اولین باری بود که یک هیئت بلندپایه از دولت انقلابی ایران برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل عازم نیویورک می‌شد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ چون دولت رجایی هنوز وزیر خارجه نداشت و براساس اصل ۱۴۱ قانون اساسی، نخست‌وزیر سرپرستی وزارت امور خارجه را برعهده داشت، محمدعلی رجایی تصمیم گرفت شخصاً در شورای امنیت حضور یافته و نقطه‌نظر‌های دولت ایران را بیان کند.
وقتی وارد سازمان ملل شد، خبرنگاران و دیپلمات‌های زیادی منتظر بودند تا سخنان نخست‌وزیر کشوری را بشنوند که آشکارا آمریکا را دشمن خود اعلام کرده بود.
یکی از همراهان رجایی خاطرات این سفر را چنین بازگو می‌کند: «در هواپیما آقای رجایی همه را جمع کرد و گفت: ما در آنجا نه باید مرعوب آمریکایی‌ها باشیم و نه باید ژست انقلابی بگیریم. همان‌طور که در ایران عمل می‌کنید، در آنجا هم همان‌گونه رفتار کنید، نه بیشتر و نه کمتر».
وقتی نوبت به سخنرانی رجایی رسید، او چنین آغاز کرد: «بسم الله الرحمن الرحیم، لایُحِبُّ اللهُ الجَهرَ بِالسُّوءِ مِنَ القولِ إلا مَن ظُلِم — قرآن کریم. ما در شرایطی به اینجا آمده‌ایم که کشورمان در میان آتش جنگ برافروخته از دولت بعث عراق می‌سوزد...»
رجایی که پیش از سفر به آمریکا از مناطق جنگی و شهر‌های آسیب‌دیده بازدید کرده بود، در سخنانش علاوه بر شرح تجاوزگری رژیم بعث و موشک‌باران شهرها، از سازمان ملل و شورای امنیت به دلیل سکوت در برابر صدام حسین به شدت انتقاد کرد و گفت:«متأسفیم کسانی که خود را پایبند انسانیت می‌دانند، چگونه در برابر این اعمال وحشیانه و ضدبشری سکوت کرده یا ادعای بی‌طرفی می‌کنند...»
رجایی به‌خوبی می‌دانست که سازمان ملل و شورای امنیت، بازیچه‌ای در دست قدرت‌مندان جهان است و نباید به شرق و غرب امید بست. او با صراحت گفت: «تعالیم اسلام و تجربیات تاریخی به ما نشان داده که جز با توکل به خدا و تکیه بر مردم، پیروزی ممکن نیست.شرکت ما در این شورا نه برای دادخواهی و نه به امید رفع تجاوز است؛ زیرا شورای امنیت با پذیرش حق وتو برای زورمندان، عملاً قادر به خدمت جدی به ملل محروم جهان نیست»
این سخنان رجایی، که در فضای رسمی شورای امنیت سازمان ملل بیان شد، برای حاضران تازگی نداشت؛ زیرا بسیاری از دولت‌ها می‌دانستند آمریکا، انگلیس، فرانسه، شوروی و چین به نوعی دیگر ملت‌ها را به گروگان گرفته‌اند، اما هیچ‌گاه وحدت لازم برای مقابله با این دیکتاتوری آشکار شکل نگرفته بود.
رجایی، نماینده‌ی ملتی که پس از نیم‌قرن دیکتاتوری پدر و پسری وابسته به غرب آزاد شده بود، در ادامه از ملت مظلوم فلسطین یاد کرد و گفت: «حضور ما در این شورا صرفاً به‌دلیل رساندن ندای مظلومیت ملت مسلمان و بپاخاسته‌ی ایران به گوش مردم سراسر جهان و هشدار نسبت به خطر سرکوب انقلاب است.»
در پایان، رجایی با لحنی قاطع خطاب به قدرت‌های جهانی گفت:«در این مقام بار دیگر به ابرقدرت‌ها اخطار می‌کنیم که با توجه به شکست‌های پیاپی، دست از توطئه علیه انقلاب اسلامی ایران بردارند و بدانند رشد انقلاب الهی ما، که با خون ده‌ها هزار شهید به ثمر رسیده، هرگز متوقف نخواهد شد.وَالعاقِبَةُ لِلمُتَّقین.»
امروز، پس از گذشت ۴۵ سال از آن سخنرانی تاریخی، جهانیان شاهدند که دیدگاه‌های رجایی درباره ساختار ناعادلانه قدرت در نظام بین‌الملل، همچنان مصداق دارد.تفکر و سخنان او، بازتاب واقعیتی بود که هنوز زخم آن بر جان ملت‌های آزاده جهان باقی است.
پژوهشگر و نویسنده: طیبه السادات حسینی