وزیر آموزش و پرورش در برنامه گفتگوی ویژه خبری با تشریح اقدامات وزارت آموزش و پرورش در دفاع مقدس ۱۲ روزه گفت: شناسایی دانش آموزان آسیب دیده و کمک به رفع مشکل آنان یکی از این اقدامات بود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقای علیرضا کاظمی همچنین در این برنامه از شناسایی هفت هزار و ۲۰۰ مسئله فضای آموزشی در سراسر کشور خبر داد و کیفیت بخشی به مسائل آموزشی و محرومیت زدایی و نهضت توسعه عدالت آموزشی را از برنامه‌ها و سیاست‌های وزارت آموزش و پرورش در دولت چهاردهم برشمرد.
متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
سؤال: مجموعه اقداماتی که وزارتخانه شما انجام داد در طول تجاوز ۱۲ روزه برای این که خللی در فرایند آموزش صورت نگیرد؛ امتحانات، تصحیح اوراق، نمرات و ... چه مواردی را در بر می‌گرفت؟
علیرضا کاظمی؛ وزیر آموزش و پرورش: ابتدا لازم است به یک نکته اشاره کنم و آن حضور مؤثر و میدانی دولت با تمام وزارتخانه‌ها به ویژه شخص ریاست جمهور که در وسط میدان بودند، به عنوان یک عضوی از آحاد جامعه واقعاً تشکر ویژه‌ای داشته باشم از حضور مؤثر و خدمت‌رسانی مجدانه دولت به جامعه در این شرایط سختی که کشور با آن مواجه بود. ما در وزرت آموزش و پرورش هم به عنوان دستگاهی که جامعه بزرگ و مخاطبان زیادی در سطح کشور داریم و فعالیت‌های روزانه ما طبیعتاً جامعه مخاطب زیادی را در بر می‌گیرد طبیعتاً ما دو سه سؤال برای خودمان مطرح کردیم؛ سؤال اول این که مواجهه آموزش و پرورش برای مدیریت و برنامه‌ریزی مسائل جاری آموزش و پرورش که دانش‌آموزان و مخاطبان با آن مواجه هستند چیست؟ این اولین سؤال بود از خودمان و سؤال بعدی مواجهه آموزش و پرورش و نقش آفرینی آن در این جنگ ۱۲ روزه؟ این به نظرم از بخش اول هم برای ما مهمتر بود که در رابطه با هر کدام توضیحی خواهم داد و یک چنین سناریو‌هایی که برای آینده ترسیم می‌کنیم، اگر این جنگ در هر شرایطی استمرار پیدا کند، ما چه طراحی‌ها و سناریو‌هایی را باید برنامه‌ریزی کنیم تا بتوانیم خدمات خود را به بهترین شکل ممکن به جامعه مخاطب ارائه دهیم. برای این که اینها را یک سازمان و ساختار دقیقی دهیم، در وزارت آموزش و پرورش در اولین روز جنگ ستاد هماهنگی و مدیریت امور آموزش و پرورش در شرایط جنگی را تشکیل دادیم، تقریباً ۱۵ کمیته شکل دادیم و این ۱۵ کمیته تقسیم کار کردیم. به چند کمیته اشاره می‌کنم که یک بخش آن؛ کمیته پشتیبانی بود و خدماتی که باید به بخش‌ها و دستگاه‌ها، نهاد‌های مختلف و مردم آسیب‌دیده دهیم. یک بخش هم کمیته