رئیس بنیاد علم ایران، نرخ پذیرش طرح‌های مصوب در بنیاد را ۳۴.۶ اعلام کرد و گفت: استان‌های زنجان و همدان نرخ بالاتری از این میانگین دارند، به گونه‌ای که استان همدان با نرخ پذیرش ۴۰.۶ درصد، زنجان با ۴۵.۱ و هرمزگان با ۳۸.۲درصد است
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، علی‌محمد سلطانی در نشست خبری امروز گفت: نرخ پذیرش طرح‌های پژوهشی در استان تهران ۳۷.۱ درصد است.
رئیس بنیاد ملی علم ایران افزود: برای نگارش رساله‌های دکترا برای ۲ سال و پسا دکتری برای یک سال مبلغ ۲۸۸ میلیون در نظر گرفته شده، ضمن آنکه در یک سال اخیر ۵۳۰ میلیارد تومان طرح پژوهشی در بنیاد علم ایران مصوب شده است.
وی با اشاره به نقش رسانه ها، نهاد‌های رسانه‌ای را پلی میان سازمان‌ها و مخاطبان توصیف کرد و افزود: بنیاد علم ایران از دو سال قبل با تغییر نام اقدام به حمایت از پژوهش‌های بنیادی و کاربردی کرده است و اعتقاد داریم که پژوهش‌های حمایت شده دارای ۳ شاخص اقتصادی، تاثیرگذاری اجتماعی و تاثیرگذار برای تصمیم‌گیران و سیاستمداران حکمرانی باشد.
رئیس بنیاد ملی علم ایران با اشاره به ردیف اعتبارات این نهاد مالی با تاکید بر اینکه معاونت علمی ریاست جمهوری حمایت‌های خوبی از بنیاد علم ایران داشته است، اظهار کرد: ردیف بودجه بنیاد عدد خیلی بزرگی نیست و حدود ۱۴۰ میلیارد تومان است که این میزان پس از افزایش اعتبارات از سوی سازمان برنامه است، ضمن آنکه معاونت علمی حمایت ۶۰۰ میلیارد تومانی (۶ برابر اعتبارات بنیاد) به ما اختصاص داد.
سلطانی با بیان اینکه سقف اعتبارات اختصاص یافته از سوی معاونت علمی تا هزار میلیارد تومان خواهد رسید، ادامه داد: در یک سال اخیر تعداد طرح‌هایی که در بنیاد ملی علم ایران تصویب شده، رشد نسبتاً خوبی داشته و میزان حمایت از این طرح‌ها هم ۴۰ درصد افزایش دارد که این افزایش از اول شهریور ۱۴۰۳ تا اول شهریور ۱۴۰۱۴ است.
به گفته وی در یک سال اخیر ۵۳۰ میلیارد تومان طرح پژوهشی در بنیاد علم ایران مصوب شده است که در مقایسه با بازه یک سال قبلش یعنی شهریور ۱۴۰۲ تا شهریور ۱۴۰۳ به میزان ۳۰۲ میلیارد تومان طرح مصوب شده، رشدحدود ۴۰ درصدی در تصویب طرح‌ها را نشان می‌دهد.
افزایش سرعت تعیین تکلیف طرح‌های مصوب
رئیس بنیاد ملی علم ایران از برنامه ریزی این نهاد برای افزایش سرعت ارزیابی طرح‌های ارسالی خبر داد و در این باره توضیح داد: زمان تعیین تکلیف طرح‌های مصوب (رد یا تصویب طرح‌ها) از ۱۰۶ روز در سال گذشته به ۹۰ روز کاهش یافته است که این بازه زمانی۹۰ روز ارزیابی برای بنیاد‌های علم دنیا عدد خوبی است و در بنیاد‌های علم کشور‌های مختلف بین ۳ تا ۶ ماه اعلام می‌شود.
وی اظهار کرد: در کنار آن اقدام موثر دیگری را اجرایی کردیم که شامل حذف امضای فیزیکی قرارداد‌ها بوده و این روند کاملا به صورت دیجیتالی صورت می‌گیرد و این امر موجب کوتاه شدن فرایند‌ها شده است. اخذ امضای دیجیتال پس از تصویب طرح‌ها است.
