علت پوسته پوسته شدن لب‌ها چیست؟

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، لب و صورت بدلیل پوشش نداشتن بیشتر در معرض عوامل متعدد محیطی مانند نور خورشید، سرما، هوای خشک، حرارت و … قرار می‌گیرند اما به اندازه بقیه صورت مورد توجه و مراقبت قرار نمی‌گیرد و این امر باعث می‌شود که پوست لب دچار تغییرات ناخوشایندی مانند ترک خوردگی، پوسته پوسته شدن و خشکی شود.

بروز چنین مشکلاتی برای لب می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. پوست لب‌ها نازک است؛  علاوه بر آن، لب‌ها بر خلاف پوست صورت غدد چربی زیادی ندارند و نمی‌توانند رطوبت مورد نیاز خود را تأمین کنند. برخی از بیماری‌ها و عوامل خارجی مانند هوای سرد و خشک، خیس کردن مداوم لب‌ها با بزاق، مصرف دارو‌های خاص و … نیز می‌توانند خشکی لب و پوسته پوسته شدن آن را تشدید کنند.

خشکی لب‌ها، به ویژه در زمان‌هایی خاص، شرایطی بسیار شایع در جهان است. خشکی لب‌ها نه تنها آزار دهنده است، بلکه می‌تواند موجب درد و ناراحتی نیز شود. این شرایط به واسطه بروز ترک‌ها، قرمزی، خشکی و افزایش حساسیت به لمس و پوسته پوسته شدن پوست لب تعریف می‌شود. 

عوامل بسیاری می‌توانند بر خشکی و ترک خوردن لب‌ها تأثیرگذار باشند. در ادامه با علت و درمان خشکی و پوسته پوسته شدن لب آشنا می‌شویم.

علامت شایع؛ اما هشداردهنده علت خشکی لب 

۱. عفونت قارچی  

همه‌ی ما در پوست خود قارچ‌هایی داریم و ترک‌خوردگی لب‌ها می‌تواند نشان‌دهنده‌ی این باشد که پوست بیش از اندازه قارچ تولید می‌کند. این قارچ‌ها می‌توانند در اثر گرما و رطوبت یا بزاقی که با آن لب‌های خود را‌تر می‌کنید، رشد کنند. بهترین درمان، نوشیدن آب فراوان و اجتناب از زبان‌زدن به لب‌ها است.

۲. واکنش آلرژیک

ترک‌خوردگی لب می‌تواند یک واکنش آلرژیک باشد. ممکن است به مواد موجود در مواد آرایشی که برای لب استفاده می‌کنید، حساسیت داشته باشید. به‌عنوان مثال به «شی باتر» یا «روغن درخت شی» (shea butter)، موم زنبورعسل یا روغن کرچک حساس باشید. همچنین ممکن است به غذا‌های خاصی حساسیت داشته باشید.

۳. کم‌آبی بدن

خشکی لب‌ها، دهان و چشم‌ها همگی از نشانه‌های کم‌آبی بدن است. توصیه می‌شود روزانه هشت تا دوازده لیوان آب بنوشید تا دچار کم‌آبی نشوید. اگر دیابت دارید یا ورزشکار هستید، بیشتر از این مقدار باید آب بنوشید. کم‌آبی بدن موجب اختلال در تعادل املاح بدن شده و تأثیرات بسیار مخربی برای پوست دارد.

۴. آسیب نور خورشید

در معرض بودن نور خورشید و باد، به‌خصوص در فصل زمستان، می‌تواند باعث ترک‌خوردگی دردناک لب شود. اگر در یک روز سرد و خشک زمستانی از خانه بیرون می‌روید، حتماً از محصولات مناسب برای لب که خاصیت ضدآفتاب دارند، استفاده کنید.

۵. کمبود ویتامین B۲

ویتامین B۲ یا «ریبوفلاوین» برای فعالیت‌هایی همچون عملکرد سلولی، متابولیسم چربی‌ها و حفظ سطح نرمالی از «اسیدآمینه‌ی هموسیستئین» در خون ضروری است. اگر لب ترک‌خورده و متورم‌شده، ممکن است ناشی از کمبود «ریبوفلاوین» باشد. بهتر است از غذا‌های سرشار از ویتامین B۲ مانند تخم‌مرغ و گوشت کم‌چرب بیشتر استفاده کنید.