جنگ شناختی و روانی بود که به نظرم یکی از بخش‌های مؤثری که ما در آموزش و پرورش در این ایام توانستیم کار کنیم؛ این بخش بود، یک کمیته مشاوره و مددکاری اجتماعی بود برای خانواده‌ها، دانش‌آموزان آسیب دیده و مخاطبان خاص جامعه خودمان که یک آماری هم از این اقدامات خواهم داد. یک بخش هم کمیته امنیت سایبری و حفظ داده‌های آموزش و پرورش، اطلاعات و برنامه‌ریزی‌هایی که برای مسائل جاری آموزش و پرورش باید انجام دهیم. ما با چند مسأله مواجه بودیم. اولین مسأله ما این بود که ما آزمون‌ها را هنوز به پایان نبرده بودیم، بخشی از آزمون‌های داخلی مانده بود، ما مواجه بودیم با تقریباً ۱۲ میلیون نفر آزمون در سطح کشور و چیزی حدود ۵۰ میلیون آزمون نهایی که جنبه حیاتی برای کشور داشت و به لحاظ تأثیر قطعی ۶۰ درصد آن در کنکور، برای خانواده‌ها خیلی مهم بود که ما باید به موقع این برگه‌ها را تصحیح کنیم در این حجم و این در شرایطی بود که تقریباً ۱۶ استان ما در کشور درگیر جنگ بودند و حجم عظیمی از این برگه‌ها در خود تهران و شهرستان‌های آن مستقر بود و معلم‌ها هم تقریباً حضور نداشتند و سخت بود به دلیل شرایط متعدد. این یک بخش بود، آزمون دانشگاه فرهنگیان و ارزیابی ۷۲ هزار داوطلب شرکت در آزمون دانشگاه فرهنگیان که در مرحله اول قبول شدند، ارزیابی‌های تکمیلی آن را باید انجام می‌دادیم و همین طور ثبت نام آزمون استخدامی که همین الان هم جاری است و حدود ۶۵۰ هزار نفر تقریباً شرکت کردند و همین‌طور آزمون نمونه و سمپاد بود که باید انجام می‌دادیم و در کنار اینها با یک رخداد مهم هم مواجه بودیم و آن اعزام دانش‌آموزان المپیاد‌های علمی به کشور، این در شرایطی بود که ما دسترسی نداشتیم به مسیر‌های تردد و شرایط سخت صدور ویزا به دلیل تعطیلی بسیاری از سفارتخانه‌ها؛ ما برای همه اینها برنامه‌ریزی کردیم.
سؤال: فکر می‌کنم در شلوغ‌ترین زمان ممکن آموزش و پرورش این اتفاق رخ داد؟
کاظمی: علیرغم این که مدارس بسته بود، اما حجم کار‌های ستادی آموزش و پرورش در دوران همین فاصله خرداد تا مهر؛ شلوغ‌ترین فصل خود را دارد که الحمدلله برنامه‌ریزی‌های خوبی انجام شد و الحمدلله آزمون سمپاد می‌دانید خود یک کنکور و شبه‌کنکور است؛ ۶۰۰ هزار دانش‌آموز شرکت کردند و ما شرایطی را مهیا کردیم که هر دانش‌آموز در هر نقطه‌ای که خواست دوباره تغییر محل امتحان داد و امتحان را به سلامتی برگزار کردیم. ارزیابی‌های دانشگاه فرهنگیان تقریباً امروز و فردا تمام می‌شود و ان‌شاءالله نتایج آن بعد از همین کنکور مرحله دوم اعلام خواهد شد.
