تروئیکای اروپایی بهتر است از برجام کنار گذاشته شوند

بطور خلاصه پیام این نوشتار این است که اگر قرار است با رفتن ترامپ, اروپا نقش او را بازی کند بهتر است همراه ترامپ, تروئیکای اروپایی نیز بروند به این سه عضو بی خاصیت حاضر در برجام نیازی نیست. حضور آنها در برجام فقط موجب همگرایی با امریکا و فشارهای همسو علیه ایران است.
در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵ توافق هسته ای میان ایران و پنج بعلاوه یک پس از سال ها مذاکره به امضا رسید و قرار شد با اعمال محدودیت هایی در برنامه هسته ای ایران, همه تحریم های هسته ای یکجانبه از سوی امریکا واتحادیه اروپا و همچنین شورای امنیت سازمان ملل علیه کشور حذف شود.
در آن مقطع این توافق سیاسی منجر به توافق های اقتصادی با اروپا و کنار گذاشتن امریکا از مزایای اقتصادی آن شد تا اینکه با پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری, او در 8 می  2018 با این ادعا که این توافق بسیار وحشتناک بوده و دستاوردی برای امریکا نداشته است کشورش را از برجام خارج و تحریم های یکجانبه علیه ایران را از سر گرفت به این امید که با رویکرد فشار حداکثری, تهران را وادار کند به توافق جدیدی تن دهد که علاوه بر دائمی کردن محدودیت های هسته ای , دوموضوع برنامه موشکی ونقش منطقه ای ایران نیز در آن گنجانده شود.
پس از این اقدام امریکا,  اتحادیه اروپا با صدور بیانیه ای تاکید کرد "برجام یک توافق چند جانبه است و نمی‌توان آن را به طور یک طرفه ترک یا ملغی کرد".
اتحادیه اروپا در ادامه این بیانیه با تاکید بر امضای برجام از سوی قدرت‌های جهانی و حمایت از آن در شورای امنیت سازمان ملل متحد ذیل قطعنامه 2231 افزود: "تا زمانی که ایران به تعهداتش در این توافق پایبند بماند، چنانچه تاکنون چنین کرده، اتحادیه اروپا هم به برجام متعهد خواهد ماند.
این اتحادیه بر اساس توافق برجام تعهدات 11 گانه ای داشت که عبارت بودند از:
 ۱. حفظ و ارتقای روابط گسترده‌تر اقتصادی در حوزه‌های مختلف با ایران
۲. حفظ و استمرار کانال‌های موثر مالی برای تعامل با ایران
۳. تداوم صادرات نفت و میعانات گازی، محصولات نفتی و پتروشیمی
۴. تداوم روابط حمل و نقل دریایی (از جمله کشتیرانی و بیمه)، زمینی، هوایی و ریلی
۵. تقویت پوشش‌های اعتبار صادراتی
۶. حمایت روشن و موثر از کنشگران اقتصادی که با ایران تجارت می‌کنند، به‌ویژه شرکت‌های کوچک و متوسط که شاکله اصلی بسیاری از اقتصاد‌ها محسوب می‌شوند
۷. تشویق سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در ایران
۸. حمایت از کنشگران اقتصادی در سرمایه‌گذاری‌ها و دیگر فعالیت‌های تجاری و مالی که با یا در رابطه با ایران انجام می‌دهند
۹. گرد هم آوردن کارشناسان بخش دولتی و خصوصی، از جمله از طریق تقویت شورا‌های تجاری
۱۰. حمایت عملی از تجارت و سرمایه‌گذاری در ایران
۱۱. حمایت از شرکت‌ها در برابر آثار فراسرزمینی تحریم‌های آمریکا
اما آیا اتحادیه اروپا به این توافق 11 گانه عمل کرد یا اینکه با خریدن زمان و همراهی کردن با فشارهای حداکثری امریکا منتظر ماند تا تهران تسلیم توافق دیگری شود؟ 
واقعیت اینجاست که اتحادیه اروپا نه تنها به تعهدات 11 گانه خود عمل نکرد بلکه در طول دوسال گذشته با قطع همکاری های اقتصادی با ایران و دادن وعده های توخالی سعی کرد تهران همچنان در برجام باقی بماند  و برنامه هسته ای کشور به عنوان یکی از مولفه های قدرتمند شدن ایران در محدودیت باقی بماند.
