رئیس سازمان بهزیستی از آغاز مرحله جدید برنامه‌های اجتماع‌محور در بیش از ۵ هزار محله کشور خبر داد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، سیدجواد حسینی در هفدهمین جلسه شورای تحول اداری با اشاره به اهمیت رویکرد محله‌محور در برنامه‌های اجتماعی، افزود: اگر بخواهیم از سرمایه‌های مادی، انسانی، اجتماعی، فرهنگی و طبیعی بهره ببریم، باید نگاه محله‌محور داشته باشیم چراکه توانمندسازی بدون این رویکرد محقق نخواهد شد.
وی تأکید کرد: استفاده بهینه از منابع محلی مستلزم یکپارچه‌سازی آنهاست و این یکپارچگی تنها در قالب مدیریت محلی و محله‌محوری میسر می‌شود. بدون مشارکت مردم در محل نمی‌توان به توانمندسازی منطقه‌ای دست یافت، مشارکت اجتماعی در چارچوب محله‌گرایی قابلیت تحقق پیدا می‌کند.
رئیس سازمان بهزیستی کشور تصریح کرد: اکنون به شدت نیازمند وفاق و همبستگی اجتماعی هستیم که این مهم با تکیه بر محله‌محوری محقق خواهد شد همچنین سرمایه اجتماعی از ارکان اساسی توسعه است و شامل ارتباطات، تشکلها، شبکه‌سازی، اعتماد، اطلاعات و تسهیلات می‌شود. بانک جهانی نیز سرمایه اجتماعی را مهم‌ترین نوع سرمایه می‌داند چراکه در غیاب سایر سرمایه‌ها، این نوع از سرمایه قابلیت بازتولید آنها را دارد.
حسینی افزود: تشخیص نیاز‌های محلی و اولویت‌بندی آنها نیز در سایه همین نگاه محله‌گرا امکان‌پذیر است. در بحران‌ها چه طبیعی و چه غیرطبیعی مانند جنگ‌ها و بحران‌های امنیتی استفاده از ظرفیت‌های محله‌ای اهمیت ویژه پیدا می‌کند، تجربه جنگ ۱۲ روزه نیز این ضرورت را آشکارتر ساخت.
وی گفت: در طول تاریخ، دو نهاد کلیدی و اثرگذار در جامعه وجود داشته‌اند، نهاد خانواده و نهاد محله؛ اگرچه نهاد خانواده با تغییرات ادامه پیدا کرده، اما نهاد محله در برخی مناطق از بین رفته است. رویکرد محله‌محور، فرصت احیای مجدد این نهاد را فراهم می‌کند که با محله‌محوری می‌توان سلامت اجتماعی را ارتقا داد، ظرفیت‌های محله را شناسایی و توانمندسازی کرد، مشارکت‌های مردمی را تحریک کرد، هویت محله را احیا و دسترسی به خدمات را تسهیل کرد.
ضرورت اجرای طرح‌های محله‌محور
رئیس سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه تجارب ملی و بین‌المللی نیز مؤید اثربخشی محله‌گرایی است، گفت: در ایران، تجربه‌هایی مانند بسیج مردمی در دفاع مقدس، بسیج سلامت در ایام کرونا، طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه CBR در حوزه توانبخشی و مشارکت‌های مردمی در بحران‌های طبیعی، الگو‌های موفقی از فعالیت‌های اجتماع‌محور بوده‌اند و تجربه‌ها نشان می‌دهد موفقیت در محله‌گرایی در گرو برجسته بودن نقش مردم، مردمی‌سازی خدمات، و شبکه‌سازی نهادی است.
آغاز مرحله جدید برنامه‌های اجتماع‌محور در بیش از ۵ هزار محله کشور
حسینی با اشاره به تجارب جهانی، افزود: طرح‌هایی مانند شهر سالم در کشور‌های مختلف مانند دانمارک، مصر، مالزی، کنیا و طرح‌های مدرسه‌محور در ویتنام، آلمان و انگلستان، همگی نمونه‌هایی از موفقیت محله‌محوری در سطح جهانی هستند.
مشارکت ۱۰۷ هزار داوطلب در طرح‌های محله‌محور
رئیس سازمان بهزیستی کشور افزود: طرح‌هایی مانند محب، توانبخشی مبتنی بر جامعه CBR، گروه‌های همیار زن، مانا و همیار سلامت روان در چارچوب محله‌محوری اجرا شده‌اند. تاکنون ۱۱هزار و ۸۰ گروه اجتماع‌محور در این سازمان بهزیستی فعال بوده‌اند و بیش از ۱۰۷هزار داوطلب در این طرح‌ها مشارکت دارند همچنین در جریان جنگ ۱۲روزه، پویش ایران همدل با حضور ۱۲هزار داوطلب متخصص تشکیل شد.
وی ادامه داد: با همین رویکرد، طرحی به نام «سلام» (سلامت اجتماعی محله‌محور) تدوین شد که هدف آن آموزش سالمندان در مدارس و ارتقای تاب‌آوری محلات بود. سپس طرحی دیگر با عنوان «محله تاب‌آور» تهیه و به استانها ارسال شد و در حال حاضر، ترکیب این دو طرح با عنوان طرح توسعه‌یافته در دست بررسی است.
حسینی با اشاره به محور‌های این طرح گفت: طرح «سلام ۵۰۵۰» شامل پنج هزار و پنجاه محله به‌صورت پلکانی است. در گام اول، سازمان بهزیستی همراه با زیرمجموعه‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مانند معاونت‌های تعاون، اشتغال، رفاه، فنی و حرفه‌ای، تأمین اجتماعی، بازنشستگی، صندوق بیمه روستایی و عشایری در محله‌ها مستقر می‌شوند تا خدمات اساسی را ارائه دهند.
وی افزود: در گام‌های بعدی، نهاد‌هایی مانند کمیته امداد، هلال احمر، سازمان بسیج، تشکلها و شبکه داوطلبان نیز به طرح می‌پیوندند. ارائه خدمات باید با شیوه‌نامه مشخصی به جامعه هدف انجام شود.
حسینی بیان کرد: دومین مؤلفه طرح، وجود کانون خدماتی در محله است که در اولویت، مدارس هستند، چون مدارس ظرفیت مکانی، امکانات و پذیرش اجتماعی بالایی دارند باید تبدیل به کانون ارجاع خدمات شوند.