سنگ ها سپر بلای درختان

به گزارش خبرگزاری صداوسیما ،سالیان سال است که جنگل ها قربانی نوشت افزار آدمیان می شوند. چه درخت های تنومندی که در این مسیر ، تیغ تیز اره ها حیاتشان را پایان داده و چه دشت های سرسبزی که خشک و بی درخت رها شده اند تا کارخانه های کاغذ سازی به جای آن ها بنا شود.

برای مردم کویر اما، درخت یک سرمایه است. کویرنشین یزدی که با زحمت در عمق زمین قناتی حفر کرده و به آب دست یافته است قدر درختانی را که با زحمت آبیاری کرده و پرورش داده می داند و از همین رو قطع درخت برای تولید کاغذ برایش بسیار سخت و دشوار است. از همین روست که ذهنش را به کار می اندازد تا از ثروت خاک و کان کویر بهره گیرد و کاری کند کارستان، تولید کاغذ از سنگ همان کار کارستان است که امروزه مردم کویر یزد با همت خود به فناوری منحصر به فرد آن در کشور دست یافته اند.

قطع سالانه 25 میلیون درخت به بهانه تولید کاغذ

کشور ما در کمربند خشک جهان قرار گرفته است و متاسفانه در چند 10 سال اخیر هم وضعیت بارش ها به گونه ای بوده که نسبت به جمعیت کشور، سهم ما از آب بسیار ناچیز است. بارشهایی که نسبت به استاندارد جهانی کمتر است. از سوی دیگر هر سال هوا گرم تر می شود و وضعیت زندگی با توجه به کمبود آب دشوارتر. اما اینها همه عوامل طبیعی است. ما اکنون در حال از بین بردن ذخیره هایی هستیم که هزاران سال برای به بار نشستن آنها زمان صرف شده است. جنگل هایی که به بهانه هایی همچون تامین کاغذ و چوب در حال نابودی است. بر اساس آمار منتشر شده در هشتمین سمینار ملی شیمی ایران ، برای تولید یک تن کاغذ باید ۲۴ درخت نسبتاً تنومند قطع شود و همچنین به حدود ۶۰ مترمکعب آب نیز نیاز است.

ابوالفضل روغنی گلپایگانی رییس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا ایران می گوید: ما در ایران سالانه به 2 میلیون تن کاغذ نیاز داریم. 350 هزار تن کاغذ تحریر، 100 هزار تن کاغذ روزنامه و 700 هزار تن کاغذ بسته بندی مورد نیاز ماست.

طبق گفته کارشناسان، برای تولید هر تُن کاغذ باید ۱۷ اصله درخت را قطع کرد ، به عبارتی قطع سالانه 25 میلیون و 500 هزار اصله درخت. علاوه بر این در فرآیند تولید آن نیز حدود 400 هزار لیتر آب و 4 هزار کیلووات برق مصرف می شود.

در مجموع می‌توان گفت یک درخت بیش از هشت هزار و 300 برگه را تولید می‌کند که بر این اساس، اگر قرار باشد یک ماهانه با تیراژ بالا به چاپ برسد باید برای هر شماره از آن ، 15 درخت را قطع کرد و اگر وضعیت به همین منوال پیش رود، یعنی نابودی جنگل و قطع حیات میلیون ها درخت.

کاغذهای سنگی نجات بخش درختان

کاغذ سنگ که با اسم‌های دیگری همچون کاغذ معدنی، کاغذ سنگ مرمر، کاغذ معدنی غنی شده نیز شناخته می‌شود، محصولی شبیه کاغذ است که ماده اصلی تشکیل دهنده آن کربنات کلسیم در امتزاج با پلی اتیلن پرچگال است. این محصول در نوشتار و لوازم و التحریر، یادداشت، پوستر، کتاب، مجله و ساک دستی کاربرد دارد.

فرایند ساخت کاغذ سنگ را ابتدا توسط شرکت تایوانی Lung Meng Tech Co در دهه ۱۹۹۰ میلادی توسعه یافت و اکنون در ۴۰ کشور جهان ثبت اختراع شده است.

تولید "کاغذ سنگ" سرآغاز عصری جدید در تولید کاغذهای سازگار با محیط زیست می‌دانند چرا که ماده اولیه آن تنها سنگ است لذا به نظر می‌رسد دیگر نباید نگران قطع درختان و اثرات مخرب آن روی محیط‌ زیست باشیم.