 عجیب تر اینکه امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه در آن مقطع اعلام کرد ما نیز خواستار تغییرات در برخی بندهای برجام از جمله غروب هسته ای وگنجاندن دو موضوع برنامه موشکی و منطقه ای ایران در توافق جدید هستیم اما زمان آن باید در نزدیکی زمان انقضای محدودیت های ایران باشد.
در واقع فرانسه در آن مقطع به عنوان سخنگوی تروئیکای اروپایی نشان داد که اختلاف نظر با ترامپ فقط در مسئله زمان توافق جدید است و در واقع اروپا در مقابل نقش پلیس بد امریکا در حال بازی نقش پلیس خوب است.
اکنون جوبایدن در انتخابات ریاست جمهوری امریکا به پیروزی رسیده و با اشتباه خواندن رویکرد ترامپ در خارج کردن امریکا از برجام از بازگشت به توافق سخن گفته است اما بر اساس گزارش ها در ذیل این وعده وی به طور مبهم اما هم تیمی های او نظیر وندی شرمن بطور شفاف از شرط و شروطی سخن گفته اند.
اما عجیب اینجاست که روز جمعه هایکو ماس به عنوان سخنگوی تروئیکای اروپایی در گفتگو با اشپیگل در باره برجام بسیار شفاف مواضع اتحادیه اروپا را بیان کرد و گفت بازگشت امریکا به برجام کافی نیست و باید یک "توافق هسته ای پلاس" امضا شود که برنامه موشکی ونقش منطقه ای ایران نیز در آن گنجانده شود. او افزود آلمان در این خصوص با انگلیس و فرانسه اشتراک نظر به دست آورده است.
این مواقع نشان داد که اکنون با رفتن ترامپ,  امریکا قصد دارد نقش پلیس خوب  و اروپا با پر کردن جای ترامپ نقش پلیس بد را بازی کند. اما نکته مهم اینجاست که اتحادیه اروپا در جریان خروج امریکا از برجام و برقراری مجدد تحریم های یکجانبه امریکا علیه ایران, هیچگونه قدرتی برای اجرای تعهدات خود نداشته و حضور بی خاصیتی در برجام داشته و همانطور که گفته شد نقش مکمل امریکا را بازی می کرده است.
بر این اساس به نظر می رسد وزیر خارجه آلمان وشرکای بی خاصیت او در انگلیس وفرانسه به جای زیاده گویی بهتر است این پیام را دریافت کنند که اگر قرارباشد تغییری در برجام صورت گیرد آن تغییر فقط یک تغییر خواهد بود و آن کنار گذاشتن تروئیکای اروپایی از برجام.
تردیدی وجود ندارد که ایران به هیچوجه حاضر نخواهد بود که از مولفه های قدرت خود دست بردارد و هیچ عقل سلیمی نیز این را نمی پذیرد و سیاست های فشار حداکثری دولت ترامپ نیز در طول این سال ها و علاوه بر آن سیاست های تحریمی در طول چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی علیه ایران نتیجه نداشته و هر یک از دولت های امریکا آمده ورفته اند اما ایران همچنان استوار باقی مانده و فشارهای اقتصادی را به فرصتی برای خودکفایی و استقلال اقتصادی ورهایی از اتکای به نفت تبدیل کرده است بنابر این,  این راه همچنان با پشتیبانی ملی در دستور کار مسئولان نظام قرار دارد آن هم در محیطی که رقبای ایران در حال پیگیری همین برنامه ها هستند  با این تفاوت که به دلیل مناسباتی که با امریکا دارند از فشارهای حداکثری مصون مانده اند که در این خصوص می توان به مورد ترکیه اشاره کرد که با بازی چند گانه هم از غرب و هم از شرق امتیاز می گیرد آن هم در حالیکه برخی کشورهای منطقه و همچنین اروپا ترکیه را  تهدیدی جدی برای خود می دانند.
بر این اساس به نظر می رسد شاید برای عملیاتی کردن چنین ایده ای, بهتر است بدون تغییر دیدگاه سیاسی به امریکا, با بهره گیری از الگوی چین, اجازه داد شرکت های امریکایی  در قبال بازگشت امریکا به برجام بتوانند در بازار ایران سرمایه گذاری کنند و دیگر طرف های غربی یا روسی وچینی نیز بر اساس اصل رقابت در ایران حضور داشته باشند و این ایران باشد که بر اساس منافع خود در یک بازار رقابتی حق انتخاب و گرفتن امتیاز داشته باشد. 

---------------------------------------------
رضا محمدمراد