سؤال: یعنی چه تاریخی حدوداً؟
کاظمی: آن با نتایج کنکور معمولاً اعلام می‌شود. حدود قبل از شهریور ان‌شاءالله اعلام می‌شود. قبل از آغاز سال تحصیلی معمولاً اعلام می‌شود. ما علاوه بر این که این مسائل جاری و ساری را داشتیم و سازمان‌دهی کردیم، یک کار مهمی در خود شهر تهران داشتیم. وزارتخانه را باید تخلیه کردیم و به دلیل این که ما هم مثل بقیه دستگاه‌های دولتی در معرض تهدید بودیم، معاونت‌ها را سازمان‌دهی کردیم در مدارس و مدارس شهر تهران را به سه دسته تقسیم کردیم. حدود تقریباً ۴۵۰ مدرسه را ما در اختیار نهاد‌ها و دستگاه‌ها قرار دادیم. به دلیل این که بتوانند به خدمات خود ادامه دهند. حدود ۲۳۰ مدرسه را برای پناهگاه مردم در نظر گرفتیم که اگر مراجعه کردند؛ می‌دانید از زمان جنگ ۲۳۰ مدرسه پناهگاه داشت و البته خیلی از آنها فرسوده شده بود که توانستیم با کمک شهرداری تهران حدود ۱۱۰ تا از این پناهگاه‌ها را کاملاً آماده کنیم برای حضور مردم، البته تعداد زیادی؛ حدود ۱۲۰ تا از این پناهگاه‌ها را با کمک شهرداری الان در حال آماده‌سازی هستیم برای شرایط اضطراری. شش مدرسه را هم برای اسکان افراد آسیب دیده آماده کردیم که در اختیار اینهاست و تقریباً ۲۰ تا ۲۵ مدرسه هم در اختیار مدیریت بحران قرار دادیم. این نقش آموزش و پرورش در کمک فضای جنگی کشور فقط در یک حوزه بود، ما در المپیادها، چون خیلی فرصت مناسبی است؛ موفقیت یک دستگاه را باید در همین شرایط بحرانی بسنجید، در همین شرایط با همت مسئولین مربوطه در باشگاه دانش‌پژوهان جوان که جا دارد تشکر کنم و همت خانواده‌ها و دانش‌آموزان و دانش‌پژوهان برجسته کشور ما، مسیر سخت زمینی و تغییراتی که دادیم، توانستیم اینها را اعزام کنیم، دو تیم اعزام کردیم، یک تیم ریاضی به چین اعزام کردیم، به استرالیا اعزام کردیم با شش نفر که در بین راه هم در یک کمپ المپیادی در چین شرکت کردند و آن جا رتبه دوم را کسب کردند. قبل از آن که المپیاد جهانی برگزار شود و خوشبختانه در استرالیا توانستند دو مدال طلا و سه نقره و یک برنز کسب کنند و هفت پله نسبت به سال گذشته صعود کنند. این افتخار بسیار بزرگی بود. من واقعاً تبریک می‌گویم و تشکر می‌کنم از دانش‌آموزان و خانواده‌هایی که کمک کردند این رخداد رقم بخورد و همین‌طور در المپیاد شیمی در همین ایام بچه‌ها شرکت کردند و توانستند چهار مدال نقره کسب کنند و این افتخار بزرگی بود برای نظام جمهوری اسلامی و الان المپیاد فیزیک هم بچه‌ها را اعزام کردیم به فرانسه علیرغم همه محدودیت‌ها و مشکلاتی که می‌دانید در ویزا، پرواز و منابع مالی داشتیم، الحمدلله منتظریم که افتخارات بزرگی را بیافرینیم. این بخشی از دستاورد‌های ما فقط در حوزه برنامه‌های جاری و ساری آموزش و پرورش بود.
سؤال: هم امورات خود را گذراندید و هم به دستگاه‌های دیگر کمک کردید و هم عزیزان المپیادی ما که در شرایط عادی شاهکار است، دیگر در این شرایط واقعاً یک سوپر‌شاهکار است. در این تجاوز ۱۲ روزه از خانواده بزرگ آموزش و پرورش ما چند معلم و دانش‌آموز به شهادت رسیدند یا مجروح شدند؟
