میلان کوندرا (Milan Kundera) یکی از پرطرفدارترین نویسندگان چند دهه گذشته و حال حاضر در سراسر جهان و همچنین در ایران می‌باشد.
میلان کوندرا (Milan Kundera) به گمان کسانی که با ادبیات سر و کار دارند، بزرگ‌ترین نویسنده و میراث‌دار سنت رمان‌نویسی اروپاست.
زندگینامه میلان کوندرا
تا زمانی که در چکسلواکی زندگی می‌کرد و حتی در نخستین سال‌های ورودش به فرانسه، اطلاعاتی درباره زندگی او منتشر می‌شد، اما اکنون که آثار گرانبهایش شهرتی بین‌المللی برایش به ارمغان آورده‌اند، هنوز آن‌گونه که بایسته است شرح زندگی شخصی او را بررسی نکرده اند.
زندگینامه مبهم
کوندرا ترجیح می‌دهد زندگی‌نامه‌ای نداشته باشد و بر این باور است که رمان‌نویس باید از گفته «گوستاو فلوبر» پیروی کند یعنی پشت اثر خود پنهان شود. او می‌گوید: «رمان‌نویس خانه زندگانی‌اش را ویران می‌کند تا با سنگ‌های آن، خانه رمان خود را بسازد». کوندرا با تدوین زندگینامه نویسندگان موافق نیست و اعتقاد دارد: «زندگی شخصی نویسنده فقط مربوط به خود اوست، زیرا زندگینامه نویسنده به شکل و ماهیت اثر آسیب می‌رساند».
میلان کوندرا زندگینامه شخصیت‌های ذهنی‌اش را به اختصار بیان می‌کند. به عقیده او مضمون‌های وجودی این شخصیت‌ها اهمیت دارند. این‌که در رمان «بار هستی»، «توما» گندمگون یا بور است، پدرش فقیر است یا ثروتمند و... هیچ اهمیتی ندارد؛ باید اندیشه و احساسات شخصیت را فهمید؛ باید به هستی او راه پیدا کرد.
مخالف نظام کمونیستی
این نویسنده با اصلیت چک اسلواکی به دلیل مخالفت با نظام سیاسی حاکم بر کشورش، مجبور به مهاجرت شده و هم‌اکنون تابعیت فرانسه را پذیرفته و در فرانسه زندگی می‌کند. کوندرا در ۱۴ سالگی سرودن شعر را آغاز کرد که حالت انتقادی آن‌ها توجه خوانندگان زیادی را جلب کرد سپس شعر را رها کرد و به نوشتن رمان پرداخت. وی همچنین تحصیلات در زمینه ادبیات و زیبایی‌شناسی را نیمه‌کاره رها کرد تا وارد دانشکده فیلم و سینما شود.
علاقه کوندرا به موسیقی ناشی از پیش‌زمینه خانوادگی او می‌باشد. پدر این نویسنده نوازنده پیانو و رئیس آکادمی موسیقی شهر محل تولدش بود و کوندرا نوازندگی را از سنین کودکی از پدرش آموخت.
تأثیر موسیقی بر آثار کوندرا بسیار مشهود است و در بسیاری از کتاب‌ها به بحث و تحلیل جنبه‌های مختلف موسیقی و متخصاصان این حرفه پرداخته است. او در برخی از کتاب‌هایش به انتقاد از استعمار اتحاد جماهیر شوروی و طبیعت نظام توتالیتر پرداخت که موجب ممنوعیت آثارش در چک اسلواکی شد.
برخلاف اشعار و کتب ابتدایی‌اش که به طور واضح طرفداری مقطعی وی از نظام کمونیست را تأیید می‌کردند؛ رمان‌های اخیرش فارغ از طبقه‌بندی‌های ایدئولوژیکی هستند.
تاکید بر رمان نویس بودن
سبک نویسندگی کوندرا
کوندرا معمولاً از شخصیت‌های ساختگی و زاویه دید سوم شخص برای بیان داستان‌هایش استفاده می‌کند. شخصیت‌های داستان بیشتر شکل‌گرفته از گفتار و عقایدشان هستند و خصوصیات ظاهری عنصری اساسی برای تعریف ویژگی‌های شخصیتی در نظر گرفته نمی‌شوند. این نویسنده معتقد است تخیلات خواننده به طور اتوماتیک تصورات نویسنده را تکمیل می‌کند.
ساختار پیچیده‌ی فلسفی در آثار کوندرا اغلب ترجمه این آثار را با مشکل روبرو می‌کند با این وجود آثارش به زبان‌های زیادی ترجمه شده‌اند.
انتخاب نویسندگی بجای شاعری
میلان کوندرا سرانجام شعر را کنار می‌گذارد و از سال۱۹۵۸ نوشتن داستان کوتاه را آغاز می‌کند و تا سال۱۹۶۸ ده داستان کوتاه با عنوان کلی «عشق‌های مضحک» می‌نویسد.
