در قرآن کریم از شش رنگ سفید، سیاه، زرد، سبز، کبود و قرمز یاد و به طور مستقیم یا غیرمستقیم به تأثیرات روانشناختی و بعضا فیزیولوژیکی آنها اشاره شده است.
بیشتر بخوانید: تاثیر رنگها بر زندگی و ذهن انسان
با توجه به وجد روحیه حقیقتطلب در انسانها و غریزه کشف مجهولات، در سالهای اخیر، انسان توانست به راز تأثیر رنگها بر روند زندگیش پی ببرد و آنرا در قالب علم روانشناسی رنگهاها معرفی کند. حال چگونه ممکن است قرآن که جامع تمامی علوم است و به گفته خودش هیچتر و خشکی نیست که از آن در قرآن یاد نشده باشد، مسئله رنگها و تأثیرات آن بر زندگی انسان را که موجب پیشرفت یا رکود یک جامعه میشود، در خود جای نداده باشد؟
هر اثر هنری، از لحظهای که ارائه میشود، منش ارتباطی میباید. قرآن کریم نیز با وجود این که یک کتاب هنری یا علمی صرف نیست، چه از جنبه هنری و چه از جنبه علمی، هم تأثیرات روانشناختی رنگها را بیان کرده و هم با نوع بیان هنری خود، از طریق نام رنگها، بر مخاطب اثر میگذارد.
رنگ سفید، نشانه سعادتمندی
سپیدى از شریفترین رنگهاست (ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فى تفسیر القرآن، ۱۴۰۸: ۱۶/۱۸۸) و در نهایت صفا (طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲: ۸/۶۹۲) و لطافت (ثعلبی نیشابوری، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، ۱۴۲۲: ۸/۱۳۴) است و این لطافت، نورانی است (طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲: ۸/۶۹۲).
گفته شده که سفیدی چهرهها «به خاطر نور ایمان است» (تستری، تفسیر التسترى، ۱۴۲۳: ۱/۵۰) و آمده است که هر کس در این دنیا قلبی سفید داشته باشد، در آخرت چهرهاش سفید است (قشیری، لطائف الاشارات، بیتا: ۱/۲۶۹). سفیدی از نور است و کسانی که اهل نور حق باشند، به رنگ سفید نامیده میشوند و چهرههایشان درخشان میشود (طبرسی، جوامع الجامع، ۱۳۷۷: ۱/۱۹۵). رنگ سفید، رنگی بسیار لطیف و شریف است و خداوند با سفید کردن چهره مؤمنان در قیامت به شرافت و لطافت آنان میافزاید و ملاحت، پاکی، پاکدامنی و بیگناهی آنان را با این رنگ نمایان میکند. اصولاً رنگ سفید، نشانه افراد سعادتمند در رستاخیز است (آلعمران/۱۰۶) و این نکته از نظر نشانهشناسی جالب توجه و در خور بررسی است.
یکی از معجزات بارز حضرت موسی (ع) ید بیضاء یا همان دست سفید و درخشنده بود. در تفاسیر آمده است که سفیدی دست حضرت موسی (ع) درخششی شبیه به درخشش خورشید دارد که چشمها از شدت سفیدی آن تاریک میشوند. برخی هم گفتهاند که نور آن بر نور خورشید غلبه دارد. خداوند با قرار دادن دست آن حضرت به این رنگ سفید جلوه دادن دستش، آن را نشانه الهی و معجزه معرفی کرده تا قوم بنی اسرائیل با دیدن این رنگ آرامش پیدا کنند.
در روایتی از رسولالله (ص) آمده است که از لباسهای شما، هیچ کدام بهتر از لباسهای سفید نیست، برای پوشیدن آنرا انتخاب کنید. همچنین در روایت داریم زمانی که روز قیامت به پا شود، منادی ندا میکند:ای مردم! چشمان خود را ببندید تا فاطمه (س) دختر محمد (ص) عبور کند، فاطمه (س) اولین کسی است که دوازده هزار حوریه از فردوس او را استقبال خواهند کرد.در وسط فردوس قصرهای سفید و زرد است از لؤلؤ که در یک محل میباشد. در آن قصرها سفید هفتاد هزار خانه است که منزل حضرت محمد (ص) و آل طاهر آن بزرگوار است.
رنگها در قرآن هم به شکل کاربرد توصیفی و هم استعارهای وجود دارند. کاربرد اصلی رنگ در تشریح قدرت آفرینش پروردگار بوده است که در حضور و تغییر رنگهای مختلف در جهان دیده میشود. البته ارزشهای فرهنگی نیز در موارد کاربرد استعاری رنگها قابل رویت است.
منبع:آکاایران