از سال 2013 میلادی این محصول در چرخه اقتصادی جهان جا گرفته و 80 درصد ماده تشکیل‌ دهنده آن از کربنات کلسیم یا سنگ آهک است، غنی ترین منبع سنگی کره زمین که ایران هم مملو از سنگ‌هایی است که پایه آهکی دارند. تولید این کاغذ برای سایر کشورها از جمله کشورهای اروپایی با صرفه نیست ولی برای کشور ما بسیار با صرفه است. 15 درصد مابقی مواد تشکیل‌دهنده این کاغذ از مواد پلی‌پروپیلن و پلی‌اتیلن بوده كه براحتي در بازار پيدا مي شود. بنابراین تامین ماده اولیه در ایران مشکلی نخواهد داشت.

در فرآیند تولید "کاغذ سنگ" نه تنها از آب استفاده نمی‌شود، بلکه به خاطر سفید بودن مواد اولیه، نیازی به استفاده از سفیدکننده‌ها هم در تولید آن نیست که نتیجه این کار، این خواهد بود که دیگر آلاینده‌ها به محیط زیست ما اضافه نخواهند شد.

راه اندازی اولین و تنها تولید کننده کاغذ سنگی خاورمیانه در یزد

به شرکتی تعاونی ای می روم که کارهای فناورانه اش نه تنها در استان یزد زبانزد است بلکه در جهان نیز اکنون طرفداران پر و پا قرصی دارد. شرکتی که چند سالی است توانسته با بهره گیری از جدیدترین فناوری های روز دنیا، اولین بار در خاورمیانه موفق به تولید کاغذ سنگی شود.

 این شرکت تعاونی به عنوان اولین تولید کننده کاغذ از سنگ در خاورمیانه در سال 94 ساخته شد و کار رسمی خود را از سال 95 با  تولید پنج هزار تن کاغذ سنگ در سال آغاز کرد.

رئیس هیئت مدیره شرکت می گوید: این شرکت با سرمایه اولیه پنج میلیارد تومان و به صورت تعاونی و اشتغال ۱۱ نفر کار خود را آغاز کرد و هم اکنون با 30 میلیارد تومان سرمایه گذاری، ۴۰ نفر در این مجموعه مشغول به فعالیت هستند.

احمد امینی با اشاره به اینکه ایران، پنجمین تولید کننده کاغذ سنگ در جهان است می گوید: این شرکت بعنوان اولین تولید کننده در خاورمیانه موفق به تولید کاغذ از سنگ شد.

وی می افزاید: کاغذ سنگی، نوعی کاغذ است که از سنگ آهک تولید می‌شود و دارای ویژگی‌های بسیار زیادی است. توليد این کاغذ برخلاف كاغذهاي معمولي كه منجر به نابودي محیط زیست مي‌شود، بعنوان يك صنعت سبز و کم آبخواه به شمار می رود.

مهمترین معایب کاغذ معمولی، آسیب‌پذیری شدید آن در برابر رطوبت است در حالی که کاغذ تولید شده از سنگ آهک، می‌تواند 50 سال در اقیانوس باقی بماند.

ویژگی دوم این نوع کاغذ ماندگاری بالای آن است، به طوری که یک کاغذ معمولی بعد از گذشته چند دهه، حالت خود را از دست می‌دهد و فرسوده می‌شود ولی کاغذ سنگی، قابلیت ماندگاری تا حداقل 700 سال را دارد.

مدیرعامل شرکت هم می گوید: با توجه به اینکه کاغذ یکی از نیاز‌های استراتژی در صنایع کشور محسوب می‌شود، توانستیم تکنولوژی تولید کاغذ سنگی را داخل کشور راه اندازی و فرمول آن را به طور کامل، بومی سازی کنیم.

امیراحمد سمیعی با اشاره به اینکه صنعت تولید کاغذ از سنگ، یک صنعت پاک و دوست دار محیط زیست است می افزاید: این نوع کاغذ را می‌توان در صنایع چاپ و بسته بندی، کاغذ دیواری، تولید لیبل و جایگزین خیلی مواد پلاستیکی و کاغذ سلولزی استفاده کرد.

وی با اشاره به این که در تولید کاغذ سنگی در ضخامت‌های 100 تا 400 میکرون تنها تولیدکننده کاغذسنگی در کشور است، می گوید: این شرکت تاکنون محصولات خود را برای مصارف مختلفی از جمله تولید لیبل و کاغذ پشت چسب دار و بسته بندی به بازار معرفی کرده‌ است.

کاغذی که هم وزن طلا ارزش دارد

در ابتدا تصور می شد که تولید کاغذ سنگی همانند روش‌ تولید کاغذهای معمولی باشد اما تفاوت‌های بسیاری بین این کاغذها برخلاف کاربردهای مشترکشان وجود دارد، به طور مثال ۹۹ درصد از ماده اولیه کاغذهای معمولی (خمیر کاغذ) را آب تشکیل می‌دهد در حالی که در فرایند تولید کاغذ سنگی به هیچ وجه آب به کار نمی‌رود.

