ابراهیم حیدری، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات، به مناسبت «روز ملی ادبیات کودک و نوجوان» با افسانه شعبان‌نژاد و جعفر ابراهیمی دیدار کرد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، به مناسبت روز «ادبیات کودک و نوجوان» ابراهیم حیدری، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و غلامرضا طریقی، معاون شعر و ادبیات داستانی این مؤسسه با افسانه شعبان‌نژاد، نویسنده کودک و نوجوان و جعفر ابراهیمی (شاهد) شاعر کودک و نوجوان دیدار کردند.
در پی ایجاد تشکل‌های ادبی ماندگار هستیم
حیدری در این دیدار اظهار داشت: در سال‌های اخیر، حال و هوای جامعه ما به خاطر تنگناهای اقتصادی یا هر دلیل دیگری با شعر فاصله بیشتری پیدا کرده بود. شاید تراوشات ذهنی و خلاقانه، در چنین فضایی کمتر مجال بروز یابد. برخی از چهره‌های شاخص نیز به‌دلیل همین شرایط، به انزوا رفته و از فعالیت فاصله گرفته‌اند.
او همچنین ادامه داد: ضروری است که به‌سمتی حرکت کنیم که زیرساخت‌ها و فضای مناسب برای حضور دوباره آن‌ها فراهم شود؛ از جمله ایجاد تشکلها، برگزاری شب‌های شعر و دیگر فعالیت‌های فرهنگی مشابه.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به لزوم حمایت از نویسندگان ابراز داشت: حمایت از شاعران، ادیبان و فرهیختگان از دیرباز در فرهنگ‌های مختلف وجود داشته و ادامه هم خواهد داشت. تلاش ما نیز بر آن است تا این حمایت‌ها را به شکلی شایسته و اثربخش انجام دهیم. تحقق این هدف نیازمند یکپارچگی و همدلی تمامی ارکان این حوزه است تا بتوانیم به سمت جامعه‌ای ایده‌آل گام برداریم.
حیدری همچنین اضافه کرد: خانه کتاب و ادبیات ایران باید به مرکزی برای گردهم‌آیی تمامی فعالان نشر، از نویسنده و مترجم گرفته تا ناشر و کتابفروش تبدیل شود، محلی برای آنان که دل در گرو فرهنگ ایران دارند.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به تاثیر قلم نویسندگان در ذهن مخاطب مطرح کرد: شعری که شما می‌سرایید، از هزاران موشک تأثیرگذارتر است و قلم‌تان می‌تواند به همدلی و یکپارچگی بیشتر در جامعه ایرانی یاری رساند. امروزه برخی در گوشه‌وکنار جهان، در حال مصادره و بازتعریف شاعران ایرانی همچون مولانا و سعدی به نفع خود هستند. از این‌رو، ما در تلاشیم تا با ایجاد هم‌افزایی بیشتر، نویسندگان، شاعران و سایر فعالان حوزه کتاب را گرد هم آورده و از حضور و دیدگاه‌های آن‌ها بهره‌مند شویم.
حیدری در پایان اظهارات خود ابراز داشت: در حال پیگیری برای فعال‌سازی انجمن‌های ادبی و ایجاد تشکل‌های ماندگار هستیم. فعالیت‌های جشنواره‌ای و مقطعی، گرچه نیاز است، اما در این برهه نیاز به اقدامات بنیادین و زیرساختی داریم.
فراموشی و افول تدریجی ادبیات کودک
افسانه شعبان‌نژاد گفت: ادبیات کودک پس از انقلاب، به‌واسطه دورهمی‌ها و تلاش برخی شاعران کودک و نوجوان جان تازه‌ای گرفت. گردهم‌آیی‌های شعری برگزار می‌شد و اشعار خوب شاعران جوان در مجلات به چاپ می‌رسید، اما متاسفانه امروز بسیاری از شاعران جوان انتظار دارند که بلافاصله پس از سرودن شعر، آن را در قالب کتاب منتشر کنند. در حالی‌که تنها شعر خوب یا هنر برجسته کافی نیست؛ آن‌چه هنرمند را ماندگار می‌کند، منش و اخلاق اوست.
