دولت سیزدهم با ساماندهی ۱۹ میلیون دستگاه کارتخوان، تفکیک حساب شخصی از تجاری و صدور بیش از ۲ میلیارد صورت حساب الکترونیکی، سامانه مودیان را بعد از دو سال تاخیر به تکامل ۷۰ درصدی رسانده و حالا تکمیل آن روی میز دولت چهاردهم قرار گرفته است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، سال ۱۳۹۸ ریاست مجلس بر عهده شخصی بود که حالا، رئیس جمهور ایران است. آقای پزشکیان که در آن سال‌ها نائب رئیس مجلس بود خود شاهد آخرین تغییرات و اصلاحات قانونی بود که حالا به عنوان یکی از مهم‌ترین قوانین مالیاتی کشور برای اجرا روی میز او قرار دارد.
قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان که در مهر ۹۸ به تصویب مجلس رسید. این قانون که در همان سال‌های ابتدای ابلاغ، آنطور که باید و شاید مورد توجه مسئولان اجرایی قرار نگرفت. به طوری که آقای طاهری نماینده مجلس شورای اسلامی می‌گوید: در سال ۹۹ به عنوان نماینده ناظر قوانین نامه‌ای را برای بررسی نحوه عملکرد این قانون به رئیس سازمان مالیاتی نوشتیم و با جوابی تکراری مواجه شدیم. عملکرد آن زمان به ما نشان داد که حرکتی برای اجرای این قانون نشده و تمام پاسخ‌ها توجیحی بود. به رئیس سازمان امور مالیاتی وقت گفتیم که طبق قانون ضرر و زیان متوجه شده به اقتصاد کشور در صورت تعلل شما در اجرای قانون، متوجه شخص شماست و ما باید شما را به دستگاه قضایی معرفی کنیم!
سامانه مودیان تنها یک سامانه مالیاتی نیست
این قانون که مورد قبول اکثریت کارشناسان اقتصادی است. طبق گفته آقای غفارزاده، کارشناس اقتصادی اینطور تعریف می‌شود. او می‌گوید: سامانه مودیان با در دست داشتن اطلاعات مودیان امکان بررسی دقیق درآمد‌های اشخاص، بررسی چگونگی فعالیت‌های اقتصادی آن‌ها و بررسی سامانه محوری به جای ممیز محوری و جلوگیری از دخالت سلیقه ممیزان مالیاتی را می‌گیرد.
از طرفی دیگر آقای محمودی، کارشناس اقتصادی هم درباره سامانه مودیان می‌گوید: این سامانه تنها هدفش مالیات ستانی نیست بلکه تنها ۵ درصد آن مربوط به دریافت مالیات است. مابقی آن به سیاست گذار و مجری قانون کمک می‌کند جریان حرکت کالا در کشور را رصد کند. قیمت‌ها فروش را گزارش کند. یعنی با این جریان رصد دیگر یک کالا در کشور با چندین قیمت عرضه نخواهد شد چرا که صورت حساب‌های الکترونیکی به صورت برخط صادر شده و ناظر می‌تواند به راحتی نظارت کند.
اجرای قانون از نیمه ۱۴۰۰
این اظهارات نماینده مجلسی است که از دوره‌های قبل نیز شاهد عملکرد دولت‌ها بوده است. نیمه‌های سال ۱۴۰۰ زمانی که دولت سیزدهم روی کار می‌آید. پیگیری هوشمندسازی نظام مالیاتی را یکی از اولویت‌های خود برای بهبود درآمد‌های مالیاتی و کاهش فرار‌ها عنوان می‌کند.
آقای خاندوزی که به عنوان وزیر پیشنهادی اقتصاد پشت بلندگوی مجلس رفته و برای دفاع از خود سخن می‌گفت، هوشمندسازی نظام مالیاتی و مودی محوری به جای ممیز محوری را عنوان
اولویت‌های مالیاتی خود بیان می‌کند.
۹ میلیون کارتخوان غیر فعال شد
بعد از اعتماد مجلس به او، دست به کار شده و از همان ابتدای کار اجرای این قانون را کلید می‌زند. ابتدا ساماندهی بیش از ۱۹ میلیون کارتخوان درکشور که منجر به قطع ۹ میلیون کارتخوان بی هویت می‌شود. بعد از آن نیز با همکاری بانک مرکزی اقدام به تفکیک حساب‌های شخصی از تجاری و اتصال آن به پرونده‌های مالیاتی می‌کند.
