یکی از واحدهای تقسیمات کشوری افغانستان وُلُسوالی یا اولُسوالی نام دارد که برابر واحدی در حدود فرمانداری و شهرستان در ایران است.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما، ولسوالی یک واژه پشتو است که از دو واژه ولس یعنی مردم و پسوند والی تشکیل شده است؛ به حاکم ولسوالی، ولسوال یا اولسوال گفته میشود.
افغانستان دارای ۳۴ ولایت (استان) و ۳۶۴ ولسوالی است.
ولایت اُرُزگان
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| اُرُزگان | ترینکوت | ۴۳۶٬۰۷۹ | ترینکوت، چوره، خاص ارزگان، دهراوود، شهید حساس و گیزاب | ساکنان این ولایت به دامداری و کشاورزی مشغول هستند |
ولایت بادغیس
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| بادغیس | قلعهٔ نو | ۵۴۹٬۵۸۳ | آبکَمَری، جَوَند، غورماچ، قادِس، قلعهٔ نو، بالامرغاب، مُقُر |
مناظر زیبای طبیعی زیادی دارد |
ولایت بامیان
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| بامیان | بامیان | ۵۰۴٬۳۱۲ | بامیان، کَهمَرد، پنجاب، سَیغان، شیبَر، وَرَس، یکاولنگ | به دلیل داشتن صدها اثر تاریخی، شهرت جهانی دارد |
ولایت بدخشان
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| بدخشان | فیض آباد | ۱٬۴۰۰٬۰۰۰ | واخان، کِشِم، بَهارک، جُرم، یَفتَلِ، راغستان، اَرگو، دَرایِم، اَرغَنج خواه، نِسَی، شِکَی، مایمی، اِشکاشِم،خاش،خواهان، کوفاب، کوهستان، فیض آباد، شِغنان، کُران و مُنجان، شهر بزرگ، شهدا، تَگاب، تیشکان، وَردوج، یَمگان (یُمگان)، یاوان و زیباک | دارای معادن سرشار طبیعی از جمله لعل و لاجورد |
ولایت بغلان
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| بغلان | پُلِ خُمری | ۱۰۳۳۷۶۰ | اندراب، بغلان جدید، بُرکه، پُلِ حصار، پُلِ خُمری، تاله و برفک، جَلگه، خِنجان، خوست و فِرِنگ، دوشی، دهانه غوری، دِهصلاح، فِرِنگ و غارو، گذرگاه نور، نَهرین | از ولایتهای صنعتی افغانستان و دارای تاریخ کهن |
ولایت بلخ
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| بلخ | مزار شریف | ۱۱۲۳۹۴۸ | بلخ، چارپولَک، چارکُنت، چَمتال، خَلَم، دولتآباد، دِهدادی،زاری، شورتپه، شولگره،کَشنده، کُلدار، مارمَل،مزارشریف،گذرگاهِ نور | موقعیت راهبردی و اقتصادی دارد |
ولایت پروان
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| پروان | چاریکار | ۷۳۷۷۰۰ | بگرام، غوربند، کوه صافی، سیدخیل، شیخعلی، چاریکار، جبلسراج، سالنگ، سرخ پارسا و شینواری | دارای معادن طلا، سنگ مرمر، زغالسنگ، مس و سرب است |
ولایت پکتیا
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| پکتیا | گردیز | ۶۱۲۰۰۰ | احمدآباد، جاجی، جانیخیل، چاوک، چَمکَنی، دَند پَتان، زَدران، زُرمت، سیدکَرَم، شَواک، علیخیل، گردیز، لجه احمدخیل | عموماً کوهستانی و جنگلی است |
ولایت پکتیکا
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| پکتیکا | شَرَن | ۸۰۹۷۲۲ | اُرگون، اومَنه، بَرمَل، تَروُو، جانیخیل، دیله و خوشامند، زرغونشهر، زیروک، سرحوضه، سَروبی، شَرَن، گومَل، گیان، مَتاخان، نِکه، وازهخواه، وَرمَمی، یحییخیل، یوسفخیل | دارای معادن نفت، گاز، سنگ زغال، نمک است |
ولایت پنجشیر
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| پنجشیر | بازارک | ۱۷۲۸۹۵ | اَنابه، بازارک، پریان، خِنج، دَره، روخه، شُتُل | دارای معادن سنگهای قیمتی مانند زمرد است |
ولایت تخار
