جبران خلیل جبران شاعر، نویسنده و نقاش لبنانی-آمریکایی آثار زیادی از وی به جا مانده، اما شهرت جهانی او به علت دو کتاب فاخر و پرفروش به نامهای «دیوانه» و «پیامبر» است که در آمریکا انتشار یافتند. این آثار تاکنون به بیش از صد زبان ترجمه شدهاند.
جبران خلیل جبران در ششم ژانویهی ۱۸۸۳ در ناحیهی لبنان به نام البشرّی متولد شد. خانوادهی او مسیحی مارونی بودند و مادرش دوزندهای توانا بود؛ اما پدرش نمیتوانست مخارج خانه را بپردازد و خانواده را به ورطهی فقر میکشاند. این نویسنده یک برادر ناتنی و دو خواهر داشت و همواره تا پایان عمر به این سه نفر وابسته بود.
تحصیلات جبران خلیل جبران به علت شرایط اقتصادی خانواده کاملاً ابتدایی سپری شد. کشیش روستا اصول مذهبی و انجیل و همچنین زبان عربی و سریانی را به او میآموخت. پدر خلیل جبران در هشتسالگی او به علت فرار مالیاتی به زندان افتاد و خانواده که تمام اموالشان مصادره شده بود آواره شدند. از این رو، پس از چهار سال به آمریکا کوچ کردند.
جبران خلیل جبران در ۱۲ سالگی ساکن بوستون آمریکا شد و در همانجا به مدرسه رفت. در مدرسه نام او را به اشتباه کهلیل جیبران (Kahlil Gibran) ثبت کردند و او با وجود تلاشهای بسیار نتوانست تا پایان عمر این نام را تغییر دهد.
ورود جبران خلیل جبران به عرصهی هنر
جبران خلیل جبران در طول سه سال اقامت در بوستون به کمک هلند دی وارد حلقهی بوستونیها شد و به شهرت رسید، اما عشق به وطن این هنرمند را دوباره به زادگاهش لبنان فرامیخواند. بنابراین برای ادامهی تحصیل به بیروت رفت و وارد مدرسه الحکمه شد که مؤسسهی آموزش عالی مارونی بود. او در این دوره به زبان عربی تسلط یافت.
در سال۱۹۰۲ ، این نویسندهی نابغه به بوستون بازگشت. یک سال بعد، مادر و خواهر و برادرش بر اثر بیماری فوت کردند. اما جبران خلیل جبران به علت حمایتهای خواهر دیگرش از این غم عبور کرد و فعالیتهای هنری خود را ادامه داد.
در سال۱۹۰۴، جبران خلیل جبران به کمک شاعری مشهور به نام ژوزفین پرستون پیبادی توانست نمایشگاهی از آثار خود را در استودیوی دی بوستون برپا کند. در زمستان همان سال، استودیوی دی آتش گرفت و تمامی آثار هنری جبران خلیل جبران از بین رفت. از آن پس، او نوشتن را در یک روزنامهی عربی با نام مهاجر آغاز کرد.
شروع نویسندگی حرفهای جبران خلیل جبران
یک سال پس از آتشسوزی، جبران خلیل جبران اولین کتاب خود را با نام «موسیقی» منتشر کرد. این اثر از نظر فنی بسیار ناپخته بود، اما شور و حرارتش خواننده را جذب میکرد.
خلیل جبران اثر دوم را در سال 1906 منتشر کرد. نام این کتاب «عروسان دشت» بود و سه داستان کوتاه داشت. سال 1908، اثر سوم جبران خلیل جبران با نام «ارواح سرکش» انتشار یافت که به مسائل اجتماعی آن دوران میپرداخت و مورد خشم روحانیون واقع شد. همچنین دولت لبنان آن را به شدت محکوم کرد.
پس از انتشار این آثار، جبران خلیل جبران برای تقویت مهارت نقاشی به فرانسه رفت و مجموعهای از پرترههای مدادی از هنرمندان را کشید. سپس به انگلستان رفت تا مهارتآموزی را ادامه دهد و سرانجام در ۱۹۱۱ به نیویورک رفت و تا پایان عمر در همانجا ماند و به مقالهنویسی، نوشتن داستان کوتاه و نقاشی پرداخت.
کتاب «بالهای شکسته» اثر بعدی خلیل جبران بود که آن را در نیویورک منتشر کرد و با اقبال زیادی مواجه شد. بیشتر آثار جبران خلیل جبران تا سال ۱۹۱۸ به زبان عربی نگارش میشد و پس از آن، خلیل جبران بسیاری از کتابهایش را به انگلیسی مینوشت که اولین اثر او به این زبان کتاب «دیوانه» بود.
معروفترین کتاب جبران خلیل جبران که برای او شهرت جهانی آورد کتاب «پیامبر» است که در سال ۱۹۲۳ و به زبان انگلیسی منتشر شد. طی دو سال، تمام نسخههای چاپ اول این کتاب به فروش رسید و تاکنون میلیونها نسخهی آن خریداری شده است. میتوان گفت پیامبر اوج شهرت این نویسنده را متجلی کرد.
جبران خلیل جبران در دهم آوریل سال ۱۹۳۱ در ۴۸ سالگی بر اثر بیماری سیروز کبدی چشم از جهان فروبست. او هرگز تابعیت ایالات متحده را نگرفت و اصرار داشت که حتماً در زادگاهش، لبنان، دفن شود. بنابراین پیکر او را در صومعهای در لبنان به خاک سپردند و آن مکان اکنون به عنوان موزهی جبران شناخته میشود.
جبران خلیل جبران نویسندهای بسیار پرکار بود و آثار بسیاری از خود به جا گذاشت که از جملهی آنها میتوان به ۲۸ کتاب و ۸۱ مقاله اشاره کرد. بهترین کتابهای جبران خلیل جبران عبارتاند از:
کتاب پیامبر (The Prophet)
کتاب دیوانه (The Madman)
در ابتدای این اثر، راوی داستان دیوانه میشود و علت دیوانگیاش را توضیح میدهد. در ادامه، داستانهای کوتاه همراه با تمثیلهای فراوانی را میخوانیم که مضمونی عارفانه و همچنین شاعرانه دارند. این کتاب را نویسنده از همان ابتدا به زبان انگلیسی نوشت و با استقبال بسیار زیاد دوستداران ادبیات عرفانی مواجه شد.
آثار ادبی و هنری جبران خلیل جبران بسیار رمانتیک است و نویسنده این آثار را تحت تأثیر کتاب مقدس، فریدریش نیچه و ویلیام بلیک خلق کرده است. نوشتههای او به هر دو زبان عربی و انگلیسی به مضامینی چون عشق، مرگ، طبیعت و اشتیاق به وطن میپردازد و سرشار از طغیان غنایی و بیانگر ماهیت عمیق مذهبی و عرفانی نویسنده است.
جبران خلیل جبران در دوران حیات خود مورد تشویق بسیاری از هنرشناسان و مخاطبان خود قرار گرفت و پس از مرگش، در سال ۱۹۹۹، بنیاد مؤسسهی عرب آمریکایی جایزهای با عنوان «روح بشریت خلیل جبران» را تعریف کرد تا این جایزه هر سال به افراد، سازمانها و مؤسساتی اهدا شود که در زمینهی ارتقای درک تنوع نژاد و ملیت و مذهب فعالیت میکنند.