با افزایش دما در روز‌های اخیر و پیش بینی گرمتر شدن هوا تا نیمه مردادماه، کارشناسان کشاورزی نسبت به اجرای اقدامات لازم برای جلوگیری از خسارت شدید به باغ‌ها، مزارع و مراتع تاکید کردند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، در پی وقوع چند مورد حریق در مراتع لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، کردستان و اصفهان که با اطلاع رسانی و اقدام به موقع مهار شدند، کارشناسان کشاورزی و مسئولان سازمان‌های منابع طبیعی و محیط زیست نسبت به اتخاذ تمهیداتی برای مقابله با حوادثی مانند آتش سوزی در مراتع و مزارع، گرمازدگی محصولات، آفتاب سوختگی سرشاخه‌های درختان و به ویژه خشک شدن نهال های تازه غرس شده تاکید کردند.
به گفته کارشناسان کشاورزی و منابع طبیعی، دو دلیل عمده‌ای که باعث بالا رفتن احتمال آتش سوزی در مراتع و مزارع شده، امواج گرمایی هوا در روز‌های اخیر و در کنار آن، افزایش سفر‌ها و طبیعت گردی هموطنانمان است.
مراقبت در حد یک ته سیگار یا بطری آب
مجتبی روحی، کارشناس کشاورزی در این باره گفت: بطور طبیعی در فصل تابستان علف‌ها و گیاهان مراتع خشک شده و تبدیل به مواد قابل اشتعالی می‌شوند که با کوچکترین شعله یا حرارت شدید آتش گرفته و حریق به سرعت گسترش می‌یابد.
وی با بیان اینکه بوجود آورنده آتش در مراتع و جنگل‌ها عوامل طبیعی و انسانی هستند، افزود: حتی برخی از عوامل به ظاهر طبیعی که انسان‌ها مستقیما عامل آتش نبوده‌اند هم به دلیل اقدامات انسان‌ها رخ می‌دهد که دستکاری در پوشش گیاهی و سطح رطوبت یا روان آب‌ها و احداث جاده یا سازه‌های صنعتی از آن جمله است. حتی آتش گرفتن یک بوته خشک به دلیل انعکاس متمرکز نور خورشید از یک بطری آب پلاستیکی هم ناشی از سهل انگاری انسان‌هاست که بطری نیمه پر را که در مقابل اشعه نور خورشید دقیقا مانند ذره بین عمل می‌کند، در طبیعت رها کرده‌اند.
روحی با بیان اینکه این آتش سوزی‌ها علاوه بر مراتع و دشت ها، مزارع و باغ‌ها و حتی خانه‌های همجوار را نیز شعله ور سازند، از همه هموطنانمان خواست ضمن اینکه خودشان با سهل انگاری باعث آتش سوزی نمی‌شوند، در صورت برخورد با عوامل و بقایای ناشی از سهل انگاری دیگران نیز واکنش مثبت و موثر نشان دهند و تا حد امکان آن عامل تهدید کننده را رفع کنند.
وی با اشاره به هشدار‌ها و توصیه‌های مکرر کارشناسان هواشناسی، منابع طبیعی، هلال احمر و سازمان آتش نشانی درباره لزوم خودداری از برافروختن آتش در فضای باز و خاموش کردن قطعی آتش درصورتی که ناگزیر از روشن کردن آتش بوده‌اند، تصریح کرد: همه ما باید متوجه باشیم که حتی انداختن یک فیلتر سیگار از پنجره خودرو به بیرون، می‌تواند باعث شعله ور شدن بوته‌های خشک کنار جاده شده و به سادگی تمام دارایی و نتیجه زحمات چندین خانوار روستایی و کشاورز را تبدیل به خاکستر کند.
راه های مقابله با تابستان داغ از نخلستان تا نهالستان
علی قنبری، کارشناس کشاورزی و فعال رسانه‌ای نیز با اشاره به خطراتی که این روزها باغ ها و مزارع را تهدید می کند، گفت: این روزها باغ‌ها و درختان نخل، پسته، انار و مرکبات به شدت تهدید می‌شوند و به ویژه در استان‌های جنوبی و کرمان، باغ‌های مرکبات در معرض خطراتی مانند گرمازدگی و آفتاب سوختگی سرشاخه‌ها قرار دارند و لازم است در این زمینه‌ها به باغداران یاری رسانده شود.