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| تخار | تالقان | ۱٬۰۹۳ ٬۰۹۲ | اِشکمِش، بَنگی، بهارک، تالقان، چال، چاهآب، خواجه بهاءالدین، خواجه غار، دَرقَد، دشتِ قلعه، روستاق، فَرخار، کلفگان، نمکآب، وَرسَج، هزارسَموچ، یَنگیقلعه | صنایع دستی مردمان این ولایت معروف است |
ولایت جوزجان
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| جوزجان | شِبِرغان | ۶۰٢٬۰٨٢ | آقچه، خانقاه، خُمآب، خواجه دوکوه، دَرزاب، شِبِرغان، فیضآباد، قَرقین، قوشتپه، مَردیان، مِنگَجِک | بیش از ١٤٠ حلقه چاه گاز طبیعى دارد |
ولایت خوست
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| خوست | خوست | ۶٣۶٬۵٢٢ | باک، تَنی، تیریزائی، جاجی میدان، خوست مَتون، سپیره، شَمَل، صَبری (یعقوبی)، قَلَندر، گُربُز،مَندوزی،موسیخیل، نادرشاهکوت | بیشتر مردم آن کشاورز و باغدار هستند |
ولایت دایکُندی
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| دایکُندی | نیلی | ۷۲۴۰۰۰ | اَشتَرَلی، خِدیر، سنگِ تخت، شهرستان، کِجران، کیتی، میرامور، نیلی | ۸۰ درصد این ولایت کوهستانی است |
ولایت زابل
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| زابل | قلات | ٣٨۴٬٣۴٩ | اَتغَر، اَرغَنداب، تَرنگ و جَلدک، دایچوپان، شاهجوی، شمَلزائی، شینکَی، قَلات، کاکَر، میزان | کشاورزی و دامپروری شغل ساکنان آن است |
ولایت سرپل
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| سرپل | سرِپل | ۶٢١٬٠٠٢ | بلخاب، سرپل، سانچارک، سوزمهقلعه، صیاد، کوهستانات، گوسفندی | یکی از فقیرترین ولایتهای افغانستان است |
ولایت سمنگان
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| سمنگان | آیبک | ۴٣٠٬۴٨٩ | آیبک، حضرتِ سلطان، خُرم و سارباغ، درهٔ صوف بالا، درهٔ صوف پایین، روی دوآب، فیروزنَخچیر | بیشتر مردم کشاورز و باغدار هستند |
ولایت غزنی
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| غزنی | غزنی | ۱٬۳۶۲٬۵۶۴ | آببند، اَجرستان، اَندَر، بهرام شهید، جاغوری، عُمری، دهیک، رشیدان، زنهخان، غزنی، قرهباغ، گیرو، گیلان، مالستان، مُقُر، ناوَر، ناوه، واغَز، ولیمحمد شهید خوگیانی | مناطق تاریخی و آثار باستانی زیادی دارد |
ولایت غور
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| غور | فیروزکوه | ٨۶۴٬٢۶۴ | پسابند، مرغاب، تولک، تیوره، دولتیار، دولینه، چارسده، فیروزکوه، ساغر، شهرک، لعل و سرجنگل | دارای معادن سرب، جیوه، نمک و طلا |
ولایت فاریاب
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| فاریاب | میمنه | ١٬۴۴۶٬٢٣٠ | اَلمار، اَندخوی، بُلچراغ، پشتونکوت، خان چارباغ، دولتآباد، خواجه سبزپوش ولی، شیرینتَگاب، قَرغان، قَرَمقُل، قیصار، کوهستان، گَرزیوان، میمنه | به قالی بافی و گلیم بافی مشهور است |
ولایت فَراه
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| فَراه | فَراه | ۵۵۳۰۵۸ | اناردره، بالابلوک، بَکواه، پرچمن، پُشترود، خاک سفید، شیبکوه، فراه، قلعهٔ کاه، گلستان، لاش و جُوَین | از حاصلخیزترین ولایات افغانستان است |
ولایت قندهار
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| قندهار | قندهار | ١٬٣٩٩٬٥٥۴ | ارغستان، ارغنداب، پَنجوائی، خاکریز، دامان، ریگستان، ژِرَی، سپینبولدَک، شاهولیکوت، شورابَک، غورَک، قندهار، میانَشین، مَیوَند، نیِش | انگور و زیره از معروفترین محصولات کشاورزی این ولایت است |
