به گزارش گروه وب‌گردی خبرگزاری صدا و سیما، همان‌طور که همراهی در مراسم شادی اطرافیان، نشانه ادب بوده، عرض تسلیت نیز نشانه ادب، همدردی و سهیم شدن در غم دیگران است. عرض تسلیت و ابراز همدردی با کسی که عزیزی را از دست داده، کار سختی است. حتی خوش‌صحبت‌ترین افراد نیز موقع تسلیت گفتن زبان آنها بسته می شود و نمی‌توانند راحت تسلیت بگویند.
تولد و مرگ هر کدام اتفاقاتی هستند که در چرخه زندگی هر فردی رخ می‌دهند و در هر جامعه‌ای هم مراسم خاصی برای این دو رویداد مهم مرسوم است. در جامعه ما هم برای هر درگذشت و هم برای تولد آداب و رسومی خاص وجود دارد.
متن مناسب برای تسلیت بنا به موقعیت شما نسبت به متوفی متفاوت است و باید در انتخاب پیامک برای تسلیت هم دقت لازم را داشته باشید. شاید متن اداری تسلیت بنا به فوت همکار به کار شما بیاید یا اگر تسلیت به اقوام و فامیل را مد نظر دارید، بهتر است از پیام‌هایی استفاده کنید که نشان دهنده صمیمیت و اوج ناراحتی شما برای آنها و فرد از دست رفته باشد.
اگر هم تسلیت برای فوت جوان نیاز دارید، باید از اشعار و متن‌هایی که سوزناک هستند، بهره بگیرید. به هر حال عرض تسلیت یکی از مهم ترین آداب در جامعه ما است که باید نسبت به آن حساسیت لازم را داشت.
چگونه همدردی خود را ابراز کنیم؟
متأسفانه تقریبا همه مردم در مراحلی از زندگی خود اندوه و ناراحتی را تجربه می‌کنند. این اندوه ممکن است ناشی از درگذشت یک عزیز، فروپاشی نهاد خانواده یا پیشامد‌های ناگهانی دیگر در رویداد‌های زندگی باشد. هنگامی که شخصی گرفتار چنین شرایطی شود، به حمایت خانواده و دوستان خود نیاز خواهد داشت و از شما هم انتظار می‌رود که با او همدردی کنید.
شما می‌توانید در این شرایط سخت، با حرف‌ها یا کارهایتان با او همدردی کنید و بدانید که توجه شما برای او قوت قلب خواهد بود.
چگونه تسلیت بگوییم؟
«دلم برایش تنگ شده»
«چه خاطره‌ها که با هم داشتیم»
ما با تسلیت گفتن می خواهیم که دلسوزی و دلتنگی خود را نشان دهیم. می‌توانید بگویید “چه خاطرات خوبی با هم داشتیم”، ”چقدر دلم برایش تنگ شده”. این نکته خیلی مهم است که هیچ مکالمه‌ای مبنی بر احساس دل نگرانی و دلواپسی با شخص داغدار نباید داشته باشید. چون در ذهن خودش یک عالمه نگرانی و دلواپسی دارد، لازم نیست شما یک بار دیگر برایش تکرار کنید.
همین که به او این اطمینان را می دهید که شما از او حمایت می‌کنید و می تواند به شما تکیه کند و هر وقت که بخواهد قابل دسترس هستید، کافی است. گفتن خاطرات برای بازماندگان متوفی بسیار آرامش بخش است؛ پس اگر خاطراتی هم دارید، بهتر است که بازگو کنید.
«خیلی متاسفم»
اگر جمله‌های خیلی سنگین برای تسلیت به ذهنتان نرسید، یک اصطلاح کلیشه ای، مختصر و مفید همیشه برای تسلیت گفتن وجود دارد که می‌توانید از آن استفاده کنید:
“بابت از دست دادن … خیلی متاسفم”
«به تو فکر می‌کنم»
این که شخص داغدار بداند یکی در این حال و هوای بدی که دارد، در فکر و نگران او است، به او کمک می‌کند که کمتر احساس تنهایی کند.