کاظمی: اجازه می‌خواهم هم این را بگویم و هم هنوز بخش مهم بخش قبلی را هنوز نگفتم که به نظرم خیلی مهم است؛ اولاً مردم ما در این جنگ آسیب دیدند و علیرغم ادعا‌های دروغین و کذب دنیای استکبار، مردم ما مورد هجمه قرار گرفتند و مظلومانه به شهادت رسیدند. عده زیادی از خانواده‌ها، مردم، دانش‌آموزان و کودکان خردسال در بستر خواب و در سحرگاهان به شهادت رسیدند. در آموزش و پرورش هم ۳۴ دانش‌آموز شهید تقدیم شدند و تعداد پنج نفر از عزیزان فرهنگی ما که همین امروز هم صبح یادواره یکی از شهدایی که همسر یکی از دانشمندان هسته‌ای ما بودند و همین طور یک دانش‌آموزی که با مادرش به شهادت رسیده بود برگزار کردیم. یکی از بخش‌ها و نقش‌آفرینی‌های مهم آموزش و پرورش در جنگ شناختی و روانی بود. دشمن همزمان با این جنگ ترکیبی پیچیده‌ای که به هر حال همراه با ترور شروع شد، جنگ سایبری و رسانه‌ای و انواع و اقسام عملیات‌های متفاوت را انجام داد. ما به عنوان دستگاهی که بزرگترین جامعه مخاطب را در اختیار داریم؛ یعنی حدود ۱۷ میلیون دانش‌آموز و چیزی حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیون اولیای دانش‌آموز و یک میلیون محله. اولاً ما با سرعت این کمیته را سازمان دادیم و شبکه سازی کردیم در کل کشور. ما یک پلتفرمی داریم به نام پلتفرم شاد و سامانه شاد که یک سامانه صد درصد آموزشی و حدود ۱۴ تا ۱۵ میلیون دانش‌آموز هم در این شبکه فعالیت می‌کنند و روزانه برنامه خود را دنبال می‌کنند. ما هفت موضوع انتخاب کردیم؛ موضوع اول؛ روایتگری درست جنگ، موضوع دوم؛ فعالیت‌های انگیزشی و حماسی، موضوع سوم؛ مهارت‌های تاب‌آوری و مهارت‌های مواجهه با جنگ بود. موضوع بعدی؛ فعالیت‌های معنوی، دعایی و قرآنی بود. موضوع بعدی؛ اطلاع‌رسانی بود. در این هفت موضوع، ما ۶۱ پویش در سطح استانها راه انداختیم که اجازه می‌خواهم به بخشی از این پویش‌ها اشاره کنم. محور تمام این پویش‌های ما هم وطن، انسجام و وحدت ملی بود که فوق‌العاده مورد استقبال دانش‌آموزان ما در بخش‌های مختلف قرار گرفت.
سؤال: چقدر در این پویش‌ها شرکت کردند؟
کاظمی: میلیون‌ها دانش‌آموز در این پویش‌ها شرکت کردند و واقعاً اتفاقات بسیار بزرگی رقم خورد که از پویش همافند و به اصطلاح جانم فدای ایران، من ریشه در این خاک دارم و روایت همدلی، روایت یکرنگی؛ ۶۱ پویش مختلف در سطح کشور.
سؤال: یک مسابقه بگذارید که این برگزیده‌ها را ما هم بیاییم پشت کار و به مردم معرفی کنیم؛ کار قشنگی حتماً صورت گرفته؟
کاظمی: ما در این پویش‌هایی که برگزار کردیم، طبیعتاً بخش مهمی از این پویش‌های ما؛ در قالب مسابقه است و دانش‌آموزان مشارکت بسیار خوبی هم داشتند. علاوه بر این، ما سرود‌های حماسی و انقلابی، شعر‌ها و رجزخوانی‌هایی که دانش‌آموزان در فضای مجازی انجام دادند، سعی کردیم تا آن‌جا که می‌توانیم این فضا را در اختیار بگذاریم، چون یکی از مخاطبان اصلی دشمن؛ جامعه دانش‌آموزی است که در دل آنها رعب، وحشت، اضطراب و استرس ایجاد کند که خوشبختانه جامعه دانش‌آموزی ما بسیار خوب ظاهر شد و دانش‌آموزان در تمام عرصه‌های نظام و انقلاب حضور چشمگیری داشتند؛ در دوران جنگ ما ۳۶ هزار دانش‌آموز شهید تقدیم کردیم و کماکان دانش‌آموزان ما محکم در صحنه‌های نظام و انقلاب هستند.
