تاثیر روزه داری بر سلامت جسم و روح

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا وسیما ماه رمضان علاوه بر فضیلت معنویی و روحی که برای روزه داران به همراه دارد. روزه داری می تواند تاثیر بسزایی در سلامت جسمی افراد داشته باشد.

ادیان الهی هر یک به نحوی روزه داری را برای پیروان خود مفید می دانند از این رو، بسیاری از دانشمندان سالهاست به دنبال ریشه های علمی این باور دینی می گردند و تاکنون به نتایج قابل توجهی دست یافته اند که همگی مهر تائیدی بر فواید روزه داری است.

روزه داری و سلامت جسم

در روزه داری صحیح 20 درصدمصرف مواد غذایی کم می شود. فواید روزه بخاطر پرهیز از خوردن برای ساعات متوالی (معمولا در حدود12 ساعت) و همچنین کاهش انرژی دریافتی برای بدن بدست می آید.

در زمان روزه داری، بدن به سراغ ذخایر چربی موجود برای تامین انرژی موردنیاز می رود و این امر طبق مطالعات صورت گرفته فرصتی مناسب برای بهبود وضعیت متابولیسم بدن، کاهش وزن، تناسب اندام و ارتقا سلامتی روزه داران فراهم می سازد. از سوی دیگر برای برخی از ارگانهای بدن مانند دستگاه گوارش روزه داری در واقع به مانند یک استراحت کلی و همانند خانه‌تکانی و نظافت کل سیستمهای بدن محسوب می شود. همانطور که قلب انسان لحظه‌ای کار می‌کند و لحظه‌ای استراحت، بدن انسان هم بعد از 11 ماه کار مداوم، نیاز به یک استراحت یک ماهه دارد.

تقویت سیستم دفاعی با روزه داری

روزه داری با کاهش میزان انرژی دریافتی بدن را در موقعیت دفاعی قرار می دهد و همچون واکسیناسیون در این مورد عمل کرده و باعث تقویت سیستم ایمنی و بهبود وضعیت دفاعی بدن می شود.

تقویت سیستم سم زدایی در بدن

روزه در بهبود کیفیت فرایند سم زدایی در بدن می تواند موثر واقع شود که این امر به درجاتی مربوط به برداشت از ذخایر چربی بدن و نوسازی این ذخایر در بدن است. بعلاوه با کاهش فعالیت متابولیکی مربوط به هضم و جذب در کبد به عنوان یک ارگان موثر در امر سم زدایی می توان انتظار داشت که احیای مجدد این ارگان صورت گیرد.

شروعی برای بهبود شیوه زندگی

ماه رمضان فرصت خوبی برای ایجاد عادات خوب و ترک عادات پرخطر است . عاداتی چون 

- کاهش مصرف دخانیات: سالها سیگار کشیدن می تواند همانگونه که هوا را آلوده می کند، مغز را نیز تحت تأثیر قرار دهد .

- پرهیز از ربزه خواری (به عنوان عاملی مهم در اضافه وزن وچاقی) 

- کنار گذاشتن مصرف بیش از حد نوشیدنیهای کافئین دار (قهوه ونوشابه های گازدار)  می باشد.

بهبود چربی خون

روزه برای افراد با چربی خون بالا می تواند مفید باشد به شرط آنکه داروهای مصرفی را پس از سحری و پس از افطار به شکل مرتب استفاده کنند و میزان کافی آب در فاصله افطار تا سحر میل کنند. روزه به بهبود پروفایل چربی خون کمک می کند و باعث بهبود میزان کلسترول مفید و کم شدن میزان کلسترول بد خون می شود.

کاهش وزن و کاهش احتمال بروز دیابت

یکی دیگر از فواید روزه کمک به کاهش وزن می باشد. روزه داری و کاهش مصرف ترکیبات قندی به ویژه در وعده سحر باعث کم شدن سطح انسولین نسبت به روزهای دیگر در سال می شود.

روزه داری و دیابت

از دیگر فواید قابل ذکر برای روزه داری می توان به کنترل سطح استرس و افسردگی در افراد اشاره کرد روزه داری قدرت اراده و تصمیم گیری و توان اجرایی این بیماران را افزایش می دهد البته بایستی تحت نظر پزشک و با مشورت با ایشان اقدام به روزه داری نمایند.

