با تلاش متخصصان صنعت هسته‌ای کشور، طرح اولیه استحصال و خالص سازی هلیوم از گاز طبیعی به بهره برداری رسید.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا وسیما، از مهم‌ترین فعالیت‌های قابل اجرا در این طرح اولیه می‌توان به بررسی شرایط عملیاتی مختلف در استحصال هلیوم از گاز طبیعی در برج‌های تقطیر برودتی؛ بررسی شرایط عملیاتی مختلف در خالص‌سازی هلیوم در برج‌های تقطیر برودتی؛ بررسی شرایط عملیاتی مختلف واحد آمایش خوراک با استفاده از روش‌های مبتنی بر جذب سطحی؛ استخراج داده‌های تعادلی گاز- مایع در سیستم‌های چند جزئی متان/ نیتروژن/ هلیم در دما‌های پایین؛ بررسی عملکرد مبدل‌های لوله‌ای و یا صفحه‌ای فین‌دار برای مایع‌سازی گاز طبیعی و اندازه‌گیری مقدار دقیق هلیوم در خوراک، جریان‌های میانی و محصول نهایی این طرح اولیه اشاره کرد.
گاز هلیوم در راکتور‌های هسته‌ای به عنوان خنک‌کننده، در ردیاب‌ها، لیزر هلیوم - نئون، مطالعات فیزیک بنیادی، صنایع فضایی، جوشکاری، غواصی، ساخت نیمه هادی و فیبر نوری و بالن‌های تحقیقاتی کاربرد دارد. هلیوم مایع نیز با دمای جوش حدود ۴.۲ K به عنوان خنک‌کننده به‌طور گسترده‌ای دردستگاه‌های MRI مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در حال حاضر هلیوم تنها از ذخایر گاز طبیعی دنیا استحصال شده و پس از خالص‌سازی در واحد‌های مایع ساز به هلیوم مایع تبدیل می‌شود.
کشور‌های تولیدکننده هلیوم مانند ایالات‌متحده، قطر و روسیه نقش کلیدی در تامین این ماده دارند. براساس مطالعات انجام‌شده حدود ۱۷ درصد از ذخایر هلیوم دنیا متعلق به ایران است که تاکنون برای استحصال آن هیچ واحد صنعتی راه‌اندازی نشده و این اقدام راهبردی برای نحستین بار در کشور اجرایی شده است.
باتوجه به اهمیت راهبردی هلیوم در صنایع مختلف، متخصصان سازمان انرژی اتمی ایران در پایان تابستان ۱۴۰۱، مرحله امکان‌سنجی اولیه و طراحی مفهومی واحد استحصال، خالص‌سازی و مایع‌سازی گاز هلیوم را به اتمام رساندند و با دستور محمد اسلامی رییس سازمان، طراحی و ساخت این کارخانه در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ به‌طور رسمی آغاز شد.