نتایج پژوهشی تازه نشان میدهد مصرف یک نوع پروبیوتیک ممکن است به بهبود سطح قند خون در افراد مبتلا به پیشدیابت کمک کند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، سید محمود مطلبی از گروه داخلی دانشکده پزشکی بیمارستان لقمان حکیم وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به همراه چهار پژوهشگر دیگر از همین دانشگاه مطالعهای بالینی را طراحی و اجرا کردند. هدف آنها بررسی تأثیر یک پروبیوتیک خاص بر برخی شاخصهای گلیسمی و چربی خون در مبتلایان به پیش دیابت بود.
پژوهشهای انجام شده روی مدلهای حیوانی نشان دادهاند که پروبیوتیکها میتوانند سطح قند خون را کاهش دهند و از افزایش وزن ناشی از اختلالات متابولیک جلوگیری کنند.
به عنوان مثال برخی مطالعات روی موشهای دیابتی نشان دادهاند مصرف پروبیوتیک مقاومت به انسولین را کاهش میدهد و در تنظیم بهتر قند خون نقش دارد. همچنین در مطالعات دیگری مشاهده شده که این باکتریهای مفید میتوانند پیشرفت دیابت را کند کنند.
با وجود این شواهد، هنوز مشخص نیست در انسانها و به ویژه در مرحله پیش دیابت این ترکیبات چه اندازه تأثیر دارند و آیا میتوانند روند بیماری را به تأخیر بیندازند یا نه. به همین دلیل انجام پژوهشهای انسانی ضروری است تا مشخص شود آیا این یافتهها در مقیاس بالینی نیز قابل استفاده هستند.
افراد مبتلا به پیش دیابت که به بیمارستان لقمان ارجاع شده بودند در این تحقیق شرکت کردند. شرکت کنندگان به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. یک گروه «مکمل پروبیوتیک بایودایاب» را که محصول یک شرکت دارویی داخلی است همراه با مراقبتهای استاندارد دریافت کرد و گروه دیگر دارونما گرفت.
این روش با عنوان دوسوکور شناخته میشود که در آن نه بیماران میدانند چه محصولی دریافت میکنند و نه پژوهشگران. پس از سه ماه وضعیت بیماران دوباره مورد ارزیابی قرار گرفت تا مشخص شود مصرف پروبیوتیک چه اثری داشته است.
نتایج نشان دادند در گروهی که پروبیوتیک دریافت کرده بود قند خون ناشتا و مقدار هموگلوبین A ۱ c کاهش معناداری داشت. این دو شاخص از مهمترین معیارهای کنترل قند خون هستند و کاهش آنها معمولاً به معنای بهبود وضعیت متابولیک است.
کاهش قند خون ناشتا حدود هفت میلی گرم بر دسی لیتر و کاهش HbA ۱ c حدود ۰.۳۴ درصد بود. این میزان کاهش از نظر آماری مهم بود، اما در شاخصهای دیگر مانند چربی خون، وزن و فشار خون تفاوت قابل توجهی میان دو گروه دیده نشد.
در بخش نتیجه گیری محققان تاکید کردند که مصرف پروبیوتیکها میتواند به طور قابل توجهی به کنترل بهتر قند خون در مرحله پیش دیابت کمک کند، اما تأثیر مشخصی بر چربی خون و فشار خون ندارد. البته آنها به این نکته اشاره کردند که برای تأیید قطعی این نتایج باید پژوهشهای گستردهتر و طولانیتر انجام شود. همچنین ممکن است این میزان کاهش در عمل تأثیر بالینی محدودی داشته باشد، اما هنوز میتواند به عنوان یک ابزار کمکی در کنار مراقبتهای معمول ارزشمند باشد.
طبق بررسیهای تکمیلی، یافتههای این مطالعه با نتایج بسیاری از پژوهشهای پیشین در زمینه کاهش قند خون توسط پروبیوتیکها هم جهت بودند. برخی از مطالعات گذشته نیز کاهش قابل توجه در HbA ۱ c را گزارش کرده بودند، اما در زمینه چربی خون اختلافاتی میان نتایج دیده میشد.
البته پژوهش اخیر تاکید کرد که پروبیوتیکها باید در کنار تغییر سبک زندگی و درمانهای پزشکی در نظر گرفته شوند و نه به عنوان جایگزین آنها.
این نتایج علمی در «مجله غدد درون ریز و متابولیسم ایران» منتشر شدهاند. این نشریه وابسته به مرکز تحقیقات غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی است و از نشریات معتبر داخلی در این حوزه محسوب میشود.