تقویت حس بویایی

تقویت حس بویایی از دیگر اثرهای مفید روزه است.دانشمندان آمریکایی دانشگاه کالیفرنیا در ساندیگو در بررسیهای خود نشان دادند که حس بویایی در زمان گرسنگی و روزه تقویت می شود. در این مکانیزم، یکسری از ضربانهایی که سیستم عصبی را در پاسخ به رایحه ها تحریک می کنند به حس بویایی اجازه می دهند که برای کسب غذا تواناتر شوند.

پیشگیری از بروز بیماریها

در دنیای امروز تحقیقات گسترده ای در خصوص نقش روزه در کاهش احتمال بروز بیماریهایی همچون پارکینسون، آلزایمر و انواع سرطانها صورت گرفته و نتایج حاکی از اثر مثبت روزه در پیشگیری و درمان بسیاری از این بیماریها ست.

عوارض و مشکلات ناشی از روزه داری

در برخی موارد روزه داری می تواند لطماتی را به سلامت فرد وارد سازد به همین دلیل لازم است این افراد جهت اطمینان از بی خطر بودن روزه گرفتن با پزشک خود مشورت کنند تا درصورت احتمال لطمه به سلامتی، از روزه گرفتن خودداری کنند

در بیماریهای مختلف بهتر است مشورت با پزشک برای اطمینان از بی خطر بودن روزه گرفتن صورت گیرد.

 سنگ کلیه

در افراد با سابقه سنگهای کلیوی در ماه رمضان ایجاد سنگ کلیه گزارش شده است. بیشتر افراد مبتلا به سنگ کلیه میزان کافی آب مصرف نمی کنند و این امر موجب تشکیل سنگ می شود.

در مجموع با رعایت نکات ساده تغذیه ای می توان بروز عوارض ناخوشایند روزه داری را به حداقل رساند و از فضائل این ماه مبارک حداکثر بهره را برد.

یبوست

با توجه به کاهش حجم غذا و مصرف کمتر مایعات روزه داران ممکن است دچار یبوست شوند.

برای پیشگیری از یبوست به روزه داران توصیه می شود:

مصرف مایعات به میزان 8 الی 12 لیوان در فاصله زمانی افطار تا سحر به همراه مقادیر کافی میوه و سبزیجات

 پس از افطار حداقل 2 عدد میوه تا زمان خواب میل کنند و در سحری علاوه بر خوردن میوه از سالاد نیز استفاده کنند.

استفاده از آلوبخارا در خورشت ها و یا برگه زردآلو خیس کرده در صورت بروز یبوست می تواند برای رفع آن موثر باشد.

کم آبی

از دیگر عوارض روزه در روزهای گرم ازدست رفتن آب بدن به ویژه برای گروههای درمعرض خطر است. سالمندان، ورزشکاران، کارگران و افراد با مشاغل در محیط باز مثل رانندگان به این موضوع بایستی توجه خاص داشته باشند.

در سالمندان با توجه به خدشه دار شدن حس تشنگی و نیز نبود درک تشنگی توصیه اکید به توجه به میزان مایعات دریافتی است. از جمله علایم از دست رفتن آب بدن سرگیجه است. در صورت روزه داری استفاده از سوپهای رقیق در وعده افطار، مصرف حداقل 8 لیوان مایعات، میوه های تازه، شیر کم چرب و خرما برای تامین آب و تعادل الکترولیتها به سالمندان روزه دار توصیه می شود.

سردرد

بهم خوردن برنامه خواب و تطابق با ماه رمضان، گرسنگی و نداشتن برنامه غذایی صحیح در وعده سحر ( عدم مصرف کافی فیبرها، مصرف زیاد مواد قندی در سحری)، عدم مصرف مقدار کافی مایعات و در برخی افراد ترک مصرف سیگار و نوشیدنیهای کافئین دار و چای در طی روز می تواند دلیلی بر این مشکل باشد.

یکی از علل سردرد در روزه داری، افت قند خون است.

افت قندخون با علایمی همچون سرگیجه، تعریق زیاد، ضعف، بی حالی، عدم تمرکز، احساس لرز، تپش  مشخص می شود.

در افراد غیر دیابتی مصرف بیش از حد ترکیبات با قند ساده مثل انواع شیرینی، زولبیا و بامیه و نیز عدم دریافت فیبر کافی دروعده سحر موجب بروز این مشکل می شود.

در پایان باید گفت خداوند رحمان به روزه ما نیازی ندارد و ما بندگان برای سلامت جسم و روح خود باید روزه بگیریم و همانطوری که روزه برای افراد سالم واجب است همانطور روزه نگرفتن برای افرادی که بنا به تشخیص پزشکشان بیمارند واجب و این دستور آفریدگار مهربان است.