محققان دانشگاه پکن در چین با ساخت یک میکروسکوپ مینیاتوری سه فوتونی، تصاویری از اعماق مغز موشی که آزادانه در حال حرکت است، ثبت کردند. این دستاورد پیشرفتی جدید در این حوزه محسوب میشود.
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، این میکروسکوپ با وزن ۲.۱۷ گرم، به تصویربرداری پایدار از قشر مغز و نرونهای هیپوکامپ موشهایی که آزادانه حرکت میکردند، دست یافت. این نوآوری نویدبخش ابداع روشی برای کشف اسرار مغز انسان است.
نتایج این مطالعه در مجله نیچر متد منتشر شده است.
مغز انسان حاوی میلیاردها نرون و تریلیونها سیناپس است و نقشهبرداری از اتصالات و دینامیک کارکردی آن یکی از کانونهای تحقیقات جهانی در حوزه مغز بوده است. ابزارهای تصویربرداری میکروسکوپی پوشیدنی قابل استفاده برای حیوانات کوچک، یکی از ابزارهای تحقیقاتی این حوزه است.
گروهی به رهبری چنگ هپینگ، مدیر مرکز ملی تصویربرداری زیست پزشکی در دانشگاه پکن، سالها در زمینه ابداع چنین دستگاههایی کار کردهاند.
این تیم اولین میکروسکوپ مینیاتوری دو فوتونی خود را با وزن ۲.۲ گرم در سال ۲۰۱۷ ساخت و تصاویری پویا از فعالیتهای عصبی و سیناپسی در قشر مغز موشها هنگام حرکت آزاد این جانور به دست آورد.
چنگ عضو آکادمیهای علوم چین، گفت: پس از چهار سال، میکروسکوپ دو فوتونی ارتقا یافته، میدان تصویربرداری را ۷.۸ برابر بزرگتر کرد که میتوانست تصاویر سهبعدی از سیگنالهای کارکردی نرونهای قشر مغز بگیرد.
میکروسکوپ جدید سه فوتونی که توسط تیمی به سرپرستی چنگ و وانگ آیمین، محقق دانشگاه پکن ساخته شده، در مقایسه با میکروسکوپهای چند فوتونی مینیاتوری قبلی، عمق تصویربرداری بیشتری دارد.
این میکروسکوپ جدید به کل قشر و جسم پینهای مغز موشهایی که آزادانه حرکت میکردند، نفوذ کرد و تصاویری از وضعیت کلسیم ناحیه هیپوکامپ در عمق ۱.۲ میلیمتری ثبت کرد که چالش بزرگی برای دانشمندان علوم اعصاب در سراسر جهان بوده است.
وضعیت کلسیم شاخصی است که فعالیت سلولی نورونها را منعکس میکند و در ترکیب با مولکولهای فلورسان که یک شاخص کلسیم است، میتوان آن را کنترل کرد. پراکندگی نور در بافت مغز، به ویژه جسم پینه ای، عمق تصویربرداری را محدود میکند.
هیپوکامپ در زیر قشر و جسم پینهای قرار دارد. ژائو چونژو، یکی از اعضای تیم در کالج فناوری آینده در دانشگاه پکن گفت میکروسکوپهای چند فوتونی مینیاتوری قبلی در سراسر جهان نتوانسته بودند تصویربرداری غیرتهاجمی را ثبت کنند.
میکروسکوپ سه فوتونی تولیدی این تیم تصویربرداری موفقیت آمیزی از عمق مغز موشهایی که آزادانه حرکت میکردند، ارایه کرد. این موفقیت به لطف یک پیکربندی نوری خلاقانه حاصل شد.
به نقل از وبگاه نت ورکس، براساس این مطالعه، این میکروسکوپ دارای مزیت سمیت نوری کم است که هیچ رنگبری نوری یا آسیب نوری واضحی در طول مشاهده طولانی مدت فعالیتهای عصبی ایجاد نمیکند.