برنامه های گفت وگو محور تلویزیونی با انواع مختلف خود، از جمله ژانرهای مرسوم و پرطرفدار تلویزیونی هستند که ضمن آنکه از اصولی کلی برخودارند، همچنین تفاوت هایی در کیفیت و نوع پرداخت، قواعد و نیز محتوا به تناسب نظام رسانه ای که متعلق به آن هستند، دارند.
پژوهش خبری صداوسیما: برنامه های گفت وگو محور تلویزیونی با انواع مختلف خود، از جمله ژانرهای مرسوم و پرطرفدار تلویزیونی هستند که ضمن آنکه از اصولی کلی برخودارند، همچنین تفاوت هایی در کیفیت و نوع پرداخت، قواعد و نیز محتوا به تناسب نظام رسانه ای که متعلق به آن هستند، دارند. بدیهی است که هر کدام از رسانه های جمعی جهت ارتباط با مخاطبان و انتقال پیام از قالب ها و اشکال مختلف ارتباطی بهره می برند. اما رسانة تلویزیون با توجه به قابلیت های فناورانه خود، در بین سایر رسانه ها از امکانات و انعطاف بیشتری برخوردار است. برنامه گفت وگو محور از جمله مرسوم ترین و پرمخاطب ترین این قالبهاست که تلویزیون به عنوان رسانه ای پرقدرت و تأثیرگذار همواره از این ساختار بهره گرفته است. این نوع ژانر تلویزیونی، عرصه ای عمده برای بحث و ارائه دیدگاه های عموم مردم در مورد دامنه ای از مسائل، از معماهای فردی و شخصی و روابط خانوادگی گرفته تا گسترة وسیع تری از مشکلات و دل مشغولی های اجتماعی را دربرمی گیرد ازاین روست که می توان این نوع برنامه را از جمله برنامه های پرتولید و پربینندة تلویزیون به شمار آورد. چه اینکه علاوه بر جذابیت های معماگونه زندگی افراد مشهور، این برنامه ها از طریق اخبار و نیز گفت و شنود با صاحب نظران و دست اندرکاران حرفه ها و سمت ها و مسئولیت های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، در کمترین زمان و با آسانترین شیوه دسترسی، اطلاعات را به مخاطب منتقل می سازد.
برنامه گفت وگو محور
از منظر ارتباطات، گفت وگو نمایانگر شکلی از مباحثه و سخن گفتن است که بر گوش فرادادن و پرس وجو با هدف پرورش و افزایش احترام و فهم متقابل تأکید می کند. گفت وگو به ارتباطگران اجازه می دهد که از شیوه های مختلف تفسیر و معنادهی افراد به تجارب یکسان، آگاه شوند. گفت وگو به عنوان یک فرایند پویا و تبادل با تمرکز خاص بر کیفیت روابط میان شرکت کنندگان، در نظر گرفته می شود. گفت وگو در بسترها و قالب های مختلفی رخ می دهد. یکی از این قالب ها و بسترها، برنامه های گفت وگو محور تلویزیونی است. برنامه های گفت وگو محور یکی از ابتکارات پخش برنامه در قرن بیستم است که شکل باسابقه و دیرینه ای از ارتباطات و مکالمه و گفت وگو را در بردارد که آن را به شکلی کم هزینه اما بسیار محبوب و دوست داشتنی از اطلاعات و سرگرمی به واسطة نهاده ها، رویه ها و فناوری های تلویزیون تبدیل کرده است.
فرهنگ لغات مطالعات رسانه ای دو تعریف عمده از برنامه گفت وگو محور ارائه کرده است: 1. یک برنامه رادیو یا تلویزیونی که در آن مردم معمولی در مورد ابعاد زندگیشان یا مسائل اجتماعی اخیر بحث و گفت وگو می کنند و 2. یک برنامه رادیویی یا تلویزیونی که اساساً از مصاحبه هایی با میهمانان و به طور خاص مردم مشهور تشکیل شده است. هر چند که خصیصه برجسته برنامه های گفت وگو محور تلویزیونی را می توان غالباً دعوت از افراد مشهوری دانست که در مورد کار و زندگی شخصیشان به علاوة آخرین فیلم ها، نمایش های تلویزیونی، ضبط موسیقی یا سایر پروژه هایی که تمایل به ترویج و توسعة آن در میان عموم مردم دارند، به گفت وگو و صحبت می پردازند. اما به طور کلی در برنامه های گفت وگو محور، بحث در مورد هر موضوعی که باشد ادعا این است که صدای شرکت کنندگان عوام در این نوع از برنامه ها بر صدای متخصصین و کارشناسان اولویت داشته و به طور خاصتر اینکه گفتمان اصلی برنامه های گفت وگو محور روایت سازی تجربة مردم عادی و غیرحرفه ای است.[1]
گفت وگوهای تلویزیونی نوعی گفت وگوی رسانه ای هستند که در برابر عموم و برای عموم پخش می شوند. از این رو نقش بسیار مهمی در زندگی روزمره مردم، رویدادها و مسائل عمومی جامعه و به معنای کلی تر، گفتمان یا گفتمان های عمومی جامعه دارند.
گفت وگوهای تلویزیونی در برجسته سازی موضوعات و مسائل اجتماعی و بررسی و اصلاح آنها با هدف خیر همگانی ظرفیت بسیار بالایی دارند. این برنامه ها می توانند امکان بازنمایی و خودبازنمایی گروه ها و دیدگاه های مختلف اجتماعی را فراهم کنند و تعامل اجتماعی- فرهنگی، تبادلات گفتمانی و درک عمومی را در جامعه تقویت و گسترده تر کنند. گفت وگوهای تلویزیونی همچنین می توانند در شکل دهی به بحث های عمومی عقلانی و انتقادی، ترویج و تقویت مردم سالاری، ایجاد فضای برابر برای انسانهای معمولی، متخصصان، صاحبان فکر و اندیشمندان، جناح ها و احزاب سیاسی قانونی، انحصارزدایی از جریان پیام و فراهم کردن امکان دسترسی عمومی به ابزار بازنمایی بسیار موثر باشند و در عین حال به عنوان برنامه ای سرگرم کننده، آموزشی، تربیتی، ارشادی، مشاوره ای و آگاهی دهنده به مخاطبان، مفید و موثر واقع شوند، البته بدیهی است که بهره برداری بهینه از این ژانر در هر سازمان رسانه ای یا شبکه تلویزیونی، نیازمند شناخت جامع و دقیق آن، استفاده راهبردی و هدفمند از ظرفیت های آن و رفع مشکلات و چالش های احتمالی موجود است.
متن کامل این مطلب در اینجا قابل دریافت است.
پژوهش خبری // گروه رسانه