الگوی مصرف برق در ایران به ویژه در ماه‌های گرم سال نشان‌دهنده سهم بالای تجهیزات سرمایشی در بار شبکه برق است برآورد‌های وزارت نیرو حاکی از آن است که حدود ۴۰ درصد از کل برق مصرفی کشور در فصل گرما صرف سامانه‌های خنک‌کننده می‌شود .
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، بنابر اعلام وزارت نیرو، بررسی‌ها نشان می‌دهد در تابستان حدود ۵۰ درصد برق کشور در بخش سرمایش مصرف می‌شود و دلیل اصلی آن است که شدت مصرف انرژی در ایران، بیش از دو برابر میانگین جهانی و تقریباً چهار برابر کشور‌های توسعه‌یافته است.
این وضعیت باعث شده تا مصرف انرژی در بخش‌های مختلف کشور بسیار بالاتر از سطح بهینه باشد. کارشناسان حوزه انرژی معتقدند در صورت اجرای سیاست‌های اصلاح الگوی مصرف و جایگزینی فناوری‌های قدیمی با تجهیزات نوین پربازده، می‌توان بدون آسیب به رفاه عمومی یا سطح تولید، مصرف انرژی را تا یک‌چهارم کاهش داد.
همه این موارد در حالی است که ایران از نظر تولید انرژی در جایگاه چهاردهم جهان قرار دارد، نزدیک به صد درصد جمعیت کشور به برق دسترسی دارند و طی سال‌های اخیر اقدامات گسترده‌ای برای توسعه برق‌رسانی پایدار حتی در مناطق دورافتاده کشور صورت گرفته است.
در برنامه‌ریزی‌های کلان حوزه انرژی، هدف‌گذاری شده است که تا افق ۱۴۲۰، سهم برق در سبد نهایی انرژی کشور از حدود ۱۰ درصد به ۲۰ درصد افزایش یابد. تحقق این هدف نیازمند اصلاح ساختار مصرف، ارتقاء بهره‌وری تجهیزات خانگی و صنعتی و توسعه زیرساخت‌های انرژی پاک است.
بر همین اساس سهم صرفه‌جویی قابل دستیابی در بخش سرمایش تا ۲۰ درصد برآورد شده است، مشروط بر آنکه استاندارد‌های فنی تجهیزات ارتقاء یابد و تولید محصولات با بازده پایین متوقف شود.
در کنار این مهم توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر نیز به‌عنوان ضلع دیگر فرایند گذار انرژی در دستور کار قرار گرفته است و در همین راستا هدف‌گذاری دولت چهاردهم، رسیدن به ظرفیت ۳۰ هزار مگاوات انرژی‌های تجدیدپذیر است؛ ظرفیتی که با توجه به پتانسیل‌های گسترده ایران در حوزه انرژی خورشیدی و بادی، قابل دستیابی ارزیابی می‌شود. با این حال، تحقق این هدف منوط به سرمایه‌گذاری مؤثر، حمایت نهاد‌های اجرایی و به‌کارگیری نیروی انسانی متخصص خواهد بود.
این گزارش حاکی است، تداوم وضعیت موجود مصرف انرژی نه‌تنها منجر به فشار مضاعف بر منابع تولید و شبکه توزیع می‌شود، بلکه آثار منفی زیست‌محیطی و اقتصادی قابل‌توجهی نیز به‌همراه دارد. شدت بالای مصرف انرژی برای تولید هر واحد از تولید ناخالص داخلی، نشان‌دهنده ناکارآمدی در بهره‌برداری از منابع است؛ موضوعی که می‌تواند با اصلاح رفتار مصرف‌کنندگان، اجرای استاندارد‌های سخت‌گیرانه‌تر و ارتقاء آگاهی عمومی به تدریج اصلاح شود.
در همین چارچوب، اقدامات مشخصی برای ارتقای بازدهی تجهیزات سرمایشی در دستور کار قرار گرفته است. از جمله این اقدامات می‌توان به حمایت از توسعه و گسترش فناوری موتور‌های دور متغیر و کم‌مصرف (BLDC) در کولر‌های آبی و سایر سامانه‌های سرمایشی اشاره کرد؛ فناوری‌ای که با کاهش چشمگیر مصرف برق در بار‌های جزئی و عملکرد پیوسته، می‌تواند نقش مهمی در کاهش بار پیک شبکه در تابستان ایفا کند.
هماهنگی با تولیدکنندگان داخلی برای ارتقاء استاندارد‌های ساخت این تجهیزات و ارائه مشوق‌هایی برای مصرف‌کنندگان جهت جایگزینی محصولات پرمصرف نیز از جمله محور‌های اجرایی این برنامه عنوان می‌شود.