بازار تبریز یکی از زیباترین بنا‌های سرپوشیده ایران و آسیاست که تحسین هر صاحب ذوقی را بر می‌انگیزد.
بازار تبریز در سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران، در مردادماه سال ۱۳۸۹ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
هستهٔ مرکزی شهر تبریز در داخل یک چهارضلعی قرار گرفته و بازار تبریز در مرکز این چهارضلعی واقع شده‌است.
این بازار از سمت شرق به عالی‌قاپو (مجموعهٔ کاخ‌های، ولی عهدنشین) و از سمت غرب به مسجد جامع محدود شده و از سمت شمال، بخش‌هایی از شمال رودخانهٔ مهران‌رود را شامل می‌شود و این دو بخش به وسیلهٔ پل‌های چوبی که در امتداد راسته‌بازار قرار دارند، به هم متصل می‌شوند.
این بازار از بازارچه‌ها، تیمچه‌ها، سرا‌ها و کاروان سرا‌های متعددی تشکیل است.
تاریخ بنای این مجموعه مشخص نیست، ولی بسیاری از جهانگردانی که از سدهٔ چهارم هجری تا دورهٔ قاجار از این بازار بازدید کرده اند، دربارهٔ آن اطلاعاتی ارائه داده‌اند.
پیشتر به دلیل قرارگرفتن شهر تبریز بر سر چهارراه جادهٔ ابریشم و گذر روزانهٔ هزاران کاروان از کشور‌های مختلف آسیایی، آفریقایی و اروپایی از آن، این شهر و بازار آن از رونق بسیار خوبی برخوردار بوده است.
این بازار حدود ۳ سدهٔ پیش و پس از وقوع زمین لرزهٔ تاریخی تبریز در سال ۱۱۹۳ قمری به همت نجفقلی خان دنبلی حاکم وقت تبریز بازسازی شده است.
بسیاری از گردشگران و جهانگردان نظیر ابن بطوطه، مارکو پولو، جاکسن، اولیای چلبی، یاقوت حموی، گاسپار دروویل، الکسیس سوکتیکف، ژان شاردن، اوژن فلاندن، جان کارت‌رایت، جملی کاردی، کلاویخو، رابرت گرنت واتسن، حمدالله مستوفی و مقدسی از رونق و شکوه بازار تبریز تمجید کرده‌اند.
این بازار با داشتن حدود ۵۵۰۰ باب حجره، مغازه و فروشگاه، ۴۰ گونه شغل، ۳۵ باب سرا، ۲۵ باب تیمچه، ۲۰ مسجد، ۲۰ راسته و راسته‌بازار، ۱۱ باب دالان و ۹ باب مدرسهٔ دینی، به‌عنوان اصلی‌ترین مرکز داد و ستد مردم تبریز شناخته می‌شود.
نخستین نقشه از بازار تبریز در سال ۱۳۲۷، در بخشی از نقشهٔ دارالسلطنهٔ تبریز و به دست اسدالله خان مراغه‌ای ترسیم شده‌است.
نقشهٔ این بازار در بخش شمال شرقی نقشهٔ مذکور رسم شده و اکثر جای‌های مهم آن نظیر تیمچه‌ها و کاروانسرا‌ها در این نقشه نام‌گذاری شده‌اند.
سبک معماری، آرایش مغازه ها، کثرت تیمچه ها، تنوع مشاغل و وجود مدارس و حوزه‌های علمیه و مساجد بسیاری در کنار سرا‌ها و کاروان سرا‌های بازرگانی، این محل را به نمونه‌ای عالی از یک محیط تجاری و مسکونی تبدیل کرده است.
راسته‌های ادویه فروشان، صنایع دستی، کفش و کیف، پارچه، طلا، فرش، سوغاتی‌های خوراکی تبریز و همه و همه هر کدام در نوع خود حال و هوایی دیگر دارد. خرید از این بازار کار روزانه بسیاری از شهروندان است که مایحتاج خود را از این مرکز تجاری تهیه می‌کنند.
همچنین بسیاری از سوغاتی مخصوص شهر تبریز که شاید در هیچ بازار دیگری یافت نشود به سهولت و با قیمت پایین در این محل به فروش می‌رسد.
علاوه بر فعالیت‌های تجاری و اهمیت بازرگانی این مجموعه بی نظیر تاریخی که همچنان کارکرد خود را حفظ کرده است، بازار تبریز به عنوان یکی از مهمترین انگیزه‌های ورود هر گردشگر داخلی و خارجی به تبریز محسوب می‌شود.
اگر تنها یک‌بار در این بازار به دور از دغدغه‌های زندگی امروزی قدم بزنیم، دلبری این بنای خوش ساخت تاریخی را خواهیم دید و آنجاست که حس قدم زدن در کوچه پس کوچه‌های تاریخ به ما دست خواهد داد.