«تحمل این شرایط خیلی سخته»
«… یک انسان خیلی شریف /پاک/ بزرگوار و …بود»
اقرار کردن به درد و رنج میتواند باعث آرامش شخص داغدیده بشود. وقتی آدم ها عزیزی را از دست می دهند، شدیدا احساس تنهایی می کنند. این که شما اعلام می‌کنید که شرایط سخت او را می‌دانید، کمتر احساس تنهایی می‌کند.
«دوستت دارم»
این جمله همه جا معجزه می‌کند. اگر به فردی که داغدار است، یادآوری کنید که دوستش دارید، خیلی میتواند کمک کننده باشد. البته از نظر نسبتی شما باید به او آن قدر نزدیک باشید که بتوانید این جمله را به کار ببرید. جمله “دوستت دارم” باعث می شود دلشان قرص‌تر بشود که یکی با دلشان یار است، احساس تنهایی نکنند و آرامش بیشتری داشته باشند.
«هر زمانی که می‌تونی، خلوت کنیم و یک خورده بیشتر در مورد … حرف بزنیم»
اگر شخصی که فوت شده، خیلی نمی‌شناسید، این که به نزدیکان او پیشنهاد بدهید در مورد عزیز از دست رفته آنها صحبت کنند، خیلی می تواند از لحاظ روحی کمکشان کند. در واقع، حس مورد توجه قرار گرفتن می تواند از فشاری که به آنها وارد می شود، کم کند و به آنها اطلاع می دهد که شما در کنارشان هستید و از آنها حمایت می کنید.
برای تسلیت چه نگوییم؟
قبلا هم گفتیم شخص داغدار، خیلی حساس است و روحیه حساسی دارد. یک صحبت نادرست ممکن است خیلی او را ناراحت کند و به قول معروف از کوره در برود. پس باید خیلی در جملاتی که برای تسلیت می‌گویید، دقت کنید. شما باید از عشق و همدردی برایش بگویید و اعتراف کنید که این شرایط واقعا سخت است.
به طور کلی سه قانون برای این که موقع تسلیت چه چیزایی نگوییم، وجود دارد:
۱. مرگ متوفی را انکار نکنید. “باور نمی‌کنم مرده باشه”، “اون نمرده”، “او میان ما است”
۲. انکار نکنید که فرد داغدیده شرایط سختی دارد. “تو که خدا را شکر سن و سالی ازت گذشته، من بچگیم بابام را از دست دادم. ”
۳. این که این مرگ نمی تونه زندگی نزدیکان او را تحت تاثیر قرار بده. “چیزی نیست، بالاخره همه می میرند، باید با این مساله کنار بیای، چند وقت دیگه یادت می ره”
«درک می‌کنم که چه احساسی داری»
اگر چه گفتن این جمله به نظر نهایت احساس همدردی است، اما در خیلی از موارد دقیقا نتیجه بر عکس داره. هر کسی وقتی عزیزی را از دست می دهد، حال و هوای خود را دارد، شاید اصلا حس و سبک عزاداری او متفاوت و مختص خودش باشد. شما باید او را تشویق کنید که هر جور راحت است، عزاداری کند. یکی بلند بلند گریه می‌کند، یکی حرفی نمی‌زند و غیره.
یک راه خوب برای همدردی هم این است که به او بگویید اگر دوست داشتی، هر زمانی که حس آن را داری بیا با هم صحبت کنیم، هر وقت تو بگویی، من آماده شنیدن حرف هایت هستم.
«جای اون الان بهتره»
به جز مورد‌هایی که با شناخت قبلی مطمئنید شخصی که فوت شده به زندگی در دنیای دیگر اعتقاد داشته است، گفتن این جمله میتواند اهانت آمیز و ناراحت کننده باشد.
