خواص غذایی باقلا سبز؛ بیماری فاویسم یا باقله‌ای را جدی بگیرید!
باقلا سبز در فصل بهار به بازار عرضه می شود و جزء اصلی چند غذا، از جمله باقلاپلو، خورش باقلا، باقلا قاتق و کوفته باقلا است.
به گزارش
خبرگزاری صدا و سیمای مرکز اردبیل؛ باقالا، باقلا، باقالی، باقله یا باقلی، گیاهی است یک ساله. دارای برگ‌های تخم مرغ شکل و میوهٔ غلاف مانند است. به میوه و دانه آن نیز باقله گفته می‌شود.
باقلا دارای فواید بسیاری برای سلامتی می‌باشد. باقلا در فصل بهار به بازار عرضه می‌شود و با آن می‌توان غذا‌های خوشمزه مانند باقلا پلو، باقلا قاتق، باقلا خورش، کوکو باقلا و... تهیه کرد.
باقلای تازه طبعی سرد و تر دارد، باقلای خشک طبعی سرد و خشک. این گیاه سرشار از ویتامین‌های آ و ب و ث می باشد و سرشار از املاح معدنی از جمله آهن، آهک و فسفر هست. این گیاه برای کم خونی بسیار خوب است. دقت داشته باشید بعضی از افراد به باقلا حساسیت شدید دارند پس در بهره گیری از آن دقت کنید.
خواص درمانی
باقلا منبع تأمین فیبر مناسبی است. همچنین به دلیل بالا بودن میزان پروتئین، می‌تواند همراه با برنج (باقله پلو) به یک غذای کامل تبدیل شود. کلسیم و پتاسیم موجود در باقلا می‌تواند از بروز پوکی استخوان جلوگیری نموده و به کنترل فشارخون بالا کمک می‌کند.
برای باقلا خواصی در رابطه با سنگ کلیه، رماتیسم، مثانه و نقرس بیان شده است. در عوض باقلا تحریک‌کنندهٔ اصلی بیماری فاویسم بوده که به خاطر آن به این بیماری در فرهنگ عامه باقله‌ای گفته می‌شود. مصرف آن برای مبتلایان می‌تواند به مرگ بیمار منجر گردد در بسیاری از افراد باقالی جواب آزمایش هپاتیت ب را مثبت می‌کند و باعث اشتباه شدن آزمایش خون می‌شود و توصیه می‌شود خانم‌های باردار به هیچ عنوان مصرف نکنند تا به کودک آسیب وارد نشود.
جلوگیری از ابتلا به پوکی استخوانجلوگیری از ابتلا به پوکی استخوان یکی از مهمترین خواص باقلا است. یک لیوان باقلا موجب تامین ۳۶ درصد از میزان منگنز مورد نیاز بدن می‌شود. افراد بزرگسال روزانه به ۱۱ میلی گرم منگنز احتیاج دارند. منگنز موجود در باقالی برای استخوان‌ها مفید است و به افزایش حجم استخوان‌ها می‌کند. همچنین منگنز سبب بهبود کمبود کلسیم می‌شود. منگنز برای داشتن استخوان‌هایی محکم و جلوگیری از ابتلا به پوکی استخوان مفید است.
تقویت سیستم ایمنیمصرف باقلا به دلیل مقدار مس فراوان سبب تقویت سیستم ایمنی بدن شده و به سلامت سلول‌های خونی کمک می‌کند.
مس عملکرد گلبول‌های سفید را در بدن بهبود می‌بخشد به همین دلیل سیستم ایمنی را تقویت می‌کند، زیرا گلبول‌های سفید مولکول‌های بیماری زا و رادیکال‌های آزاد موجود در بدن را از بین می‌برند. بدون این گلبول ها، بدن در معرض بیماری و عفونت قرار می‌گیرد.
افزایش انرژی بدن
مصرف باقلا به دلیل وجود آهن سبب افزایش انرژی بدن می‌شود، زیرا آهن برای تولید هموگلوبین لازم است و هموگلوبین اکسیژن را به سلول‌ها می‌دهد. کمبود آهن سبب کاهش اکسیژن در بدن و احساس خستگی و کسلی می‌شود. یک لیوان باقلای پخته شده ۱۴ درصد آهن مورد نیاز روزانه شما را تأمین می‌کند.
درمان یبوست
باقلا به دلیل داشتن فیبر حرکات روده‌ای را بهبود می‌بخشد و برای پیشگیری و درمان یبوست سودمند است.
لاغری و کاهش وزن
فیبر و پروتئین موجود در باقلا سبب کاهش اشتها و جلوگیری از پرخوری شده به همین علت مصرف باقالی به کاهش وزن و لاغری و کاهش چربی شکم کمک می‌کند.
فشار خون و قلب
منیزیم موجود در باقلا باعث کاهش فشار خون بالا و کاهش فشار خون دیاستولیک شده و سبب کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و حمله قلبی می‌شود.
برای خرید باقلای مرغوب به چند نکته باید توجه کرد. باقلای خوب و تازه، رنگ سبز بدون زردی دارد. دقت داشته باشید بین دانه و پوست فضای خالی وجود نداشته باشد. پوست دانه نیز بایستی کاملا سبز باشد. هر قدر رنگ باقلا، زرد یا قهوه‌ای متمایل باشد کیفیت آن پایین‌تر است. نرم بودن باقلا نشان‌دهنده کهنه بودن آن است. درست است که پوست‌گیری باقلای نرم راحت‌تر از باقلای سفت است ولی این سفتی نشان‌دهنده کیفیت بالای آن است. برای خرید باقلای سبز نیز نهایتا تا اواخر خرداد فرصت دارید.
