تشکل‌های مردم نهاد محیط زیستی با اقدامات گسترده در حوزه‌های حفاظت از جنگل‌ها،و طبیعت نقش مهمی در صیانت از محیط زیست ایفا می‌کنند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما کارشناسان محیط زیست معتقدند سازمانهای مردم نهاد زیست محیطی، می‌توانند با نظارت بر اجرای قوانین و مقررات زیست محیطی، از تخریب محیط زیست جلوگیری کنند. این نظارت، می‌تواند از طریق ارائه گزارش‌های مردمی، شکایت از متخلفان زیست محیطی و سایر روش‌های مناسب صورت گیرد. با توجه به اهمیت وجود این سازمان ها، اداره کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه با همکاری اداره آموزش و مشارکت‌های مردمی محیط زیست استان لرستان، کارگاه آموزشی توانمندسازی تشکل‌های مردم‌نهاد و مدیران اجرایی خانه‌های محیط زیست را با محوریت اطفای حریق در جنگل‌های زاگرس برگزار کرد. این دوره تخصصی با هدف ارتقای دانش و توانمندی فعالان محیط زیست استان کرمانشاه و مقابله با چالش‌های زیست‌محیطی منطقه برگزار شد.
در حالی که این کارگاه به طور ویژه به نیاز‌های استان کرمانشاه اختصاص داشت، تجربه‌های موفق و فعالیت‌های موثر سازمانهای مردم‌نهاد در سایر استان‌های زاگرس‌نشین مانند لرستان، ایلام، همدان و چهارمحال و بختیاری نشان‌دهنده اهمیت و ضرورت استمرار این آموزش‌ها و توسعه مشارکت مردمی در سطح ملی است.
سعید دزفولی‌نژاد، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه، ضمن قدردانی از همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان در برگزاری این کارگاه، نقش سازمانهای مردم‌نهاد را به عنوان بازوان توانمند و ستون‌های مردمی در پیشبرد اهداف محیط زیست کشور کلیدی خواند و بر ضرورت حمایت و تقویت این تشکلها تاکید کرد.
دولفقاری، رئیس اداره آموزش و مشارکت‌های مردمی اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان، نیز با اشاره به ضرورت تخصصی‌تر شدن فعالیت سازمانهای مردم‌نهاد، بر اهمیت استمرار برگزاری دوره‌های آموزشی برای افزایش توانمندی‌های تشکلها در مقابله با چالش‌های محیط زیستی تأکید نمود.
این کارگاه نمونه‌ای از اقدامات موثر در جهت توانمندسازی سمن‌ها در استان کرمانشاه است که می‌تواند الگویی برای سایر استانها باشد تا با استفاده از ظرفیت‌های مردمی، به حفظ و صیانت از محیط زیست کشور کمک کنند. در ایران سازمانهای مردمی نقش بسیار مؤثری در حفظ و احیای محیط زیست ایفا می‌کنند، به‌ویژه در استان‌هایی که دارای تنوع زیستی و منابع طبیعی غنی هستند. به عنوان مثال، در استان گلستان، گروه‌های مردمی با برگزاری کمپین‌های پاک‌سازی و آموزش‌های زیست‌محیطی به حفظ جنگل‌ها و تالاب‌های این منطقه کمک کرده‌اند. همچنین در چهارمحال و بختیاری، تشکل‌های محلی با تمرکز بر احیای مراتع و جنگل‌های بلوط، در مدیریت پایدار منابع طبیعی و کاهش تخریب‌ها مشارکت فعال داشته‌اند. این اقدامات، علاوه بر حفاظت از طبیعت، موجب افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت محیط زیست شده است.
در استان‌های دیگر مانند خوزستان و اصفهان نیز نهادهای مردمی با اجرای برنامه‌های آموزشی، پاک‌سازی محیط زیست و مدیریت پسماند، نقش چشمگیری در کاهش آلودگی و حفظ منابع آبی ایفا کرده‌اند. به ویژه در خوزستان، مردم محلی با حفظ تالاب‌های ارزشمند و کاهش تخریب‌های زیست‌محیطی، به حفظ اکوسیستم‌های حساس منطقه کمک کرده‌اند. این فعالیت‌ها نشان‌دهنده اهمیت نقش مردم و تشکل‌های مردمی در حفاظت از محیط زیست کشور است که بدون همکاری آنها، حفظ منابع طبیعی به دشواری ممکن خواهد بود.
این سازمان‌ها که عموماً مستقل از دولت و بخش خصوصی هستند، با بهره‌گیری از ظرفیت‌های مردمی و داوطلبانه، تلاش می‌کنند تا آگاهی عمومی نسبت به مسائل زیست‌محیطی را افزایش دهند و فرهنگ حفاظت از طبیعت را در جامعه ترویج کنند. آنها با برگزاری کارگاه‌ها و گروه های آموزشی، مردم را نسبت به اهمیت حفظ محیط زیست حساس می‌کنند و اطلاعات لازم را در اختیار آنان قرار می‌دهند.
علاوه بر آموزش، نهادهای مردم‌نهاد در پایش وضعیت منابع طبیعی و محیط زیست فعال هستند و مشکلات زیست‌محیطی را شناسایی و در قالب گزارش‌هایی به رسانه‌ها و مسئولان ارائه می‌دهند. این سازمان‌ها همچنین با ایجاد فشار بر سیاست‌گذاران از طریق فعالیت‌های لابی‌گری و کمپین‌های مردمی، نقش مؤثری در تصویب قوانین سخت‌گیرانه‌تر و اجرای بهتر سیاست‌های زیست‌محیطی دارند.
نهادهای مردم‌نهاد اغلب به طور مستقیم در اجرای طرح های محیط زیستی مانند کاشت درخت، پاک‌سازی مناطق طبیعی، حفظ زیستگاه‌های حیات‌وحش و مدیریت پسماند مشارکت دارند. همچنین با همکاری نزدیک با جوامع محلی، به توانمندسازی آنان کمک می‌کنند تا به شیوه‌های پایدار و مؤثر در حفاظت از محیط زیست مشارکت کنند. برخی از این سازمان‌ها نیز با ارتباطات بین‌المللی خود توانسته‌اند حمایت‌های مالی و فنی برای طرح های محیط زیستی جذب کنند که این امر در بهبود کیفیت و گستردگی فعالیت‌هایشان نقش بسزایی دارد.