کتاب فرهنگ جامع گویندگان ایران تازه‌ترین کتاب با موضوع نام و تاریخ گویندگان و صدا پیشه گان دوبله در ایران است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقای فرزاد فره وشی مولف این کتاب با حضور در استودیو شبکه خبر گفت: من پروژه مستندی را در سال ۸۶ کار می‌کردم که در دل کار متوجه شدم که موضوع مورد نظر ما شاهین سرکیسیان بود که در دوبله فعال بودند و از پایه گذاران دهه ۳۰ در دوبله ایران بودند و من این شانس را داشتم که با ایشان از نزدیک آشنا شوم و پژوهش‌های خانه به خانه را انجام دهم یعنی به منزلشان بروم و آلبوم‌های ایشان را ببینم و اسناد را جمع آوری کنم، دهه ۳۰ آخرین دوره‌ای بود که هنوز سندیکای گویندگان شکل نگرفته بود و تمام گویندگان به صورت موسمی در دوبله کار می‌کردند.
فره وشی ادامه داد: این کتاب شامل تمام اعضای انجمن گویندگان از سال ۱۳۴۲ تا سال ۱۴۰۲ است، و پیش از آن از سال ۱۳۲۰ کسانی که توانستم اطلاعاتشان را جمع آوری کنم یعنی کسانی که مثلا در ایتالیا هم دوبله می‌کردند اطلاعاتشان در این کتاب هست، چون یک مقطعی از دوبله در خارج از ایران در ایتالیا، آلمان، فرانسه، ترکیه و مصر انجام می‌شد.
وی افزود: در دهه ۱۳۲۰ عطاءالله زاهد برای اولین بار به همراه اسماعیل کوشان اولین فیلم را در ایران دوبله کرد، با چه شرایط و امکاناتی هیچ اطلاعاتی در دسترس نیست؛ اما بعد از آن اسماعیل کوشان به ترکیه مهاجرت کرد و در این دوره دهه ۲۰ در مصر و ترکیه و فرانسه این اتفاق می‌افتد، آقا بابیان از سال ۱۳۳۰ در ایتالیا این حرکت جدید را آغاز کرد.
فره وشی ادامه داد: درخصوص نام‌های ناقصی که اطلاعاتشان کامل نیست ممکن است اطلاعاتی درباره آنها پیدا کرد و من این کتاب را روی جلد آن نوشته شده نسخه ۱۴۰۳ و این را باز گذاشتم که دیگران نسخه‌های دیگری به آن اضافه کنند و هنوز پژوهش‌های خانه به خانه برای این موضوع جواب می‌دهد.
مولف کتاب فرهنگ جامع گویندگان ایران درباره صحت یابی اطلاعات گفت: آنچه که منتشر شده به ویژه سال تولد‌ها و سال فوت‌ها و نحوه فعالیت و آغاز فعالیت آنها در دهه ۲۰ چندان دقیق نیست ولی جلوتر یک سری کتاب‌هایی منتشر شد که منبع من قرار گرفت، آنها را هم من بررسی کردم و تطبیق دادم، چون اغلب آنها از دنیا رفتند و خانواده آنها هم در دسترس نیستند، من توانستم به چند نفر از خانواده این عزیزان دسترسی داشته باشم، به عنوان نمونه آقایی به نام حسنعلی کوثر که کارگردانی است که فیلمی هم ساخته به نام «کلاغ» حسنعلی کوثر دیگری داریم که ایشان در دوره‌ای در ایتالیا کار دوبله می‌کردند، اینها دو فرد متفاوت هستند؛ اما گاهی در بعضی منابع اینها یک نفر تلقی می‌شوند، من توانستم با آقای کوثر که کار دوبله می‌کردند با خواهر ایشان در ارتباط باشم، کوثر اولین کسی بود که رول آلن دولون را در ایتالیا برای اولین بار گفتند، بعضی تاریخ‌ها را نتوانستم پیدا کنم و در حد اسم و فامیل است و جلوی آن نوشتم نیازمند پژوهش بیشتر، ولی از خاطره نویسی‌ها به خصوص مصطفی اسکویی خاطره نویسی‌های زیادی داشت و از بعضی‌ها هم نام برده است و دوستان دیگری که خاطراتشان به دستم رسید یا صحبت شد توانستم برخی از این اطلاعات را پیدا کنم و فکر می‌کنم ۸۰ درصد این اطلاعات درست باشد.
فره وشی ادامه داد: در دوبله به جای خود صحبت کردن کار سختی است، نام‌هایی مانند منوچهر آذری که جزء گویندگان رادیو هستند، چون در چند فیلم به جای خودشان صحبت کردند حقشان بود که نامشان در این کتاب ذکر شود.
مولف کتاب فرهنگ جامع گویندگان ایران در پایان افزود: یک بخشی دارد این کتاب به نام نگاره‌ها که این بخش در نسخه‌های بعد نگاره‌ها کاملا عوض خواهند شد و سند‌های تازه جایگزین می‌شود، در نسخه‌های آتی اسنادی درباره دوبله به طور خاص منتشر خواهد شد.