آئین علم بندی ماسوله با بیش از ۸۰۰ سال قدمت، یکی از آیین‌های عاشورایی گیلان است که همه ساله گردشگران مذهبی بسیاری را از نقاط مختلف کشور و جهان به سمت خود فرا می‌خواند.
به گزارش خبرگزاری صداو سیما ، آئین علم بندی ماسوله یکی از ۱۹ آیین عاشورایی گیلان است که شهرت جهانی یافته است و همه ساله گردشگران مذهبی بسیاری را از نقاط مختلف کشور و جهان به سمت خود فرا می‌خواند، این مراسم که در فهرست آثار ملی کشور نیز به ثبت رسیده همه ساله در غروب ششم ماه محرم در ماسوله برگزار می‌شود.
در این مراسم اهالی این شهر تاریخی در دیگر مناطق کشور و حتی جهان سکونت دارند به رسم هر سال برای حضور در مراسم علم بندی به زادگاهشان سفر می‌کنند تا رسم هر ساله اجدادشان را به جای آورند.
مراسم علم بندان ماسوله قدمتی ۸۰۰ ساله دارد که هر ساله در غروب ششم ماه محرم در این شهر تاریخی استان گیلان و شهرستان فومن برگزار و با استقبال زیادی از دوستداران اهل بیت (ع) به ویژه امام حسین (ع) همراه است.
در رسم تاریخی علم بندی ماسوله ابتدای مراسم بنا بر سنت قدیمی، عزاداران بر روی بام‌ها و حیاط مساجد محله‌ها سنج‌ها را به هم ساییده و در شیپور‌ها می‌دمند تا اهالی محله‌ها و عزاداران چهار محله شهر را دور هم جمع کنند با طنین این نوا‌ها در کوچه پس کوچه‌های ماسوله، علاوه بر دسته‌های چهار محل این شهر، دیگر ساکنان شهر و عزاداران نیز بدین شکل از آغاز مراسم خبردار شده و به سمت مساجد محلات حرکت می‌کنند.
این مراسم مذهبی در بقعه امامزاده «عون بن محمد بن علی (ع)» برگزار می‌شود و ابتدا اهالی ۴ محله «مسجد بر»، «کشه سر»، «خانه بر» و «اسد محله» ماسوله قطعات علم را به رواق این بقعه تحویل می‌دهند و علم‌های محلات، توسط هیئت امنای هر محله با پارچه‌های سبز رنگ و نماد‌هایی عاشورایی ملبس می‌شوند دسته‌ها همراه با مراسم نوحه خوانی و سینه زنی بە نوبت و اولویت جمع می‌شوند تا علم را دریافت کنند و به محله خود باز گردانند.
رسم آیینی علم‌بندی ماسوله دارای وجه تمایز با علم‌های مرسوم است و به شکل عمودی است، گفته می‌شود به خاطر شکل معماری و طبقاتی بودن بام‌های خانه‌های این روستا علم به این شکل طراحی شده است.
گفتنی است، درب اکثر خانه‌های ماسوله برای دادن نذری امام حسین (ع) باز است و ماسوله‌ای‌ها از عزاداران و عاشقان اهل بیت (ع) با چای دارچین محلی، شیر داغ و کلوچه‌های محلی مثل اگردک پذیرایی و زیر پای عزاداران گوسفند نذری قربانی می‌کنند. یکی از مزیت‌های این مراسم این است که خرافات به آن ورود نکرده و همچنان به وسیله بزرگان این شهر این مراسم مانند گذشته همه ساله برگزار می‌شود.
بر اساس روایات قدیمی امامزاده «عون بن محمد بی علی (ع)» بعد از قیام مختار به خون خواهی و انتقام شهادت امام حسین (ع) از دشمنانش و افرادی که در روز عاشورا نعل اسبان را تعویض کرده و بر جنازه شهدای دشت کربلا تاختند برخاست.
حاضران در هیئت‌ها همراه علم‌ها بر سر و سینه زنان میر علمدار حضرت عباس (ع) را صدا می‌زنند. علم‌ها تا پایان صفر در مسجد چهار محله «مسجد بر»، «کشه سر»، «خانه بر» و «اسد محله» مانده و سپس طی مراسمی به نام علم واچینی لباس‌ها کنده می‌شود. علم و پنجه‌های آن تنها تا روز تاسوعا سبز پوش هستند و با رسیدن روز عاشورا این لباس‌ها کنده و بر علم و پنجه‌های آن لباس مشکی می‌پوشانند.
غالب آیین‌های محرم گیلان از جمله طشت گذاری غرب تا علم بندی ماسوله در غروب ششم محرم، از تعزیه عاشورای ضیابر تا چهل منبر لاهیجان از علم واچینی شاه شهیدان تا کرنا نوازی رودسر در شب هفتم محرم رنگ کهن دارند که بازدید کنندگان زیادی را از نقاط مختلف ایران و یا جهان به خود جذب می‌کند.