بیماری نوما یک عفونت کشندهٔ صورت و دهان است که معمولاً بچههای بین ۱ تا ۱۶ساله را درگیر میکند، خصوصاً سنین ۱ تا ۴ سال. بیماری نوما، بافتهای نرم و استخوانهای ساختار دهان و اطراف دهان را از بین میبرد.
بیشتر بخوانید: سرطان دهان و راههای تشخیص و درمان آن
علت بیماری نوما چیست؟
علت اصلی بیماری نوما هنوز کاملاً مشخص نیست؛ اما این بیماری اغلب به دلیل سوءتغذیه شدید در کودکانی که در کشورهای توسعهنیافته و فقیر زندگی میکنند و سابقهٔ بیماریهای سیستمیک مانند مالاریا، سرخک، ویروس هرپس سیمپلکس، تب اسکارلت، سل ریوی، سرطان یا انتریت دارند روی میدهد. به عبارتی دیگر، ترکیبی از سوءتغذیه، عفونت باکتریایی و نقص سیستم ایمنی میتواند دلیل ابتلا به نوما و گسترش وحشتناک آن باشد.
گونههایی از باکتریها معمولاً باعث بیماری نوما میشوند. یافتههای علمی میگویند نکروز حاد لثه و زخمهای دهانی عفونت هرپس، اصلیترین زمینهسازهای ضایعاتی هستند که تدریجاً به دلیل عفونت به بیماری نوما تبدیل میشوند. این باکتریها با تولید سمهایی خاص، فرایند قانقاریایی را شروع میکنند.
ریسک فاکتورهای بیماری نوما
چندین ریسک فاکتور با علت بیماری نوما مرتبطاند، اما مهمترین فاکتور در میان آنها سوءتغذیه شدید، خصوصاً از جهت پروتئین و کالری است.
دیگر فاکتورهایی که به میزان چشمگیری منجر به علتهای بیماری نوما میشوند شامل موارد زیر هستند:
. زندگیکردن در کشورهای توسعهنیافته و فقیر
. بهداشت محیطی ضعیف
. بهداشت دهانی ضعیف
. مکرراً قرارگرفتن در معرض مدفوع حیوانات
. سابقهٔ ابتلا به عفونتهای ویروسی یا باکتریایی
ریسک ابتلا به بیماری نوما با بیماریهایی که موجب نقص ایمنی بدن میشوند مانند عفونت HIV، لوکمی و لنفوما نیز بالا میرود. نقص یا ضعف سیستم ایمنی بدن (به دلیل عفونت یا دیگر عوامل)، یکی از عوامل مهم ابتلا به نوماست.
علائم و نشانههای بیماری نوما
علائم معمول بیماری نوما شامل تورم لثهها، تورم گونه و ایجاد زخم میشود. این زخمها فوراً گسترش مییابند و بافتهای نرم و استخوانهای دهان و اطراف آن را از بین میبرند و صورت را بسیار بدشکل میکنند و دندانها نیز میافتند. رنگ حفرهٔ دهان نیز ممکن است به رنگ خاکستری تبدیل شود.
همچنین زخم خیلی زود متورم شده و ترشحات بدبو تولید میکند. بزاق دهان نیز زیاد میشود.
تشخیص بیماری نوما
ابتدا یک معاینهٔ فیزیکی جهت بررسی التهاب غشا مخاطی، زخمهای حفره دهان و زخمهای پوستی انجام میشود. سپس اطلاعات دقیقی از سابقهٔ پزشکی فرد گرفته میشود. عکس اشعه ایکس، امآرآی یا سیتیاسکن از آرواره، سروگردن نیز جهت بررسی میزان شدت آسیب صورت میگیرد.
ممکن است کشت باکتری نیز انجام شود تا گونههای باکتریایی دقیقاً شناسایی شوند. در برخی موارد شاید نیاز به نمونهبرداری هم باشد. آزمایش خون برای تعیین عملکرد سیستم ایمنی بیمار نیز توصیه میشود.
درمان بیماری نوما
عوارض مرتبط با نوما اگر بهدرستی و بهموقع درمان نشوند اغلب کشندهاند. این عوارض شامل بدشکلی وحشتناک صورت، مشکل در خوردن و آشامیدن و حتی حرفزدن و کنارهگیری از اجتماع میشوند. استاندارد طلایی برای کنترل بیماری نوما، مصرف آنتیبیوتیکهای سیستمیک همراه با تغذیه مناسب است. مصرف مکملهای فولیکاسید، آهن، ویتامین B کمپلکس و اسکوربیک اسید نیز در برخی موارد توصیه میشود. ضمناً باید مراقب بیمار بود تا دچار کمآبی بدن نشود و الکترولیتهای بدنش در تعادل مناسبی باشند.
برای اصلاح بدفرمی صورت و بازیابی عملکرد فک و دهان و ضمناً برداشتن بافتهای آسیبدیده به جراحی پلاستیک نیاز است.
منبع: بهداشت نیوز