شعبان‌نژاد با اشاره به اینکه ادبیات کودک در سال‌های اخیر مورد غفلت قرار گرفته است، اضافه کرد: ما اگر کاری می‌کنیم و اثری می‌نویسیم برای حفظ و تقویت این حوزه است. یکی از مؤثرترین راه‌ها برای افزایش کیفیت آثار حوزه کودک و نوجوان حضور شاعران و نویسندگان در کنار یکدیگر و تبادل نظر مستمر است.
او در انتها ابراز داشت: تمرکز نسل جوان بر کسب درآمد از طریق هنر، موجب افت کیفیت آثار شده است. ما نگهبانان ادبیات کودکیم، نه حافظان منافع مالی از راه هنر. یکی از چالش‌های جدی دیگر که دامن‌گیر ادبیات کودک و نوجوان شده رواج شعرهای سفارشی و بی‌کیفیت است. باید به‌دنبال آثار فاخر و باکیفیت برویم و برای ارتقاء سطح آن‌ها تلاش کنیم. سرودن شعر، به‌ویژه در حوزه شعر مذهبی، نیازمند آگاهی کامل از اصول آن است.
چالش ذائقه نسل جدید و محتوای نسل قدیم
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران همچنین در دیدار با جعفر ابراهیمی با اشاره به رویکرد نوین فعالیت‌های این موسسه در دولت چهاردهم گفت: نگاه ما این است که خانه کتاب و ادبیات ایران را به مفهوم اصیل خود بازگردانیم؛ محلی برای گردهم‌آیی حلقه‌های مختلف نشر از مرحله تولید تا توزیع. امیدواریم بتوانیم از ظرفیت‌ها، توانمندی‌ها و تجارب ارزشمند نویسندگانی چون شما برای انتقال اندیشه به نسل جدید بهره بگیریم و حضوری پُررنگ‌تر داشته باشید.
وی اضافه کرد: رویکرد دولت چهاردهم نیز بر تقویت ارتباطات چهره‌به‌چهره و حضوری استوار است و ما نیز تلاش می‌کنیم تا جایی که امکانات اجازه می‌دهد، بستر لازم را برای تحقق آن فراهم کنیم. ما حول محور ادبیات و نشر کتاب گرد آمده‌ایم تا حلقه‌ای مؤثر شکل بگیرد و میراثی ماندگار برای آیندگان بر جای بگذاریم.
حیدری همچنین درباره بازبینی شیوه گردآوری مطالب و سبک مطالعه افزود: میان نویسندگان و مخاطبان کودک و نوجوان، شکاف نسلی شکل گرفته که باید برای آن چاره‌ای اندیشیده شود. نسل جدید، ذائقه‌ای متفاوت دارد و لازم است محتوایی متناسب با فرهنگ، دین و اقلیم کشور برای کودکان و نوجوانان تولید کنیم؛ آثاری که ضمن هم‌گامی با تحولات جهانی، پیوندی میان سنت و مدرنیته برقرار سازند.
حیدری افزود: شرایط تا حدی دگرگون شده و فعالان فرهنگی نیز باید خود را با این تحولات وفق دهند. فرهنگ امروز در قالب‌های متنوعی نمایان می‌شود و ما باید مسیر خود را آگاهانه انتخاب کنیم.
چالش نهادینه‌سازی ارزش مطالعه در نسل جدید
ابراهیمی نیز در این دیدار تصریح کرد: باید ریشه‌یابی کنیم که چرا کتاب‌خوانی به این نقطه رسیده است. در حالی‌که کتابخانه‌های زیادی داریم، انگیزه‌ای برای مطالعه وجود ندارد.
او خاطرنشان کرد: ما نتوانسته‌ایم فرهنگ‌سازی مؤثری برای نوجوانان انجام دهیم و در برابر هجوم فرهنگ غرب ایستادگی کنیم. در نتیجه به یک ایستایی فرهنگی دچار شده‌ایم و زمانی متوجه این بحران شدیم که بسیاری از لایه‌های زندگی‌مان را از دست داده بودیم.
ابراهیمی همچنین در انتها گفت: تا زمانی که ارزش مطالعه در جامعه نهادینه نشود، افق روشنی در پیش نخواهیم داشت. من برای آینده این جامعه نگرانم. اگر با این نگاه مادی‌گرایانه به فرهنگ ادامه دهیم، نتیجه‌ای نخواهیم گرفت. از همین رو باید راهی برای گفت‌وگوهای عمیق گشود و همه ابزارهای ممکن را در خدمت فرهنگ قرار داد.