پخش مستند زنده نام مرتضی احمدی در برنامه مستند فرهنگ و روایت زنده تاریخ، سیاست و میراث ایرانی در مجله رادیویی «سرزمین من» از رادیو فرهنگ شنیدنی می شوند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، مستند فرهنگ، یکشنبه ۹ آذر ساعت ۱۴:۳۰ به تهیه‌کنندگی حمیرا فراتی به زندگی و کارنامه مردی می‌پردازد که نقش مهمی در شکل‌گیری طنز رادیویی، پیش‌پرده‌خوانی، دوبله و ثبت فرهنگ عامهٔ تهران قدیم داشت.
مرتضی احمدی بازیگر و گوینده و هنرمندی که صدایش، تیپ‌های طنزآمیزش و ترانه‌های روحوضی‌اش، بخشی از حافظه جمعی ایرانیان شد ، موضوع این برنامه رادیو فرهنگ است.
در این قسمت از «مستندفرهنگ»، جهان هنرمندی روایت می‌شود که ۱۰ آبان ۱۳۰۳ در جنوب تهران به دنیا آمد؛ نوجوانی که در کوچه‌های مولوی و شوش بزرگ شد و صداقت، صمیمیت و شیرینی لحن تهران قدیم را با خود تا پایان عمر حمل کرد.
این برنامه مستندی پرتره از مرتضی احمدی است که از خانواده‌ای اهل تلاش می‌آمد، ابتدا راهی مکتب شد و سپس در دبستان و دبیرستان‌های منوچهری، شرف و روشن درس خواند؛ اما روحیه جوشانش او را خیلی زود به صحنهٔ ورزش و سپس به دنیای هنر کشاند.
ورزش باستانی و فوتبال نخستین علاقه‌های جدی او بودند. در تیم دبیرستان و بعد‌ها در باشگاه راه‌آهن تهران بازی کرد و حتی به مقام مربیگری رسید؛ اما جرقهٔ اصلی زندگی او در سال‌های ۱۳۲۱ و ۱۳۲۲ زده شد؛ زمانی که با دوستانش «تماشاخانهٔ ماه» را دایر کرد و سپس در تئاتر فرهنگ، پیش‌پرده‌خوانی را آغاز نمود؛ جایی که برای نخستین بار ترانه‌خوانی به سبک بیات تهران را به فضای عمومی آورد، سبکی که بعد‌ها هویت موسیقایی او شد.
این مستند همچنین به نقش مهم او در رادیو می‌پردازد؛ از خلق تیپ معروف بابا جاهل گریان تا اجرای برنامه‌های کمدی که در دهه‌های سی تا پنجاه محبوبیت بی‌سابقه‌ای داشتند.
او یکی از پایه‌های دوبلهٔ ایران بود؛ صدای روباه مکار «پینوکیو»، بابا علاءالدین در «سندباد»، و ده‌ها نقش ماندگار دیگر، با روحیهٔ شیطنت‌آمیز تهرونی او جان گرفتند.
برنامه به سال‌های دوری او از بازیگری پس از کودتای ۲۸ مرداد و بازگشت دوباره‌اش در تلویزیون نیز می‌پردازد؛ از «سلطان صاحبقران» و «هفت شهر عشق» تا «آیینه» و «زیر بازارچه». همچنین به پروژهٔ «چهل و هشت داستان» و نقش‌آفرینی‌اش برای کودکان، کاری که روحوضی را وارد قصه‌های غربی کرد، پرداخت می‌شود.
در بخش پایانی، روایت زندگی شخصی او، همسرش «زهرا جوانشیر»، فرزندانش، و نیز تشییع باشکوهش در آذر ۱۳۹۳ مرور می‌شود؛ بدرقه‌ای برای مردی که بیش از ۸۰ سال با صدا، طنز، ترانه و دوبله، فرهنگ تهران را زنده نگه داشت.
برنامه «سرزمین من»
مجلهٔ رادیویی سرزمین من یکشنبه در نهم آذرماه چشم‌اندازی روشن از تاریخ ایران، تحولات منطقه، آگاهی روانی و میراث فرهنگی ارائه می‌دهد.
این برنامه، با ساختاری کارشناسی و تحلیلی، تلاش می‌کند پیوند میان گذشته، امروز و هویت را برای شنونده پررنگ‌ترکند.
در برنامه امروز «سرزمین من»، شنوندگان با مجموعه‌ای از روایت‌های مستند، تحلیلی و فرهنگی همراه می‌شوند که هرکدام بخشی از هویت تاریخی و فکری را بازتاب می‌دهد.
در بخش «یاد‌ها و یادگارها»، رضا مختاری اصفهانی ـ نویسنده و پژوهشگر تاریخ معاصر ـ با مرور رویداد‌های مهم مربوط به نهم آذر، لایه‌هایی کمتر گفته‌شده از تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران را روشن می‌کند؛ روایت‌هایی که ابعاد تازه‌ای از تصمیم‌ها، شخصیت‌ها و رخداد‌های تأثیرگذار کشور را پیش چشم مخاطب می‌گذارد.
در ادامه، در بخش «آن‌سوی تاریخ»، محمد ساجدی تحلیلگر مسائل سیاسی، تازه‌ترین تحولات منطقه را بررسی می‌کند؛ از جابه‌جایی قدرت‌ها تا پیامد‌های راهبردی رویداد‌های جاری که آیندهٔ غرب آسیا را رقم می‌زند. این گفت‌و‌گو نگاه دقیق‌تری به پشت صحنه سیاست منطقه‌ای ارائه می‌دهد.
در بخش «در پناه آگاهی»، حجت‌الاسلام دکتر هادی به عنوان روان‌شناس، از مهارت‌هایی سخن می‌گوید که خانواده‌ها برای مدیریت تنش‌های روزمره و ارتقای سلامت روان نیاز دارند؛ نکاتی که می‌تواند سبک زندگی آرام‌تر و آگاهانه‌تری بسازد.
پس از آن، حجت الاسلام دکتر مشکی‌باف ـ مدرس حوزه و دانشگاه ـ با رویکردی تحلیلی به اندیشه‌ها، آرا و سیرهٔ عملی رهبر انقلاب آیت‌الله خامنه‌ای در حوزه آزادی و حقوق بشرمی‌پردازد و تصویری پژوهش‌محور از مبانی نظری و کارکردی این دیدگاه ارائه می‌کند.
در بخش پایانی، با ذوالفقاری مدیر میراث فرهنگی شهرستان تفت، گفت‌و‌گو می‌شود و در این گپ و گفت شنوندگان را به روستای تاریخی توران‌پشت می‌برد؛ روستایی با معماری چشم‌نواز، تاریخ غنی و فرهنگ ریشه‌دار که یکی از نگین‌های ارزشمند یزد به شمار می‌رود.
این برنامه با نویسندگی، سردبیری و تهیه‌کنندگی آزاده شاهرخ‌مهر، گویندگی احسان همتی و هماهنگی سهیلا رضایی تقدیم ساعت ۱۳ از گروه تاریخ و اندیشه رادیو فرهتگ پخش می‌شود.