«چطوری؟ حالت خوبه؟ چه خبر؟ چی کار می کنی؟»
برای همه آنهایی که تجربه مرگ عزیزی را دارند، جواب این سؤال‌ها “خوب نیستم” است. شاید کسی که این سوال‌ها را می پرسد، فقط خواسته از حال داغدیده با خبر بشود، اما جواب دادن به همین سوالات به ظاهر عادی میتواند برای او سخت باشد و مجبور بشود از روی ناچاری جواب بدهد.
«دیگه می تونی به زندگی خود برسی»
این جمله به خصوص زمانی که فرد فوت شده یک مدت طولانی در بستر بیماری بوده و بیماری دردناکی را تحمل کرده است، به کار برده می شود. واقعا شنیدن این جور جملات برای کسی که عزیز خود را از دست داده، خیلی ناراحت کننده است. باید با مهیا کردن زمان و مکانی که برای عزاداری دارد، از او حمایت کنیم.
«من نمی‌دونم اگر جای تو بودم و عزیزم مرده بود، چیکار می‌کردم»
شاید این جمله درست باشد، اما مطرح کردن آن در این شرایط هیچ اثری برای آرامش شخص سوگوار ندارد. با این جور صحبت‌ها بیشتر احساس تنهایی می‌کند.
«حداقل خودش عذاب نکشید»
«مرگ او سریع و بدون درد بود»
«خوبه بالاخره یک فرصتی برای خداحافظی با او داشتید»
«راحت شد»
«همون بهتر که رفت»
مرگ عزیز خیلی سخت است. فرقی نمی‌کند که چه جوری فوت شده باشد. هیچ وقت نمی‌توانید خود را جای نزدیکان او بگذارید. شاید شما بخواهید نیمه پر لیوان و از نقطه مثبت این قضیه را یادآوری کنید، اما شخص سوگوار در شرایطی نیست که منطقی به این موضوع نگاه کند و نیاز به زمان برای عزاداری دارد.
«نگران نباش، خیلی زود حال تو هم بهتر می شه»
شما با این حرف خود قصد کمک به شخص داغدیده را دارید، در حالی که او نیاز به زمان برای گذراندن این مرحله دارد. یادتان باشد، به هیچ وجه نباید با این جور صحبت‌ها او را تحت فشار برای غلبه بر احساسات خود قرار بدهیم.
ابراز همدردی را ادامه بدهید
۱. هر هفته با او احوال‌پرسی کنید
برای همدردی با دوست خود، او را به نوشیدن قهوه دعوت کنید.
وقتی کسی در شرایط سختی مانند فوت عزیزان یا از دست دادن شغل خود قرار می‌گیرد، معمولا به‌طور مقطعی از حمایت اطرافیان برخوردار می‌شود؛ به مرور زمان مردم مساله را فراموش می‌کنند و به زندگی خود ادامه می‌دهند و او را با حالی پریشان رها می‌کنند تا به تنهایی با مشکلات مواجه شود.
شما باید هر هفته با شخص مورد نظرتان تماس بگیرید تا مطمئن شوید به‌خوبی در حال کنار آمدن با شرایط است.
* لازم نیست یکدیگر را در موقعیت‌های آزاردهنده قرار بدهید. می‌توانید خیلی ساده او را به نوشیدن قهوه دعوت کنید و با سؤالاتی مانند «این هفته چی کار می‌کنی؟» جویای حال او شوید.
۲. شنونده خوبی باشید
شاید دوست شما نیاز داشته باشد درباره احساسی که دارد، صحبت کند. به او نشان بدهید برای شنیدن حاضرید و توجه شما کاملا مختص او است؛ گوشی تلفن همراه و امثال آن را کنار بگذارید، تلویزیون را خاموش کنید و هر چیزی که حواس شما را پرت می‌کند، دور کنید.
