تشدید جنگ تجاری چین و آمریکا

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا با دوبرابر کردن تعرفه ها بر 200 میلیارد دلار کالاهای وارداتی از چین به جنگ تجاری با این کشور دامن زد و آنرا تشدید کرد .براساس تصمیم جدید رئیس جمهوری آمریکا که روز جمعه اعلام شد این تعرفه ها از ده درصد به 25 درصد افزایش یافت و ترامپ تهدید کرده ممکن است اعمال تعرفه های تجاری را تا 325 میلیارد دلار بر واردات کالا از چین افزایش دهد .
توجیه ترامپ برای افزایش تعرفه ها
تعرفه های جدید در حالی از سوی ترامپ اعلام شد که یازدهمین دور مذاکرات تجاری آمریکا و چین با شکست مواجه شد و آتش بس نود روزه اعلام شده از سوی دو کشور نیز بی نتیجه بود.رئیس جمهور آمریکا در یک سخنرانی انتخاباتی در فلوریدا در توجیه افزایش تعرفه بر 200 میلیارد دلار کالاهای وارداتی از چین این کشور را ، به زیر پا گذاشتن تعهداتش متهم کرد .

رابرت لایتیرز نماینده تجاری آمریکا نیز دولت پکن را به عدول از تعهداتش متهم می کند. با این حال هیچ یک از دو طرف اعلام نکردند که چین از کدام یک از تعهداتش در قبال آمریکا عدول کرده است. اگر چه دولت پکن بلافاصله اعلام کرد که اقدام ترامپ را در افزایش تعرفه بر کالاهای وارداتی از چین تلافی می کند با این با اعزام "لیو هه " از افراد با نفوذ در دولت پکن به واشنگتن که به زبان انگلیسی روان صحبت می کند و دانش آموخته دانشگاههای آمریکا نیز هست نشان داد که همچنان به دنبال راه حلی برای توقف فشارهای اقتصادی ترامپ و پایان جنگ تجاری است.هر چند گفته می شود تلاش وی نیز بی نتیجه بوده است .حدود یک ماه پیش هم دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا با متهم کردن چین به سرقت مالکیت معنوی آثار آمریکایی و انتقال غیر قانونی فناوری های این کشور به شرکتهای چینی، تعرفه هایی به ارزش شصت میلیارد دلار بر کالاهای وارداتی مربوط به بخش فناوری از چین اعمال کرد.

وی هدف از اعمال این تعرفه ها را تنبیه شرکتهای چینی عنوان کرد.این بدان معنا است که در ماههای اخیر ترامپ از هر فرصت و بهانه ای برای اعمال تعرفه بر کالاهای وارداتی از چین استفاده کرده است .میزان واردات آمریکا از چین در سال گذشته میلادی بالغ بر 540 میلیارد دلار بود که مازاد تجاری این کشور بالغ بر 350 میلیاردلار بوده است .