در کنار صرفه جویی 100 درصدی در مصرف آب، کاغذ سنگی ویژگی های منحصر به فرد دیگری نیز دارد. مدیر کنترل کیفی محصولات شرکت کاغذ سنگی یزد می گوید: ضد آب، ضد روغن و چربی، مقاومت زیاد در برابر پارگی، مقاوم در برابر حشرات، کیفیت بالای چاپ و شباهت خیلی زیاد به فیلم های پلاستیکی، پلی اتیلنی و پلي پروپیلنی از ویژگی های این نوع کاغذ است.

حامد حکیمی می افزاید: دانه دار نبودن بافت کاغذ سنگ باعث شده که سطح آن نسبت به سطح کاغذ معمولی نرم‌تر و مسطح تر باشد و نیازی به خدمات تکمیلی چاپ مثل روکش سلفون یا لامینت نداشته باشد.

مدیر عامل شرکت تعاونی هم می گوید : در کنار این صنعت هیچگونه پسماندی وجود ندارد، چراکه از مواد اسیدی و سفیده کننده استفاده نمی‌شود بنابراین صنعت کاغذ سنگی یک صنعت پاک و دوست دار محیط زیست است.

امیراحمد سمیعی می افزاید: خروجی این نوع کاغذ را می‌توان در صنایع چاپ و بسته بندی، کاغذ دیواری، تولید لیبل و جایگزین خیلی مواد پلاستیکی و کاغذ سلولزی استفاده کرد.

کاغذ سنگی، انقلابي در صنعت چاپ و بسته‌بندي  

    کاغذ سنگی در دستگاه‌های Inkjet یا دستگاه‌های با مرکب جامد همچون افست، لترپرس و فلکسو استفاده می شود و سازگاری کاغذسنگی با این نوع از ماشین‌های چاپ، دایره وسیعی را پیش پای فعالین صنعت بسته بندی باز می‌کند.

مقاوم‌بودن در برابر آب و در مقابل کشش، از جمله ویژگی‌هایی است که می‌توان آن را در یک بسته‌بندی ایده‌آل متصور دانست.

مدیرعامل شرکت تولید کاغذ سنگی می گوید: کاغذ سنگی بنا بر ویژگی های ساختاری و قابلیت‌های آن می تواند در صنعت بسته‌بندی جایگاه ویژه‌ای داشته‌باشد و بنا به آنچه در سالهای اخیر مشاهده شده چاپ بسته‌بندی با رشد قابل توجهی سهم خود را از صنعت چاپ افزایش داده‌است.

امیراحمد سمیعی می افزاید: با توجه به سهم بازارِ صنعت بسته‌بندی در بازار‌ کاغذی و چاپ و همچنین جایگاه قابل قبولی که کاغذسنگی در این صنعت می‌تواند داشته‌ باشد و همینطور ظرفیت نهفته تولید کاغذ از سنگ آهک، ضرورت سرمایه‌گذاری بیشتر این صنعت در کشور احساس می‌شود.

وی معتقد است برای تقویت بازار مصرف کاغذ سنگی نیازمند فرهنگ‌سازی هستیم. درست است که ایران در این صنعت در منطقه خاورمیانه پیشگام بوده، اما به‌واقع فرهنگ‌سازی در این نوع بازار بسیار سخت است چراکه این کاغذ یک مدل جدید از محصولات است و بسیاری از افراد با این نوع کاغذ آشنایی ندارند؛ بنابراین ممکن است در ابتدا تعلق‌خاطری به استفاده از آن در جامعه وجود نداشته باشد.

مدیر فروش شرکت  هم به صادرات کاغذهای سنگی این شرکت اشاره می کند و می گوید: در مرحله اول محصولات ما به کشورهایی همچون آلمان، استرالیا، یونان، ترکیه، عراق و ازبکستان ارسال شده و به دنبال فروش در بازارهای هدف هستیم.

امین عظیمی می افزاید: در تلاشیم با معرفی این نوع کاغذ به بازار و جایگزین کردن برخی از مواد اولیه، قیمت تمام شده این محصول را به حداقل برسانیم تا بتواند تا حدودی جایگزین کاغذ‌های سلولزی در بازار شوند.

اکنون کشورما هم به‌عنوان یکی از معدود کشورهای دارای فناوری تولید کاغذ از آهک شناخته شده است و می‌تواند در مقیاس انبوه با این روش کاغذ تولید کند. صنعتی که با حمایت از آن می توانیم ، بحران آب در ايران را كنترل كنيم، از قطع درختان جلوگیری كنيم، باعث افزايش مصرف سرانه كاغذ كشور شده و سبب رشد فرهنگ شويم، از خروج ارز براي واردات كاغذ و خام فروشی مواد معدنی جلوگیری کنیم و در نهایت با خاك ثروت توليد كنيم.

نویسنده : سیده سکینه میرطاهری