وسیعترین منظر فرهنگی ایران که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است اورامانات نام دارد و در استان کردستان واقع است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز کردستان، امروز دقیقا یک سال از ثبت اورامانات در چهل و چهارمین اجلاس یونسکو در کشور چین و به عنوان بیست و ششمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی میگذرد.
هورامان یا اورامان نام منطقهای تاریخی با بافت پلکانی و آداب و رسوم بسیار خاص است که بخشهایی از شهرستانهای سروآباد، سنندج و کامیاران در استان کردستان و شهرستانهای روانسر، پاوه، جوانرود و ثلاث باباجانی در استان کرمانشاه را شامل میشود.
بخش اصلی منظر فرهنگی هورامان یا اورامانات شامل درههای ژاوه رود، اورامان تخت، لهون است.
منطقه هورامان/اورامانات منطقهای فرهنگی در غرب کشور بین دو استان کردستان و کرمانشاه واقع شده که دارای کوههای سربه فلک کشیده و رودهای خروشان است.
وجود این عوامل طبیعی درههایی را شکل داده که ساکنان هورامان/ اورامانات، هزاران سال در تعامل با طبیعت زندگی کرده و این تعامل را میتوان در باغهای پلکانی، معماری پلکانی زندگی هوار نشینی (کوچ گاههای موقت)، جشنها و آیینهای اصیل، صنایعدستی منحصر بفرد منطقه و... مشاهده کرد.
منطقه هورامان دارای قدمت تاریخی با پیشینهای کهن فرهنگی، آداب و رسوم و نمادهای فرهنگی ویژهای است که هر کدام از این نمادها روشنگر گوشههایی از زوایای فرهنگ غنی و پربار این منطقه را نمایان میکند.
پیشینه سکونت در این منطقه به پیش از تاریخ بر میگردد که کشف قبالههای هورامان وجود حاکمیت آشوریان، مادها، هخامنشیان و یونانیان را تأیید کرده است.
کهنترین آثار سکونت انسان در بررسیها و کاوشهای باستانشناسی در اطراف روستای هجیج یافت شده و مربوط به دوران پارینه سنگی است که طبق گزارش باستانشناسان بیش از ۴۰ هزار سال تا حدود ۱۲ هزار سال قدمت دارند.
معماری پلکانی اورامان تخت و خانههای دیدنی آن، روستا را بهشکل هرمگونه درآورده است که در راس این هرم قلعهای باستانی قرار دارد.
حدود ۷۰۰ روستا در منطقه اورامانات/ هورامان قرار دارد.