نخستین رمان کوندرا به نام «شوخی» در سال۱۹۶۷ در فرانسه انتشار یافت؛ رمانی که باعث شهرت جهانی او شد. لویی آراگون این رمان را اثری بزرگ دانسته است.
شروع دریافت جوایز
در سال۱۹۷۳ رمان «زندگی جای دیگر است» به زبان فرانسه انتشار یافت و جایزه «مدیسی» برای بهترین رمان خارجی را به دست آورد.
رمان «والس خداحافظی» در سال۱۹۷۸ جایزه «موندلو» را در ایتالیا نصیب کوندرا کرد. در سال۱۹۸۱ جایزه «کامنولث اوارد» در آمریکا به رمان «کتاب خنده و فراموشی» تعلق گرفت. در سال۱۹۸۲ مجموعه‌آثارش جایزه «اروپا لیتراتور» را می‌گیرد.
در سال۱۹۸۴ رمان «بار هستی» شهرت او را به عنوان یکی از رمان‌نویسان بزرگ معاصر تثبیت می‌کند.
«هنر رمان» در سال۱۹۸۶ انتشار یافت. «هنر رمان» نخستین رمانی است که او به زبان فرانسه نوشته است. این کتاب، مجموعه کاملی است از تفکرات کوندرا درباره تاریخ تحول هنر رمان در اروپا و نیز بررسی و تحلیل خود او درباره رمان‌هایش. «جهالت»، «خستگی»، «هویت» و... از آثار دیگر او به شمار می‌آید.
جملات برگزیده میلان کوندرا:
دوست داشتن، چشم‌پوشی از قدرت است.
هرگز نباید بگذاریم که آینده، زیر بار گذشته فرو بپاشد.
مرگ، یک پیشامد بسیار ساده است که به آسانی رخ می‌دهد، مثل تمام پیشامد‌های دیگر.
تخیل، یکی از ژرف‌ترین نیاز‌های بشری است.
انسان می‌اندیشد و به حقیقت پی نمی‌برد.
هر چه انسان بیشتر در تاریکی درون خویش به سر برد، بیشتر در ظاهر جسمانیش پژمرده می‌شود.
چرا کتاب‌های میلان کوندرا را باید بیش از یک بار بخوانیم؟
وقتی کتاب‌های کوندرا را می‌خوانیم علاوه بر داستانی جذاب و خواندنی، نگاهی جدید به قضایا و اتفاقات آشنا می‌شویم. استفاده از مفاهیم فلسفی و مباحثی ورای روایت یک ماجرا در یک رمان سنتی است که کوندرا از نیچه و رابرت موزیل وام گرفته است و بعد‌ها آلن دوباتن و آدام تریلول هم از او یاد گرفتند و این روش را ادامه دادند. برای همین داستان‌های کوندرا چیزی ورای یک داستان است.
بیشتر بخوانید:کتاب دختران آفتاب به چاپ سی و یکم رسید
عشق‌های خنده‌دار (۱۹۶۹) - برگردان فروغ پوریاوری - انتشارات روشنگران و مطالعات زنان
دون ژوان - برگردان آیسل برزگر - نشر سروینه
شوخی (۱۹۶۷) - برگردان فروغ پوریاوری - انتشارات روشنگران و مطالعات زنان
مهمانی خداحافظی (۱۹۷۲) - برگردان فروغ پوریاوری - انتشارات روشنگران و مطالعات زنان
والس خداحافظی (۱۹۷۲) ـ برگردان دیگری از مهمانی خداحافظی است.
زندگی جای دیگریست (۱۹۷۳) - برگردان پانته‌آ مهاجر کنگرلو - نشر تنویر
کتاب خنده و فراموشی (۱۹۷۸) - برگردان فروغ پوریاوری - انتشارات روشنگران و مطالعات زنان
سبکی تحمل‌ناپذیر هستی (۱۹۸۴) - برگردان پرویز همایون‌پور - نشر گفتار
جاودانگی (۱۹۹۰) - برگردان حشمت‌الله کامرانی - نشر تنویر
آهستگی (۱۹۹۵) - برگردان دریا نیامی
هویت (۱۹۹۸) - برگردان پرویز همایون‌پور - نشر قطره
جهالت (۲۰۰۰) - برگردان آرش حجازی - انتشارات کاروان (برگردانی با نام بی‌خبری نیز انجام شده‌است)
جشن بی معنایی (۲۰۱۳) - برگردان قاسم صنعوی - نشر بوتیمار (با همکاری نشر نگاه)
کلاه کلمنتیس - برگردان احمد میرعلائی - انتشارات دماوند
معرفی کتاب زندگی جای دیگریست از زبان خانم نویسنده
منابع: کتابراه، همشهری، طاقچه