سؤال: آیا مثلاً مشاوره‌هایی هم به دانش‌آموزان در مدارس برای این دوران پرالتهاب داشتید؟
کاظمی: یکی از کمیته‌های ما؛ کمیته مشاوره و مددکاری اجتماعی بود. ما یک خطی داریم به نام خط ۱۵۷۰ که تقریباً شبانه‌روزی است و حداقل حجم زیادی از شبانه‌روز را مشغول خدمت‌رسانی است و علاوه بر این ما چیزی حدود ۷۵۰ مرکز مشاوره در سطح کشور داریم که مشاوران ما به صورت حضوری خدمات مشاوره‌ای انجام می‌دهند، اما در ایام جنگ، یک کار بسیار مهمی که اتفاق افتاد، در همین ۱۲ روز چیزی حدود ۱۲هزار تماس با همین خط داشتیم که در سه سطح طبقه‌بندی شدند؛ بخشی از تماس‌های ما ناظر به همین مسائل جاری آموزش و پرورش بود و نگرانی‌هایی که داشتند از آزمون‌ها کی برگزار می‌شود، چطور برگزار می‌شود، نتایج کی اعلام می‌شود، اعتراضات چطور رسیدگی می‌شود، بخش اول؛ اینها بود، بخش دوم؛ مسائل اضطراب و استرس در رابطه با جنگ بود، بخش سوم تماس‌ها در رابطه با مسائل و مشکلات خانوادگی و درگیری‌ها و مشکلات دیگری که دانش‌آموزان داشتند. به هر حال این یک بخش خدمات ما بود، بخش دیگری که انجام دادند؛ در تمام مراکز مشاوره ما تلاش کردیم خانواده‌های آسیب‌دیده را شناسایی کنیم، هم حضور پیدا کنیم، هم مشاوره و مددکاری به اینها بدهیم. این داستان هم الان ادامه دارد، تمام نشده و این را ادامه می‌دهیم و آمادگی کامل برای مشاوره در تمام ایام هفته به جامعه و مردم عزیزمان به ویژه دانش‌آموزان هستیم.
سؤال: در این تجاوز ۱۲ روزه به چه تعداد از مدارس آسیب وارد شد؟ حجم خسارت چقدر بود و برنامه شما برای بازسازی چیست؟
کاظمی: ما ۳۶ مدرسه در این ۱۶ استانی که درگیر بودند آسیب وارد شده که درصد‌های آن متفاوت است. تقریباً تمام این مدارس را ترمیم و بازسازی کردیم و روند عادی خود را دنبال می‌کند و مشکلی هم ان‌شاءالله نیست.
سؤال: نکته‌ای راجع به سامانه شاد اشاره کردید، من سؤال را یک مقدار کلی‌تر بپرسم؛ ما زیرساخت آموزش غیرحضوری ما اگر این اتفاقات بخواهد ادامه‌دار باشد، حالا شاد شاید خیلی هم قابل اتکا نباشد، شما چه تمهیدی اندیشیدید که ما اگر اتفاقات ادامه‌دار شد، بچه‌ها بتوانند غیرحضوری هم آموزش ببینند؟
کاظمی: سؤال خوبی کردید، آن نگاه به آینده ما در این سه سناریو طراحی شده؛ اولاً شرایط را به گونه‌ای پیش بینی کردیم که ممکن است بعضی استان‌های ما درگیر باشند، بعضی استانها شرایط‌شان عادی باشد، طبیعتاً ما در استان‌هایی که عادی باشد، به دلیل تفویض اختیار‌هایی که انجام خواهیم داد و انجام دادیم، در اختیار خود استانها قرار خواهیم داد که به هر شکلی که می‌دانند و اگر می‌توانند به صورت حضوری مدارس را باز نگه دارند و به فعالیت خود ادامه دهند و طبیعتاً در مدارسی که درگیر هستیم، دنبال سناریو‌های دیگری رفتیم و طراحی کردیم. شاد الحمدلله خوب جواب داده و در ایام کرونا پوشش خوبی داده، الان هم با آقای پزشکیان صحبت کردیم و وزیر ارتباطات؛ آقای هاشمی قول دادند که سامانه ان‌شاءالله تقویت شود و در آن شرایط خاص هم بتواند نیاز‌های ما را برآورده کند، ولی به هر حال ممکن است این