اهداف ترامپ از افزایش تعرفه های تجاری ضد چین
هر چند مرحله اول اعمال تعرفه های تجاری آمریکا بر کالاهای واردادتی از چین رنگ و بوی سیاسی داشت اما افزایش این تعرفه ها و ابراز خرسندی دونالد ترامپ از این اقدام که به گفته وی سالانه بالغ بر 100 میلیارد دلار برای اقتصاد آمریکا درآمد خواهد داشت نشان می دهد که رئیس جمهوری آمریکا بیش از هر چیزی و با در نظر گرفتن اهداف خاص، روابط اقتصادی واشنگتن و پکن را نشانه رفته است . اگر چه کارشناسان داخلی در آمریکا اعمال تعرفه بر واردات کالا از چین را بی تاثیر بر اقتصاد آمریکا نمی دانند و آنرا قمار اقتصادی ترامپ تلقی می کنند با این حال رئیس جمهور آمریکا براین تصور است که می تواند با افزایش مصرف داخلی و سوق دادن تولیدات کشاورزی جنوب آمریکا به سراسر این کشور از نگرانی کشاورزان این منطقه بکاهد .
ناظران سیاسی افزایش توجهات و فشارهای اقتصادی ترامپ بر چین را بخصوص در بخش روابط تجاری ناشی از مسایل زیر می دانند :
1-رئیس جمهوری آمریکا در شعارهای انتخاباتی سال 2016 ریاست جمهوری این کشور بر ایجاد توازن در روابط تجاری با چین تاکید و این کشور را عامل مشکلات اقتصادی آمریکا دانست از اینرو با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در 2020 ترامپ در تبلیغات انتخاباتی خود باردیگر درصدد تحریک احساسات ملی گرایانه بخشی از جامعه آمریکا است که چین را همچنان عامل اصلی مشکلات اقتصاد آمریکا می دانند .
2-ترامپ در حالی می کوشد خود را متعهد به شعارهای انتخاباتیش نشان دهد که در عرصه سیاسی منطقه ای و بین المللی تاکنون هیچ دستاوردی نداشته است.در مورد کره شمالی اگر چه دو بار با کیم جونگ اون رئیس کره شمالی در سنگاپور و ویتنام دیدار کرد اما عملا نتیجه ای که قابل ارایه به محافل سیاسی و افکار عمومی آمریکا باشد به دست نیاورد. در مورد ونزوئلا نیز به رغم فشارهای همه جانبه آمریکا اعم از نظامی، سیاسی و اقتصادی ،تیم تندرو و افراطی دونالد ترامپ یعنی جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید و مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا شکست سنگینی را متحمل شده اند زیرا تصور نمی کردند چین و روسیه با حمایت از دولت "مادورو " رئیس جمهور ونزوئلا، ترامپ را با چالش و مشکلات عدیده ای روبرو کنند .در چنین شرایطی دامن زدن به جنگ تجاری با چین از سوی ترامپ نوعی سرپوش گذاشتن بر شکستهای سیاسی ترامپ در مناطق مختلف نیز تلقی می شود .
3-موضوع اعمال فشارهای سیاسی و نظامی آمریکا بر چین به منظور توقف رشد اقتصادی و نظامی
این کار از دوره ریاست جمهوری باراک اوباما آغاز شد . وی با کاهش نیروهای نظامی آمریکا در خاورمیانه نیروهای نظامی این کشور مستقر در شرق آسیا را تقویت کرد اما ترامپ با اتخاذ راه کاری متفاوت از دولت قبلی آمریکا برای مواجهه با چین نشان داد که به دنبال جاه طلبی و نادان و ناکار آمد نشان دادن روسای قبلی آمریکا است .موضوعی که در سایر موارد و تعهدات قبلی آمریکا نیز از سوی ترامپ به خوبی دیده می شود .

