آئین معنوی شاطری روستای جَزَن دامغان، به شماره ثبت ۶۴۹ در فهرست آثار ملّی ایران به‌عنوان میراث فرهنگی ناملموس در دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی به ثبت رسیده است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان دامغان گفت: رسم شاطری، باوری مذهبی در بین اهالی روستا جَزَن در شهرستان دامغان است که این رسم با پوشش خاص ، از صبح تا ظهر عاشورا در این روستا اجرا می‌شود.
مجتبی اکبرپور افزود: صبح روز دهم محرم، در منازلی که از قبل تعیین‌شده، عده‌ای از مردان برای اجرای این آیین حاضرشده و لباس‌های مخصوص به این آیین را پوشیده و بر چشمان خود سرمه می‌کشند و از منزل خارج‌شده، جلوی هیئت قرار گرفته و به‌نوعی راه را برای عزاداران باز می‌کنند.
وی گفت : لباس‌های این افراد مخصوص بوده و دارای پارچه‌های رنگی فراوانی است که به‌نوعی آنها را شبیه فرشته‌های آسمانی می‌کند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان دامغان افزود : عده‌ای از مادران نیز با پوشاندن لباس و سرمه کشیدن بر چشمان فرزندان و نوه‌های خود، آنها را برای این آیین آماده می‌کنند.
اکبرپور گفت : این آیین تا آغاز تعزیه روز عاشورا ادامه دارد و در زمان برگزاری تعزیه نیز، این افراد، جلوی اسب امام حسین (ع) و یارانش می‌دوند و به‌نوعی از ورود سیدالشهدا و شهدای کربلا به میدان جنگ ممانعت می‌کنند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان دامغان افزود : بر اساس این آیین مذهبی در روز عاشورا، فرشتگان اجازه شرکت در جنگ را نداشتند و با این اقدام خود، قصد جلوگیری از شهادت امام حسین (ع) و ۷۲ تن را داشتند.
وی گفت : شنیده‌های تاریخی حکایت می‌کند که در فرهنگ عاشورا، شاطران به دو دسته شاطران سیاه‌پوش و شاطران سبزپوش تقسیم می‌شدند که دو سیاه‌پوش همراه امام حسین (ع)، دو سبزپوش همراه حضرت ابوالفضل (ع) و یک سیاه‌پوش و یک سبزپوش همراه حضرت زینب (س) بودند.
اکبرپور افزود : این رسم از جمله آیین‌های معنوی در دامغان است که افراد با اعتقاد به این آیین، مراتب ارادت خود را به سیدالشهدا و یاران باوفایش اعلام کرده و به‌نوعی در پرشور برگزار شدن عزاداری سید و سالار شهیدان نقش ایفا می‌کنند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان دامغان گفت : در دوران صفویه افراد چالاکی جلوی موکب‌ها می‌دویدند و راه را باز می‌کردند، این رسم با نام شاطری معروف بود، اما هم‌اکنون افرادی با پوشش خاص درحالی‌که چوب‌دستی مخصوص (ارژن) در دست می‌گیرند، جلوی مراسم تعزیه راه می‌روند و به عبارتی راه را باز می‌کنند.
این آیین به شماره ثبت ۶۴۹ در فهرست آثار ملّی ایران به‌عنوان میراث فرهنگی ناملموس در دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی به ثبت رسیده است.