دولت اتیوپی در سایه تشدید تنش با کشور‌های مصر و سودان در پایین‌دست رود نیل، بزرگترین سد و پروژه برق‌آبی آفریقا را به طور رسمی افتتاح کرد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، کشور اتیوپی که با ۱۲۰ میلیون نفر جمعیت پس از نیجریه دومین کشور پرجمعیت آفریقا محسوب می‌شود، پروژه پنج میلیارد دلاری سد و نیروگاه «النهضه» (سد بزرگ رنسانس اتیوپی) بر روی شاخه‌ای از رود نیل را برای توسعه اقتصادی خود ضروری می‌داند.
اجرای این پروژه در سال ۲۰۱۱ شروع شده و نیروگاه این سد هم‌اکنون با دو توربین فعال ۷۵۰ مگاوات برق تولید می‌کند، اما انتظار می‌رود برق تولیدی این نیروگاه تا پنج هزار و ۱۵۰ مگاوات افزایش یابد.
«آبی احمد علی» نخست وزیر اتیوپی اعلام کرده است که دولت از این سد و نیروگاه برای ارتقای سطح دسترسی مردم اتیوپی به انرژی برق و همچنین صدور برق مازاد به کشور‌های منطقه استفاده خواهد کرد. بخش زیادی از مردم و حدود نیمی از روستاییان در اتیوپی به برق دسترسی ندارند.
این در حالی است که کشور‌های پایین‌دست رود نیل از جمله کشور مصر اجرای این پروژه را با نگرانی دنبال کرده‌اند. مصر که در دهه ۱۹۶۰ میلادی سد «اسوان» را بر روی رود نیل احداث کرده، بیم دارد که سد «النهضه» اتیوپی موجب کاهش آب ورودی به مصر بخصوص در فصول خشکسالی و کم‌آبی شود.
مصر همچنین نگران است که این سد بزرگ در اتیوپی سرآغازی برای احداث سد‌های بیشتر در بالادست رود نیل باشد.
مصر از آغاز روند اجرای پروژه سد و نیروگاهی النهضه در اتیوپی با آن مخالفت و استدلال کرده که این پروژه معاهده‌های مربوط به دوران استعمار انگلیس را نقض می‌کند و یک تهدید موجودیتی برای مصر به شمار می‌رود.
کشور مصر با حدود ۱۰۸ میلیون نفر جمعیت، برای تامین حدود ۹۰ درصد از آب شیرین مورد نیاز خود به رود نیل وابسته است. «تمیم خلف» سخنگوی وزارت امور خارجه مصر روز دوشنبه به خبرگزاری رویترز گفت که قاهره «به رصد تحولات بر روی رود نیل ادامه می‌دهد و از حق خود برای انجام هر اقدامی به منظور حفاظت از منافع مردم مصر استفاده خواهد کرد.»
کشور سودان نیز به درخواست‌های مصر برای امضای موافقتنامه‌های الزام‌آور درباره نحوه آب‌گیری و بهره‌برداری از سد النهضه در اتیوپی پیوسته است هر چند که سودان ممکن است از جنبه مهار سیلاب‌ها و همچنین واردات برق ارزان از اتیوپی از این پروژه سود ببرد.
«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا که ظاهرا علاقه‌ای به منهدم کردن همه چیز دارد، در دوره اول ریاست جمهوری خود از موضع دولت مصر حمایت و حتی ادعا کرد که «مصر در نهایت ممکن است مجبور به منهدم کردن این سد شود.»
از سوی دیگر، دولت اتیوپی این پروژه برق‌آبی را حق حاکمیتی خود دانسته و به اجرای آن ادامه داده است. اتیوپی از سال ۲۰۲۰ آب‌گیری سد را در در چند مرحله شروع کرد. اتیوپی در عین حال تاکید کرده که این سد آسیب جدی برای کشور‌های پایین‌دست رودخانه نخواهد داشت.
آبی احمد علی نخست وزیر اتیوپی تیر ماه امسال در مجلس این کشور گفت: سد رنسانس (النهضه) یک تهدید نیست بلکه یک فرصت مشترک است. انرژی و توسعه‌ای که ایجاد خواهد کرد تنها موجب برخاستن اتیوپی و سایر کشور‌های منطقه خواهد شد.
پژوهش‌های مستقل نشان داده که تا کنون وقفه مهمی در جریان آب در پایین‌دست رودخانه ثبت نشده است که علت این مساله وضعیت مطلوب بارش‌ها در سال‌های گذشته و آب‌گیری تدریجی مخزن سد در مدت پنج سال گذشته در فصول پرآب بوده است.
از سوی دیگر به گفته برخی کارشناسان، این پروژه بزرگ برق‌آبی در کشور اتیوپی که سال‌ها درگیر مناقشه‌های مسلحانه داخلی عمدتا بر اساس اختلافات قومی بوده، به یک نماد وحدت ملی تبدیل شده و اکثر مردم اتیوپی از حق حاکمیتی کشور برای احداث سد بر روی رود نیل با وجود فشار‌ها و مخالفت‌های مصر حمایت می‌کنند.
بانک مرکزی اتیوپی ۹۱ درصد از اعتبارات مالی اجرای این پروژه را تامین کرده و ۹ درصد دیگر بودجه را دولت آدیس‌آبابا از طریق فروش اوراق قرضه و بدون کمک خارجی تامین کرده است.