آثار و پیامدهای جنگ تجاری آمریکا با چین
تحلیلگران سیاسی براین اعتقادند دونالد ترامپ با ایجاد جنگ تجاری با چین وارد قمار بزرگی شده است که لزوما چین و اقتصاد این کشور لطمه نخواهد دید بلکه اقتصاد آمریکا نیز دچار زیان و خسارت خواهد شد که عبارتند از :
1-ورود مستقیم ترامپ به حل مسایل و مشکلات آمریکا با شرکای این کشور از جمله چین نه تنها اوضاع را پیچیده تر کرده است بلکه بر دامنه و وسعت آن می افزاید ."چاد باون "(chad baon) کارشناس مسایل تجاری در موسسه اقتصاد بین المللی "پیترسون" (piterson) بر این باور است ترامپ در حال وارد کردن یک تفکر اشتباه در لحظه حیاتی بن بست خود با چین است که می تواند پیامدهای بسیار مخربی برای اقتصاد آمریکا به دنبال داشته باشد .
2-تحمیل هزینه های اضافی بر خانوارهای امریکایی بخصوص اقشار ضعیف جامعه آمریکا. بنا به اعتقاد تحلیگران اقتصادی در مرحله اول اعمال تعرفه های تجاری آمریکا بر کالاهای وارداتی از چین، هزینه هر خانوار آمریکایی بالغ بر 500 دلار افزایش یافت و اکنون با اعمال تعرفه های جدید این میزان به 800 دلار خواهد رسید .
3-اگر چه دونالد ترامپ مسرور و شادمان از افزایش تعرفه های تجاری بر کالاهای وارداتی از چین است اما هنور ابعاد کامل پیامدهای ای تصمیم مشخص نیست و این موضوع محافل اقتصادی در امریکا را نگران می کند .راب مارتین از مدیران عالی و پیشین بانک بانک مرکزی آمریکا در ارزیابی از پیامدهای افزایش تعرفه های تجاری بر کالاهای وارداتی از چین می گوید قطعا ترامپ وارد قلمرو ناشناخته ای شده است که به طور قطع نمی توان گفت واشنگتن برنده آن خواهد شد زیرا کالاهایی که ترامپ وارد حوزه آنها شده و بر واردات آنها تعرفه های سنگین اعمال کرده است عمدتا مصرفی هستند و جایگزینی برای آنها دشوار است .
4-دونالد ترامپ یکی از دستاوردهای افزایش تعرفه بر کالاهای وارداتی از چین را کسب درامدی بالغ بر یکصد میلیارد دلار تبلیغ می کند تا از سطح انتقادات و اعتراضهای داخلی در این خوص بکاهد .این در حالی است که از دیدگاه "وینستین" (vinstin) استاد دانشگاه کلمبیا تحقق برآورد های ترامپ از محل افزایش تعرفه های تجاری بر کالاهای وارداتی از چین نمی تواند قطعیت داشته باشد زیرا ممکن است شرکتهای واردکننده کالا به دلیل ناتوانی در تحمل نرخ های بالاتر ، از وارد کردن کالا از چین خود داری کنند و این به معنای تغییر در بسیاری از زمینه های تامین کالا در آمریکا خواهد بود .
5-یکی دیگر از تبلیغات ترامپ برای جلب نظر عمومی در آمریکا اصلاحات مالیاتی و تاثیر آن بر زندگی مردم این کشور است .این در حالی است که بروز نارضایتی مردم آمریکا بخصوص کشاورزان جنوب که عمدتا به حزب جمهوری خواه رای می دهند می تواند دستاوردهای اصلاحات مالیاتی را نیز ضایع کند .نیکول ام کادینگ (nicol m.kading)از کارشناسان اقتصادی "بنیاد مالیات" در آمریکا براین باور است ادامه افزایش تعرفه های تجاری از سوی ترامپ باعث از بین رفتن مزایای اقتصادی ناشی از اصلاحات مالیاتی خواهد شد بخصوص در قبال مصرف کنندگانی که سطح درآمد آنها پایین و متوسط است .
تاثیر افزایش تعرفه های تجاری آمریکا بر اقتصاد چین
اگر چه چین در واکنش به افزایش تعرفه 200 میلیارد دلار از کالاهای صادراتی به آمریکا از اقدام تلافی جویانه سخن گفته است اما همچنان با صبر استراتژیک امیدوار به توافق با آمریکا است .اما در این میان مشکل اصلی عدم تمایل آمریکا برای گفتگوی برابر با چین به عنوان قدرت دوم اقتصاد جهان است .آمریکا خواهان گشایش هر چه بیشتر بازارهای چین بر کالاهای آمریکای بخصوص محصولات کشاورزی است که چین هنور آنرا نپذیرفته و با افزایش تعرفه از سوی آمریکا نیز مخالف است .مقامات چین اعلام کرده اند اقتصاد این کشور اقیانوس است و نه برکه که با سیاستهای فشار حداکثری ترامپ دچار مشکل شود .با این حال ،چین که به دنبال تبدیل شدن به قدرت جهانی تا سال 2025 است هیچ تمایلی برای تنش با آمریکا ندارد اما ترامپ با به چالش کشیدن چین درصدد است ضمن متوقف کردن رشد اقتصادی این کشور مانع از تبدیل چن به قدرت بین المللی شود که می تواند برتری جهانی آمریکا را به خطر جدی مواجه کند .
نتیجه گیری
بسیاری از محافل سیاسی و اقتصادی در جهان از جمله در فرانسه براین اعتقادند که جنگ تجاری آمریکا و چین نه تنها برنده ای ندارد بلکه اقتصاد جهانی را با چالش و بحران روبرو می کند .با توجه به ادامه مقاومت دولت چین در برابر فشارهای تجاری آمریکا فرسایشی شدن آن اقتصاد این کشور را نیز هرچه بیشتر دچار خسارت و زیان خواهد کرد .بنابراین ترامپ مجبور خواهد بود با پذیرش ناکامی در برابر چین در دیدار با همتای چینی اش در حاشیه نشست گروه 20 در اوزاکای ژاپن آتش بس تجاری دیگری را اعلام کند.

نویسنده: مجید وقاری - کارشناس مسایل شرق آسیا