قنبری با اشاره به تجربه صد‌ها ساله باغداران مناطق مرکزی ایران در سازگاری با شرایط اقلیمی، گفت: اغلب باغداران این مناطق، از سر تجربه و آموزش‌های سنتی، راهکار‌های بومی یا ابتکاری موثری برای حفاظت از گیاهان و درختان اتخاذ می‌کنند که استفاده از سایبان، رنگ زدن، گل اندود کردن و کاغذپیچ کردن تنه درختان یا میوه‌های نارس از جمله آنهاست، اما از آنجایی که گاهی گرم شدن شدید هوا به سرعت رخ می‌دهد و یا به هر دلیل دیگری، نقدینگی کافی و به موقع در اختیار کشاورز و باغدار نیست، لازم است که دستگاه‌های اجرایی و حمایتی مانند جهاد کشاورزی، بانک‌ها و بیمه‌ها تمهیداتی برای یاری رساندن به موقع به این تولیدکنندگان اندیشیده و اجرا کنند.
این کارشناس کشاورزی با اشاره به تکرار پدیده موج گرمایی در سال‌های متوالی بر لزوم اتخاذ راهکاری‌های اساسی و پایدار برای حل ریشه‌ای مشکلات تاکید کرد و گفت: بیمه کشاورزی یکی از بهترین و موثرترین راه‌های حفاظت از کشاورزی و برقراری امنیت غذایی است که چه در سرمای شدید و خطر سرمازدگی و چه همانند این روزها، در گرمای شدید و تهدیدات ناشی از آن، امنیت اقتصادی، معیشتی و حتی روحی و روانی کشاورزان و باغداران را به همراه دارد.
قنبری افزایش ضریب نفوذ بیمه کشاورزی در ایران را ضروری خواند و افزود: در کشور‌هایی که صنعت بیمه در بخش کشاورزی آنها نفوذ گسترده‌ای دارد، خسارات چنین حوادثی کمابیش به شکل مناسبی جبران می‌شود و در مواردی نیز که کشاورزان روستایی و مزارع کوچک در قالب قرارداد‌هایی تحت پشتیبانی شرکت‌های بزرگ مواد غذایی قرار گرفته‌اند، همانگونه که در تامین بذر، کود، آفت کش یا مراحل برداشت و فراوری و فروش حمایت می‌شوند، در مواقع بروز خشکسالی و خسارت نیز طبق قرارداد از حمایت شرکت‌های بزرگ بهره می‌گیرند.
این کارشناس کشاورزی در ادامه، کشت قراردی را یکی دیگر از راه‌های حمایت و پشتیبانی از کشاورزان روستایی خواند و افزود: اقدام فوری و موثر برای مقابله با آسیب‌های موج گرمایی که این روزها وارد کشور شده مهم است، اما باید توجه داشته باشیم که قرار گرفتن در یک امنیت اقتصادی پایدار بسیار مهمتر و با ارزش‌تر است و بهترین راه برقراری چنین امنیتی، تقویت و گسترش اقدامات اساسی تری مانند بیمه کشاورزی و کشت قراردادی است.
قنبری تصریح کرد: با اقداماتی مانند افزایش ضریب نفوذ بیمه و کشت قراردادی، اغلب مشکلات ریز و درشتی که هر سال تکرار می‌شوند و همچنین دردسر‌های روزمره کشاورزان، از تامین نهاده‌ها و ماشین آلات گرفته تا دریافت سوخت و مشکلات حمل و نقل و مسائل فصل فروش و... نیز رفع می‌شود.
این فعال رسانه‌ای با تاکید بر اینکه رسانه‌ها باید به عملیاتی شدن این برنامه‌ها کمک کنند، افزود: رسانه‌ها می‌توانند ضمن مطالبه مداوم از دستگاه‌های دولتی و مسئولان ذیربط، به افزایش آگاهی و دانش کشاورزان در این زمینه‌ها کمک کنند تا دستکم با گسترش بیمه کشاورزی، در سال‌های آینده دیگر شاهد اندوه زحمتکش‌ترین اقشار جامعه به دلیل از دست رفتن کل محصول و دارایی شان بر اثر آتشی که ممکن است ناشی از یک ته سیگار بوده، نباشیم.
لازم به یادآوری است که از ابتدای تابستان امسال تاکنون چند مورد آتش سوزی به ویژه در دامنه‌های زاگرس رخ داده که با اقدام به موقع دستگاه‌های ذیربط و مردم مهار شده‌اند، اما با گرمتر شدن هوا و افزایش سفر‌های تابستانی احتمال وقوع آتش سوزی بالاتر رفته و از همین رو، سازمان‌های منابع طبیعی و محیط زیست به ویژه در استان‌های شمالی و مسافرپذیر ضمن توصیه‌های مکرر به هموطنان برای مراقبت و افزایش توجه نسبت به هرگونه آتش افروختن، از آمادگی نهاد‌های ذیربط برای مقابله با آتش سوزی خبر داده‌اند.
یگان حفاظت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری از هموطنان خواسته است در صورت مشاهده آتش سوزی در مراتع و مناطق جنگلی با شماره ۱۵۰۴ تماس گرفته و اطلاع رسانی فرمایند.