عوارض و مضرات باقلا، چه کسانی نباید باقلا بخورند؟
مصرف باقلا ممکن است باعث تشدید بیماری فاویسم (بیماری خونی ارثی در اثر کمبود G۶PD در بدن) و علائم آن از جمله سرگیجه، سردرد، ضعف شدید، رنگ پریدگی، کم خونی و یرقان شدید و حتی مرگ شود.
باقلا از جمله مواد اکسیدان است. مواد اکسیدان باعث می‌شود گلبول‌های قرمز فاویسمی‌ها از بین بروند و پاره شوند این بیماری می‌تواند گاهی با بوئیدن گل و گرده‌های باقلا و عبور از کنار مزارع باقلا بروز نماید.
باقلا از جمله مواد غذایی اکسیدانی است که دارای موادی به نام «ویسین» یا «کوویسین» است که در مجرای گوارش و طی فرآیند‌های شیمیایی عمل هضم، به «دی ویسین» و «ایزور امیل» تبدیل می‌شوند. همولیز گلبول‌های قرمز در بیماران مبتلا به فاویسم، موجب بروز یک نوع کم خونی به نام کم خونی همولیتیک می‌گردد.
این مواد در باقلا از اکسیدان‌های قوی به شمار می‌روند و به محض تماس با غشای گلبول قرمز در افرادی که کمبود آنزیم گلوکز ۶ فسفات دهیدروژناز را دارند، گلبول‌های قرمز را از بین می‌برد و شخص به فاویسم مبتلا می‌شود.
برخی دارو‌ها نیز مانند باقلا، فرد را مبتلا به فاویسم می‌کند، مانند آسپیرین با دوز بالا، دارو‌های ضدمالاریا، برخی آنتی بیوتیک ها، نفتالین، حنا و عوامل عفونی که توانایی تخریب گلبول‌های قرمز را دارند.
مصرف زیاد باقلا به علت دارا بودن لوودوپا می‌تواند کمبود ویتامین B۶ ایجاد کند و منجر به افسردگی شود.
مصرف باقلا در بسیاری از افراد موجب مثبت شدن جواب آزمایش هپاتیت B و اشتباه شدن جواب آزمایش خون می‌شود.
برخی از افراد به مصرف باقلا حساسیت و آلرژی دارند.
مشکلات دوران بارداری
مصرف بیش از حد باقلا توسط مادر باردار ممکن است باعث ایجاد فاویسم در نوزاد تازه متولد شده شود. این ممکن است تعجب آور باشد، زیرا باقالی اغلب برای بارداری توصیه می‌شود. از این رو، همیشه می‌توان با پزشک خود دوباره مشورت کرد. دقت کنید مصرف زیاد هرچیزی ضرر دارد.
آلرژی کودکان
اگر تا به حال به کودکی و یا هر فردی که باقلا نخورده است، خیلی کم و با احتیاط داده شود. امکان دارد برای او مشکلاتی به بار بیاورد.
بیماری فاویسم (بیمار باقله ای)
بیماری فاویسم بیماری خونی است که از طریق مصرف باقالا و برخی دارو‌ها به وجود می‌آید که فقط از طریق آزمایش خون قابل تشخیص است.
بیماری فاویسم یک بیماری خونی و ارثی است که به دلیل نقص یا کمبود یک آنزیم در گلبول‌های قرمز به وجود می‌آید. این بیماری بدنبال مصرف باقلا (سبز و خام و یا فریز شده)، برخی دارو‌ها و یا ابتلا به بعضی از عفونت‌ها در بدن ظاهر می‌شود. همچنین شیر مادر باعث انتقال این بیماری به کودکان زیر یک سال می‌شود. البته بیماری فاویسم اغلب در پسران زیر ۵ سال مشاهده می‌شود.
بیماری فاویسم در نواحی شمالی و جنوبی ایران (سواحل دریا) بیشتر رواج دارد. این بیماری در اثر کمبود آنزیم گلوکز ۶ فسفات دهیدروژناز گلبول قرمز ایجاد می‌شود که شایع‌ترین نقص آنزیمی در دنیا است و منجر به ایجاد طیف وسیعی از بیماری‌هایی نظیر کم خونی همولیتیک حاد، زردی نوزادی و همولیز مزمن گلبول‌های قرمز خون می‌شود. این آنزیم نقش مهمی در احیای اکسیدان‌های تولید شده در گلبول‌های قرمز ایفا می‌کند؛ بنابراین زمانی که کودک دچار کمبود این آنزیم مهم در بدن شود و در معرض اکسیدان قرار گیرد، مبتلا به همولیز و در اصطلاح بیماری فاویسم می‌شود.
علائم بیماری فاویسم
کودکان با مصرف برخی دارو‌ها و یا باقلا به هر شکل و یا ابتلا به برخی عفونت‌ها، ۲۴ تا ۴۸ ساعت ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
تهوع، استفراغ، تب، زرد شدن سفیدی چشم، دل درد، کم شدن ادرار و تیره شدن رنگ ادرار، رنگ پریدگی و زرد شدن پوست
روش تشخیص بیماری فاویسم
بیماری فاویسم را می‌توان تنها از طریق آزمایش خون تشخیص داد.
درمان فاویسم
این بیماری درمان قطعی برای ژن عامل ندارد و تنها پیشگیری از تخریب گلبول‌های قرمز و پرهیز از مواجهه با مواد اکسیدان، اقدام موثر می‌باشد. در صورت مشاهده علائم ذکر شده باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه نمائید. تجویز سرم به مقدار کافی و در برخی موارد تزریق خون، تنها راه درمان فاویسم می‌باشد.