سلطانی خاطر نشان کرد: پس از تصویب طرح‌های پژوهشی و انعقاد قرارداد با اساتید، امضای اساتید به صورت دیجیتالی خواهد بود.
وی با بیان اینکه تعداد اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها در استانها یکسان نیست، ادامه داد: طبیعتاً این موضوع بر تعداد و نرخ پذیرش طرح‌ها اثرگذار است. ما تلاش داریم استان‌های کم‌برخوردار را نیز در اولویت قرار دهیم و بهترین طرح‌های هر استان را در رقابت استانی بررسی کنیم، نه در مقایسه مستقیم با دانشگاه‌های بزرگ تهران. هنوز ظرفیت بالایی برای دریافت طرح‌های بیشتر از این استانها وجود دارد.
فراخوان‌هایی برای حمایت مالی از دانشجویان دکترا و محققان پسادکترا
سلطانی با اشاره به لزوم فعال‌تر شدن استانها در ارسال طرح‌های پژوهشی گفت: در نیمه دوم سال جاری برنامه سفر به حدود ۱۰ استان را داریم. در سه‌ماهه نخست، سه یا چهار استان را با حضور خودم یا معاونان بازدید کردیم، اما هنوز برخی استانها ظرفیت بیشتری برای ارسال طرح‌های جدید دارند.
وی با تاکید بر هدفمند بودن پژوهش‌ها، افزود: پژوهش‌های بنیادی، طبق تعریف، لزوماً نیاز به کاربرد مشخص ندارند؛ اما سایر پژوهش‌ها باید به یکی از سه رکن اقتصاد، اجتماع یا حکمرانی متصل باشند. در بنیاد، این هدفمندی از طریق اعلام فراخوان‌ها دنبال می‌شود. اگرچه اعضای هیئت علمی می‌توانند در هر زمان برای ما طرح ارسال کنند، اما بخش عمده حمایت‌ها بر اساس فراخوان‌هاست.
وی گفت : امسال با حمایت معاونت علمی و فناوری تصمیم گرفتیم تمام فراخوان‌هایی که قرار بود تا پایان سال منتشر شود را در یک بازه فشرده چهارماهه، از مرداد تا آبان، اعلام کنیم تا شتابی در انجام پژوهش‌ها در کشور ایجاد شود. در این راستا در ماه‌های اخیر چند فراخوان مهم داشتیم، از جمله آن می‌توان به این موارد اشاره کرد:
شب علم
زیست‌فناوری پزشکی
دروس آموزشی هوش مصنوعی برای رشته‌های مهندسی، پزشکی، کشاورزی و علوم انسانی به منظور گسترش آموزش هوش مصنوعی فراتر از رشته تخصصی
به گفته این مقام مسؤول برخی از این دروس از مهر و برخی از نیمسال دوم آغاز خواهد شد.
وی محصولات بدیع و نوظهور با هدف تشویق اساتید به انجام کار روی فناوری‌های لبه دانش، پزشکی دقیق به عنوان یکی از روند‌های کلیدی علوم پزشکی و دو فراخوان در علوم انسانی و معارف دینی را از دیگر محور‌های فراخوان بنیاد نام برد و اضافه کرد: هدف از این اقدام افزایش کمّی و کیفی پژوهش‌ها در سال جاری است که نتایج آن ابتدا در انتشارات علمی و سپس، با فاصله، در توسعه فناوری مشاهده خواهد شد.
جزئیات حمایت از رساله‌ها
رئیس بنیاد ملی علم ایران از حمایت مالی گسترده از پژوهشگران جوان خبر داد و گفت: برای نگارش رساله‌های دکترا در سال جاری مبلغ ۲۸۸ میلیون تومان در نظر گرفته‌ایم (دو سال، ماهی ۱۲ میلیون تومان) به همراه ۶۰ میلیون تومان گرنت خرید مواد و تجهیزات در نظر گرفته شده است.