تماس چشمی برقرار کنید، سر تکان بدهید و با واژه‌هایی مانند عجب، که این‌طور و غیره، در موقعیت‌های مناسب نشان بدهید که در حال گوش دادن به حرف‌های او هستید. قضاوت نکنید و درباره پاسخی که باید بدهید، یا کاری که فکر می‌کنید باید انجام می‌داد یا باید انجام بدهد، فکر نکنید. اجازه بدهید صحبت کند و صحبت او را قطع نکنید.
* او را تحت فشار نگذارید. شاید برای صحبت کردن آماده نباشد، یا شاید برای بیان افکار خود به زمان نیاز داشته باشد.
۳. قضاوت نکنید
مردم معمولا کسانی که در مدت زمان معینی خود را از شرایط سختی مانند رابطه خشونت‌آمیز خارج نمی‌کنند یا با واقعه اندوه‌باری مانند فوت یکی از اعضای خانواده کنار نمی‌آیند، به‌سختی قضاوت می‌کنند.
به‌یاد داشته باشید مدت زمان مورد نیاز جهت کنار آمدن با مشکلات برای همه یکسان نیست و شما در جایگاهی نیستید که تصمیم بگیرید افراد کی و چگونه باید وارد مراحل بعدی زندگی خود شوند. در برابر کسی که با او همدردی می‌کنید، دلسوز و مهربان باشید و درباره نحوه کنار آمدن او با شرایط، قضاوت را کنار بگذارید.
* منظور این نیست که باید از همه رفتار‌های ناشایست او چشم‌پوشی کنید. هرگاه رابطه برای شما ناسالم شد، آزاد هستید ارتباط خود را قطع کنید.
۴. برای کمک در دسترس باشید
در کنار احوال‌پرسی‌های مداوم، باید به دوست خود نشان بدهید هر گاه نیاز داشت به کسی تکیه کند، میتواند روی شما حساب کند. به تماس‌ها، پیام‌ها و ایمیل‌های او پاسخ بدهید و به او در کار‌های سخت یا کار‌های روزمره کمک کنید. اگر کار پر زحمتی مانند تغییر چیدمان اتاق بعد از فوت همسر در پیش دارد، برای کمک کردن به او داوطلب شوید.
نوشته هاتون سودمندند.
معنی تسلیت، اندوه بردن، غم زدودن و مصدر است.
"تسلیت میگم" یعنی "اندوه بردن میگم" که جمله ای نادرست است.
اگر بخواهیم جمله را درست بگوییم به جای "اندوه بردن می گویم"، باید گفت: "اندوه بری می کنم" یا "غم زدایی می کنم"، یا "آرامش می دهم"
از سویی، این جمله اخباری است.
اِخباری (گزارشی، استمراری)
فعلی که وجود حالتی یا روی دادن رویدادی را در زمان حال یا آیندهٔ نزدیک بیان می‌کند. به زبان ساده، خبری به ما می‌دهد.
ساختار: می + بن مضارع + شناسه «َم، ی، َد، یم، ید، َند»
مثال: می‌گویم، می‌گویی، می‌گوید، می‌گوییم، می‌گویید، می گویند
اگر به سوگوار بگوییم: "من در گذشت پدر بزرگت را به تو اندوه بری می گویم" این جمله درست نیست.
اگر بگوییم: "درگذشت پدربزرگت را اندوه بری می کنم" یا "غم درگذشت پدربزرگت را می زدایم".
تازه این جمله ی درست، جمله ای اخباری است.
می تواند به ما بگوید: "غم زدایی می کنی؟ کو؟ من که چیزی ندیدم"
در واقع شما برای اندوه بری و غم زدایی باید خود این کار را انجام دهید بی آن که واژه ی اندوه زدایی، غم زدایی و تسلیت را به زبان بیاورید.
جمله ی "تسلیت باد" هم نادرست است.