموزش و ترویج است بایستی فناوری را ما در بحث پرورش زنبور عسل وارد بکنیم که هنوز این اتفاق متاسفانه به خوبی نیفتاده تولید کنندگان و زنبورداران هنوز از مزایای سازمان تامین اجتماعی و بیمه برخوردار نیستند این یک مشکل بسیار اساسی است که در کشور ما در این صنعت وجود دارد شما مستحضرید برای اینکه زنبور عسل بتواند تولید مناسبی داشته باشد باید در یک مناطقی قرار بگیرد که گیاه باشد حمل و نقل کندو‌ها بین استانها بین شهرستان‌ها و این‌ها باز خودش دچار آسیب جدی است یعنی با جزء موانع است یک نکته‌ای که به تولید کننده برنمیگرده، ولی به مصرف کننده برمیگرده و یک سیستم نامناسبی که در کشور وجود دارد این است که ما هنوز نتوانستیم استاندارد اجباری را در عسل داشته باشیم خوب متاسفانه در بحث تولید عسل متاسفانه تلقب‌هایی هم صورت می‌گیرد که با استاندارد اجباری عسل می‌شود جلوی این کار را گرفت هم از حقوق تولید کننده ما حمایت کنیم و هم از حقوق مصرف کننده بایستی حمایت بکنیم خوب این‌ها یکسری موانع این چنینی است موانع کلی هم مثل نبود نقدینگی کافی، عدم بسته بندی مناسب و این‌ها هم که در خود بخش کشاورزی خودش دچار چالش و آسیب‌های جدی و مانع است اینجا هم متاسفانه حاکم است.
سئوال: آقای دکتر قاسمی بریم سراغ اینکه هم جمع بندی داشته باشیم و هم اینکه اشاره کنیم به بحث تجارتی که در دنیا برای زنبور عسل در صنعت زنبور عسل وجود دارد و نقش خودمان را هم زبان حضرتعالی ببینیم که به چه صورتی است؟
قاسمی: ما بعد از چین و ترکیه سومین کشور تولید کننده عسل در دنیا هستیم خوب آمارمتاسفانه یکی از نقایصی که ما در بخش کشاورزی داریم آمار دقیقی را نداریم ما از ۱۱۲ هزار تن تولید عسل اطلاعات و آمارش وجود دارد تا ۱۲۰ هزار تن، ۱۳۰ هزارتن، اما بالای ۱۰۰ هزار تن ما تولید عسل داریم در کشور در سال ۱۴۰۰ یعنی سال قبل ما بیش از ۱۸۰۰ تن به ارزش ۵/۶ میلیون دلار صادراتمان بوده در ۱۰ ماهه سال جاری به استناد آمار گمرک ۱۳۳۰ تن صادرات ما بوده که ۲/۵ میلیون دلار ارزش صادرتمان بوده که به ۲۲ کشور دنیا ما صادرات فقط عسل را داشتیم خوب مثلاً ژل رویال صادرکننده نیستیم وارد کننده هستیم که فعلاً وارداتی نداشتیم، اما یک بخش کوچکی برموم و گرده گل و شنیدم که بعضی از همکاران البته خیلی مطمئن نیستم موم هم صادر کردیم در طی امسال و دانش فنی.
سئوال: به ده میلیون دلار نمیرسد؟
قاسمی: نه
سئوال: این را بگیم این آمارها مهم است من اصلاً می‌گویم ۱۰ میلیون دلار با توجه به اینکه جایگاه سوم را در تولید داریم و آنچه که در دنیا دارد اتفاق می‌افتد حدوداً ۱۲۰ میلیارد دلار هست و این نشان می‌دهد ما باز هم باید بگوییم مانند بسیاری از محصولات نقشی در تجارت نداریم.
قاسمی: ببینید این را از یک زاویه دیگر هم نگاه کنیم اگر ما بپذیریم که مصرف سرانه مردم حدود یک کیلوگرم است حالا بین ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ هم گفته شده حالا ما متوسط یک کیلوگرم در نظر بگیریم ۸۶ تن این بایستی در داخل مصرف بشود یعنی چیزی برای صادرات عملاً نمی‌ماند بایستی در داخل کشور مصرف بشود و مصرف می‌شود عددی که برای صادرات می‌ماند عدد خیلی بزرگی نیست ضمن اینکه صنایع دیگر هم از عسل و تولیدات زنبور عسل استفاده می‌کنند، اما اینکه کشور می‌تواند به سمت و سویی برود که در تجارت جهانی نقشی ایفاء بکند این قطعاً وجود دارد و بایستی موانع را برطرف کنیم که به آن سمت و حرکت کنیم.