۶. مصرف بیش از حد ویتامین A

خشکی لب‌ها ممکن است به دلیل مصرف بیش‌از‌اندازه‌ی ویتامین A باشد. مسمومیت با ویتامین A زمانی روی می‌دهد که مکمل‌های زیادی مصرف کنید. باید در مصرف مکمل ویتامین A بسیار محتاط باشید؛ زیرا بخش عمده‌ای از نیاز بدن به ویتامین A از طریق تغذیه تأمین می‌شود.

۷. عوارض جانبی دارو

اگر برای درمان کم‌کاری تیروئید، آکنه یا فشار‌خون دارو مصرف می‌کنید، ممکن است واکنش آلرژیک نسبت به این دارو‌ها داشته باشید که باعث می‌شود لب، خشک و متورم شود. اگر فکر می‌کنید دلیل خشکی لب این دارو‌ها هستند، با پزشک خود مشورت کنید. همچنین برخی دارو‌های خاص مانند رتینوئید‌ها و داروی شیمی درمانی نیز حساسیتزا هستند.

عوامل زیر نیز گاهی در این امر دخیل هستند:  هوای سرد/ هوای خشک/ قرار گرفتن در معرض باد/ زبان زدن بیش از حد به لب‌ها/  استعمال سیگار/  نوعی ماده شیمیایی در خمیر دندان

 روش‌های جلوگیری از خشکی و پوسته پوسته شدن لب

• لب‌ها را با زبان مرطوب نکنید؛ زیرا بزاق دهان بسیار سریع تبخیر می‌شود. در نتیجه لب‌ها خشک‌تر از قبل می‌شوند.
• سرما یکی از علت‌های خشکی لب می‌باشد. 
• برخی مواد غذایی و آرایشی حاوی ماده‌ای به نام آلرژن هستند. کسانی که پوست لب هایشان حساس می‌باشد با آلرژن دچار خشکی شدید می‌شوند. آلرژن در عصاره موادی مانند شیر، تخم مرغ، بادام زمینی، ماهی، سویا، گندم و مواد دریایی وجود دارد.
• پوست خود را از داخل و بیرون آبرسانی کنید. در فصل سرما رطوبت فضای خانه را در حالت تعادل نگه دارید. به مقدار کافی آب بنوشید؛ زیرا کم آبی بدن باعث خشک شدن لب‌ها و پوست بدن می‌گردد.
• گاهی خشکی لب‌ها بر اثر مصرف برخی دارو‌ها اتفاق می‌افتد. قبل از مصرف هر دارویی عوارض جانبی آن را به دقت مطالعه نمایید 

درمان خشکی لب

مهم‌ترین اقدام، جلوگیری از خشک شدن لب‌ها است. کسانی که علت پوسته پوسته شدن لب هایشان تابش بیش از حد نور خورشید است، باید همیشه از کرم‌های ضدآفتاب استفاده کنند تا آسیب مزمن پوست لب و احتمال سرطان لب تحتانی کاهش یابد.

افراد مبتلا به این عارضه باید همواره، به خصوص در فصل‌های سرد سال، پوست لب خود را با کرم‌های نرم کننده بپوشانند. استفاده از روغن‌های گلیسیرین و وازلین هم می‌تواند به درمان کمک کند و استفاده از کرم‌های رنگی یا بی رنگ پوشاننده لب (رژلب) نیز می‌تواند مفید باشد.

از آنجا که ترک خوردگی لب‌ها عمدتاً به علت کمبود آب ایجاد می‌شود شما باید برای جلوگیری از این مشکل مقدار زیادی آب بنوشید. سعی کنید مواد غذایی را که سرشار از ویتامین‌های B، E، A و C هستند را مصرف کنید، بنابراین از میوه‌های تازه، سبزیجات برگ دار، محصولات لبنی، غلات سبوس دار، زرده تخم مرغ و گوشت قرمز مصرف کنید به علاوه از مصرف مواد غذایی تند اجتناب ورزید. از آنجایی که لب‌ها فاقد چربی طبیعی جهت حفظ رطوبت خود هستند شما باید لب‌های خود را با استفاده از وازلین، کره کاکائو، ژل ویتامین E و یا آلوئه ورا مرطوب نگه دارید.

اگر ترک لب‌ها درمان نشوند مانند یک زخم باز دچار عفونت می‌گردد و باکتری‌ها به داخل ترک‌ها نفوذ می‌کنند. در چنین شرایطی حتماً به پزشک مراجعه نمایید.

منبع: نمناک/ فاتحی/ سپارد/ هفته نامه سلامت / بیتوته/ تبیان/ تصویر زندگی