کهکشان راه شیری پذیرای حیات در مرکز خود نیست. اما کشف فسفر در یک ابر دور نشان میدهد که حیات میتواند در قسمتهای بیرونی آن باشد.
به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما ، فسفر یکی از شش عنصر ضروری برای حیات روی زمین به همراه نیتروژن، کربن، هیدروژن، اکسیژن و گوگرد است. تا به حال، این تنها عنصری از جمع عناصر شش گانه بود که از دورترین نقاط کهکشان ما گم شده بود. پژوهشگران در ۸ ژوئن در نشست انجمن نجوم آمریکا در آلبوکرکی گزارش دادند که یافتن فسفر بسیار دور میتواند منطقه قابل سکونت کهکشان را تقریباً ۲۲۰۰۰ سال نوری از مرکز آن گسترش دهد. این امر به نوبه خود می تواند اخترشناسان را برانگیزد تا در مناطق دوردست کهکشان راه شیری به دنبال سیارات و هر گونه حیاتی که ممکن است در آنها وجود داشته باشد بگردند.
این تیم دو تلسکوپ رادیویی را به سمت یک ابر گازی خنک و غبارآلود در لبه کهکشان نشانه گرفتند. ابر منجمد منفی ۲۴۸ درجه سانتیگراد است که فقط ۲۵ درجه با دمای صفر کالوین یا مطلق فاصله دارد. این سیاره در فاصله ۷۴۰۰۰ سال نوری از مرکز کهکشان قرار دارد، یعنی تقریباً سه برابر فاصله زمین از هسته راه شیری. لیلیا کولمای اختر شیمی دان، در این باره اضافه کرد: این ابر دارای اثرات مونو اکسید فسفر و مونونیترید فسفر است.
لوسی زیوریس، اختر شیمیدان، همکار کولمای در دانشگاه آریزونا در توسان، میگوید: جستجوی فسفر در آن ابر دور دست، همانند پرتاب تیری در تاریکی بود. این عنصر فقط در ابرنواخترها تولید می شود. اما مواد زیادی در قسمت بیرونی کهکشان راه شیری وجود ندارد، بنابراین ساختن ستارگان به اندازه کافی بزرگ برای پایان دادن به زندگی خود در انفجارهای عظیم و پرتاب کننده عناصر دشوار است. زیوریس میگوید: فراتر از ۴۹۰۰۰ سال نوری از مرکز کهکشان، تنها بقایای یک ابرنواختر شناخته شده است.
زیوریس ادامه می دهد: یکی از راههایی که فسفر میتوانست به کهکشان بیرونی برسد، از طریق یک ابرنواختر نزدیکتر به مرکز است که یک «چشمه کهکشانی» را راهاندازی کند. یک ابرنواختر منفجر می شود، مواد لازم از صفحه کهکشانی به بیرون پرتاب می شوند، سپس در نزدیکی لبه کهکشان مستقر می شوند. این مواد در آنجا بسیار رقیق میشوند، اما او میگوید: «اگر ابرنواخترهای مختلفی در حال انفجار باشند، به آلودگی کهکشان بیرونی دیگر ادامه میدهند.
فرانچسکو فونتانی، اخترفیزیکدان مؤسسه ایتالیایی اخترفیزیک در فلورانس، در این باره میگوید: «تشخیص مولکولهای حاوی فسفر واضح و قانعکننده به نظر میرسد. او برخی از عناصر ضروری دیگر برای حیات در کهکشان بیرونی را مشاهده کرده است، اما هرگز فسفر را مشاهده نکرده است.
از آنجایی که اخترشناسان شش عنصر ضروری حیات را تا کنون در این فاصله از مرکز کهکشانی پیدا نکرده بودند، آنها تصور کردند منطقه ای که می تواند در کهکشان راه شیری وجود داشته باشد ( آنچه که منطقه قابل سکونت کهکشانی نامیده می شود)حداکثر تا دورترین ابرنواختری که پیدا کرده اند گسترش یافته است. این منطقه حدود ۵۲۰۰۰ سال نوری از مرکز کهکشان فاصله دارد. یک لبه داخلی فرضی نیز در فاصله ۶۵۰۰ سال نوری از هسته کهکشان وجود دارد. تعداد نسبتاً زیادی ابرنواخترهایی که در آنجا اتفاق میافتند، سیارات منطقه را در معرض تابش شدید فرابنفش و اشعه ایکس قرار میدهند و ادامه حیات را برای مدت طولانی دشوار میسازند.
فونتانی میگوید: این تشخیص، همراه با شناساییهای قبلی مولکولهای آلی در فواصل مشابه از مرکز کهکشانی، از این ایده پشتیبانی میکند که مرزهای بیرونی منطقه قابل سکونت کهکشانی میتواند وسیعتر از آن چیزی باشد که قبلاً فکر میکردیم.
برای پدید آمدن حیات تا این حد از مرکز کهکشان، سیارات باید در آنجا وجود داشته باشند. تاکنون، آنها فقط نسبتاً نزدیک به منظومه شمسی مشاهده شده اند و بیشتر آنها در فاصله چند هزار سال نوری قرار دارند که فاصله ای قابل توجه است.
زیوریس میگوید: «فکر نمیکنم در حال حاضر بدانیم که آیا آنها میتوانند در فواصل کهکشانی/مرکزی بزرگتر شکل بگیرند یا خیر. او میگوید که با یافتن شش عنصر حیات در لبه کهکشان، امیدوار است عملیات جستجو برای دورترین مکانهایی که میتواند در آن حیات بوجود آید، ترتیب داده شود.
مترجم: احسان محمد حسینی