ولایت کابل
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| کابل | کابل | ۵۳۸۵۵۲۶ | اِستالِف، بَگرامی، پَغمان، چهارآسیاب، خاکِ جبار، دِهسبز، سُروبی، شکردره، فَرزه، قرهباغ، کابل، کَلَکان، گُلدره، موسائی، میربچهکوت | پایتخت افغانستان در این ولایت قرار دارد |
ولایت کاپیسا
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| کاپیسا | محمود راقی | ۴۴١٬۰١۰ | اَلِهسائی، تَگاب، حصهٔ اول کوهستان، حصهٔ دوم کوهستان، کوهبند، محمود راقی، نَجراب | پس از ولایت کابل بیشترین تراکم جمعیتی را دارد |
ولایت قندوز
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| قندوز | قندوز | ۱٬۱۶۰٬۱۲۴ | امامصاحب، چهاردره، خانآباد، دشت اَرچی، علیآباد، قلعهٔ ذال، کُندوز | یکی از ولایتهای صنعتی است |
ولایت کُنَر
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| کُنَر | اسدآباد | ۴۹۹٬۳۹۳ | اسدآباد، بَرکُنر، خاصکُنر، دانگام، درهپیچ، چپهدره، چوکی، سرکانی، شیگل و شِلتَن، غازیآباد، مَرَوَره، ناری، نَرَنگ، نورگُل، وَتَهپور | کمجمعیت، کوهستانی و جنگلی |
ولایت لَغمان
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| لَغمان | مهترلام | ۴۹۳,۴۸۸ | دولتشاه، قَرغهای، علیشِنگ، علینگار، مِهترلام | همه نوع میوه در این ولایت قابل کشت است |
ولایت لوگر
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| لوگر | پُلِ عَلَم | ۹۵۷,۰۰۰ | اَزره، بَرَکی بَرَک، پُلِ عَلَم، چَرخ، خروار، خوشی، محمدآغه | شغل مردم این ولایت زراعت و دامداری است |
ولایت میدان وردک
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| میدان وردک | میدان شهر | ۶۶۰٬٢٥٨ | جلریز، جَغَتو، چکِ وردک، حصهٔ اول بهسود، دایمیرداد، سیدآباد، مرکزِ بهسود، نِرخ | ذخایر زیادی از آهن در این ولایت وجود دارد |
ولایت ننگرهار
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| ننگرهار | جلالآباد | ۱۷۰۱۶۹۸ | اَچین، بَتیکوت، بِهسود، پَچیرواَگام، جلالآباد، حصارک، چَپَرهار، خوگیانی، دَربابا، درهٔ نور، دهبالا، رودات، سرخرود، شیرزاد، شینوار، کوت، کوزکُنر، گوشته، لعلپور، مُهمنددره، نازیان | این ولایت برای کشت و پرورش نخلستانهای خرما بسیار مناسب است |
ولایت نورستان
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| نورستان | پارون | ۱۶۳,۸۱۴ | برگِ مَتال، پارون، دوآب، کامدیش، مَندول، نورگَرام، واما، وایگَل | این ولایت چشمه های فراوان با آب زلال دارد |
ولایت نیمروز
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| نیمروز | زرنج | ۶٣۰۰۰۰ | چَخانسور، چهاربُرجک، خاشرود، زَرَنج، کَنگ | اقتصاد این ولایت به دادوستدهای مرزی متکی است |
ولایت هرات
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| هرات | هرات | ۲۱۴۰۶۶۲ | اَدرَسکن، اِنجیل، اوبه، شافلان، چِشت شریف، زندهجان، سبزوار، غوریان، فَرسی، کَرُخ، کُشک، کُشک کهنه، کُهسان، گُذَره، گُلران | پس از ولایت هلمند بزرگترین ولایت افغانستان است |
ولایت هلمند
| نام ولایت | مرکز | جمعیت | ولسوالی ها | توضیحات |
| هلمند | لشکرگاه | ۱٬۴۴۶٬٢٣۰ | بَغران، دیشو، ریگِ خاننشین، سَنگین، کَجَکی، گرمسیر، لشکرگاه، موسیقلعه، نادعلی، ناوهٔ بارکزائی، نوزاد، نهرِ سراج، واشیر | حدود ۶۰ درصد مواد مخدر در این ولایت کشت میشود |
نگارش و تنظیم: محمدرضا تقی زاده