وی افزود: این میزان برای محققان پسادکترا هم ۲۸۸ میلیون تومان برای یک سال (ماهی ۲۴ میلیون تومان)، ۳۰ میلیون تومان حق‌الزحمه استاد راهنما و ۱۲۰ میلیون تومان گرنت مواد و تجهیزات اختصاص یافته است.
سلطانی افزود: حمایت‌های پسادکترا برای یک سال تصویب و در صورت دستیابی به دستاورد قابل‌قبول، برای سال دوم نیز تمدید می‌شود.
وی ادامه داد: در یک سال گذشته، در مجموع از ۷۵۰ رساله دکترا و دوره پسادکترا حمایت کرده‌ایم؛ یعنی ۷۵۰ پژوهشگری که با اساتید خود مشغول به کار علمی در داخل کشور هستند. این حمایت‌ها پس از داوری دقیق طرح‌ها صورت گرفته و تنها به پژوهشگران با طرح‌های باکیفیت تخصیص یافته است.
افزایش ظرفیت پذیرش طرح‌های پژوهشی
رئیس بنیاد ملی علم ایران، گفت: در حال حاضر بین ۳۰ تا ۳۵ درصد طرح‌های ارسالی به بنیاد تصویب می‌شود. هر چه ورودی طرح‌ها بیشتر باشد و دانشگاه‌ها فعال‌تر شوند، امکان حمایت گسترده‌تری فراهم خواهد شد. از ابتدای مهر، سفر‌های استانی بنیاد آغاز می‌شود. در این سفر‌ها به استانها، به‌ویژه مناطق کمتر آشنا با بنیاد، اطلاع‌رسانی می‌کنیم تا تعداد بیشتری طرح ارسال شود. در تهران بسیاری از پژوهشگران بنیاد را می‌شناسند، اما در برخی استانها آگاهی کمتری وجود دارد و این سفر‌ها می‌تواند ظرفیت بالقوه را فعال کند.
حمایت از رساله دکتری و پسادکتری
وی ادامه داد: برای رساله‌های دکترای عادی، حمایت ۲۸۸ میلیون تومانی (به همراه گرنت تجهیزات) در نظر گرفته شده است.
روند داوری و کاهش زمان بررسی طرح‌ها
سلطانی درباره فرایند داوری طرح‌ها توضیح داد: پس از ثبت اطلاعات کامل در سامانه، طرح در کارگروه تخصصی مرتبط (فنی و مهندسی، علوم انسانی و...) ارزیابی اولیه و غربال‌گری می‌شود. سپس برای هر طرح دست‌کم سه داور علمی تعیین می‌کنیم، اما معمولاً پنج داور مشخص می‌شود تا در صورت عدم پذیرش یا تأخیر، کار متوقف نشود. داوران، استادان سراسر کشور هستند که در مهلت دو هفته‌ای نظر تخصصی خود را ارائه می‌کنند.
نتایج داوری در سامانه ثبت و دوباره در کارگروه بررسی می‌شود تا تصمیم نهایی گرفته شود. دلیل کوتاه شدن زمان داوری—که اکنون به طور میانگین به حدود ۹۰ روز رسیده—افزایش همکاری داوران و برگزاری هفتگی جلسات کارگروه‌هاست. اکنون هیچ طرح آماده‌ای بیش از یک هفته در انتظار بررسی کارگروه نمی‌ماند. در حالی‌که در بسیاری کشورها، داوری‌ها معمولاً بین سه تا ۶ ماه و گاه حتی تا یک سال زمان می‌برد.
فراخوان‌های تخصصی و همکاری با ستاد‌های علمی
وی گفت : فراخوان‌های متنوعی در رشته‌های اولویت‌دار منتشر کرده‌ایم؛ از جمله فراخوان پزشکی دقیق که عمدتاً به زیست‌فناوری مرتبط است، فراخوان زیست‌فناوری پزشکی، دروس آموزشی در حوزه هوش مصنوعی و کوانتوم و فراخوان مشترک با ستاد نانو. همچنین ستاد علوم شناختی که در حال بازسازی است، به‌زودی همکاری خود را با بنیاد آغاز خواهد کرد.