اتفاق نیفتد. ما یک تجربه‌ای را در دوران کرونا داریم و آن استفاده از ظرفیت صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران و راه‌اندازی مدرسه ایران است. الان هم با کمک همکاران خود در شبکه آموزش که معمولاً محوریت برنامه‌ریزی آموزش در صداوسیما را شبکه آموزش الان هم آقای پارسانیا که تشریف آوردند مسئولیت این شبکه را برعهده گرفتند؛ قبلاً مشاور خودمان بودند و در آموزش و پرورش بودند، یک ارتباط خیلی خوبی برقرار کردیم، جلسات متعددی هم تا الان برگزار کردیم و ما ظرفیت صداوسیما را به دلیل پوشش تقریباً صد درصدی که در بخش‌های مختلف کشور دارد، به عنوان یک سناریو در نظر گرفتیم و طراحی کردیم، این ظرفیت می‌تواند در بخش‌هایی که پوشش ندارد، به عنوان برنامه اصلی در نظر گرفته شود و در جا‌هایی که پوشش دارد، به عنوان ظرفیت تکمیلی و تقویتی از آن استفاده کنیم. به هر حال جای هیچ نگرانی نیست، قطعاً اگر سامانه شاد هم نباشد و اگر حتی در صداوسیما نتوانیم این پوشش را بدهیم، راه‌هایی پیدا خواهیم کرد و آموزش را در هیچ شرایطی تعطیل نمی‌کنیم.
سؤال: با توجه به تجربه جنگ ۱۲ روزه و تجاوزی که صورت گرفت، آیا به نظر شما در محتوای کتاب‌های درسی ما نیاز داریم یک سری مطالب محتوایی را ناظر به این اتفاق بگنجانیم؟
کاظمی: قطعاً این طور است، البته ما کتاب‌های درسی را معمولاً از مهر سال گذشته شروع می‌کنیم که بتوانیم چاپ کنیم، ۹۴۸ عنوان کتاب درسی داریم که ۱۵۸ میلیون تیراژ چاپ می‌شود و الان چاپخانه‌های ما در سه شیفت کار می‌کنند که بتوانند این نیاز مدارس را تأمین کنند. حجم بسیار زیادی از چاپ کتاب‌های درسی است که در سطح کشور سابقه ندارد ۱۵۸ میلیون، اینها باید تدوین، تألیف، اصلاح، بازنگری، چاپ، بسته‌بندی، ثبت سفارش و توزیع شود تا به دست دانش‌آموز برسد که الحمدلله تا الان حدود ۷۵ درصد کتاب‌های درسی در اختیار مناطق قرار گرفته و آماده توزیع و تحویل به دانش‌آموزان است و عدد ۲۵ درصد؛ عددی است که خیلی عدد مهمی نیست. ان‌شاءالله در همین روز‌های آینده سعی می‌کنیم این عدد را افزایش می‌دهیم. اما ما، چون کتاب‌ها را چاپ کردیم، طبیعتاً در کتاب‌های امسال نمی‌توانیم این موضوع را بگنجانیم. اما یک فکری کردیم که ان‌شاءالله بتوانیم یک ویژه‌نامه مخصوص برای این جنگ ۱۲ روزه آماده کنیم، الان هم دوستان مشغول هستند در سازمان پژوهش و این ویژه‌نامه را ان‌شاءالله آماده می‌کنیم.
سؤال: برای چه مقطع تحصیلی است؟
کاظمی: برای تمام مقاطع ان‌شاءالله، به تحلیل همه ابعاد مختلف این جنگ بپردازد و یک برداشت دقیقی از این جنگ به تمام دانش‌آموزان کشور منتقل شود. این الان در حال برنامه‌ریزی و تهیه و تدوین است، امیدواریم بتوانیم در آغاز سال تحصیلی این کار را هم انجام دهیم. از سال تحصیلی آینده قطعاً در کتاب‌های درسی قرار خواهیم داد.
سؤال: حالا در این فضای جنگ تحمیلی هستیم، این را هم بپرسم که در مورد پوشش بیمه خسارت یا جسمی، آیا اقدامی می‌خواهید انجام دهید؟
کاظمی: دانش‌آموزان و همکاران ما که به صورت معمولاً در آغاز سال تحصیلی...
ادامه دارد