این فرآیند نیز تا نیمه‌های سال ۱۴۰۲ تکمیل شده و اجرای مرحله سوم این قانون سرعت می‌گیرد. مرحله‌ای که فعالان اقتصادی به جای صدور فاکتور‌های کاغذی، آن را در سامانه مودیان به صورت الکترونیکی صادر می‌کنند.
سازمان مالیاتی با فراخوان تدریجی شرکت‌های بورسی و فرابورسی، شرکت‌های دولتی و سایر فعالان اقتصادی آن‌ها را با این فرآیند آشنا می‌کند تا اینکه با تصویب یک اصلاحیه به نام تسهیل تکالیف مودیان مالیاتی، دی ۱۴۰۲ را زمانی رسمی و الزامی برای اتصال فعالان اقتصادی به سامانه مودیان اعلام می‌کند.
۲ میلیارد صورت حساب الکترونیکی در سامانه مودیان صادر شد
آقای موحدی، سخنگوی سازمان مالیاتی و رئیس مرکز تنظیم مقررات و پایانه‌های فروشگاهی تیر ۱۴۰۳ گفت: بالغ بر ۷۰ درصد مودیانی که به سامانه مودیان متصل شده اند در آن فعالیت کرده و صورت حساب الکترونیکی صادر می‌کنند و تنها ۳۰ درصد هیچ کُنشی نداشته اند که نیازمند آموزش‌ها و توصیه هاست و جریمه آخرین راهکار ما برای پای کار آوردن آن هاست.
او با اشاره به آخرین آمار بدست آمده از سامانه مودیان گفت: تقریبا نزدیک به ۱۸۷ هزار و ۴۲۴ مؤدی حقیقی و حقوقی صورتحساب‌های الکترونیکی به سامانه ما ارسال می‌کنند که از این میان تقریبا حدود ۱۴۸ هزار و ۳۷۱ مؤدی، مؤدی شخص حقوقی است و حدود ۴۰ هزار مؤدی هم مؤدی شخص حقیقی است که به ارسال صورتحساب‌های الکترونیک می‌پردازد.۲ میلیارد و ۵۰۰ هزار صورتحساب به شکل تجمیعی توسط مؤدیان ما به سامانه مؤدیان ارسال شده که این پیشرفت خوبی است.
سامانه مودیان روی میز دولت چهاردهم
با پایان یافتن زودهنگام دولت سیزدهم، سامانه مودیان که بعد از دو سال تاخیر در تیر ۱۴۰۱ راه اندازی شده بود حالا نزدیک به ۷۰ درصد مسیر را طی کرده است. آنطور که آقای پزشکیان رئیس جمهور نُهُم در سخنان خود پیش از انتخابات به بحث مالیات اشاره کرده است، بیانگر اهمیت این موضوع در برنامه‌های دولت اوست.
او در خرداد ۱۴۰۳ در یکی از برنامه‌های گفتگوی ویژه خبری مالیات ستانی را نیازمند نظامی هوشمند و کشف فراریان مالیاتی از طریق داده‌ها و اطلاعات شفاف می‌داند.
آقای پزشکیان می‌گوید: نباید مالیات ستانی از حقوق بگیران را یک هنر بدانیم بلکه باید از کسانی که درآمد‌های بالا داشته ولی ریالی مالیات پرداخت نمی‌کنند. طلب مالیات حقه را کنیم تا عدالت اجتماعی برقرار شود.
اجرای کامل قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان در برنامه‌های آقای همتی وزیر پیشنهادی اقتصاد دولت چهاردهم هم دیده شده است. قانونی که می‌تواند با تکمیل اطلاعات خود اقدام به صدور اظهارنامه‌های پیش فرض برای مودیان مالیاتی کند. همانطور که به صورت آزمایشی موفق به صدور بیش از ۳۷۰ هزار اظهارنامه مالیاتی پیش فرض مالیات بر ارزش افزوده مربوط به زمستان ۱۴۰۲ شد.
گزارش از خبرنگار اقتصاد کلان خبرگزاری صدا و سیما - نرگس معززی حور