ایران در گروه دوم کشور‌های فضایی قرار دارد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، وحید یزدانیان رئیس پژوهشگاه فضایی ایران ، امروز در یک برنامه‌ تلویزیونی در خصوص ماهواره ناهید گفت: علاوه بر ماهواره ناهید، انشاالله ماهواره‌های دیگری هم در دست ساخت و طراحی است و در صف پرتاب قرار دارد که امیدوار هستیم که به نام نامی تمام بانوان ایران، یک ماهواره داشته باشیم.

وی افزود: ماهواره ناهید ماهواره‌ای است که از اواسط دهه ۹۰ فرایند طراحی و ساخت آن شروع شده این ماهواره یک ماهواره مخابراتی است و عملاً اولین ماهواره عملیاتی مخابراتی کشور محسوب می‌شود و چند تا کارکرد مشخص برای این ماهواره در نظر گرفته شده که یکی از آنها موضوع رله تلفنی است یعنی ما با استفاده از این ماهواره می‌توانیم ارتباط را بین دو نقطه روی کره زمین بر بستر ماهواره برقرار کنیم که در حال حاضر بر بستر فیبر نوری و رادیوی برقرار می‌شود.

یزدانیان ادامه داد: ماهواره ناهید مأموریت‌های جانبی دیگری مانند طیف‌سنجی در فضا نیز دارد و گامی مهم برای دستیابی به فناوری ماهواره‌های مدار زمین ثابت است. این ماهواره‌ها در ارتفاع ۳۶ هزار کیلومتری زمین فعالیت می‌کنند و تمرکز اصلی آنها بر ارسال صوت و تصویر است. هم‌اکنون آزمایش‌ها در مدار‌های پایین‌تر (LEO) انجام می‌شود، اما برنامه‌های ما برای آینده، حرکت به سمت ساخت ماهواره‌های مدار زمین ثابت است.

وی تصریح کرد: نکته مهم راجع به این ماهواره این هست که طراحی و ساخت آن کاملاً در داخل کشور و به وسیله نیرو‌های توانمند داخلی انجام شده و غالب تیمی که این طراحی ساخت را انجام دادند هم خانم‌ها هستند و خانم‌های متخصص ما دانشمندان بانوان هستند.

یزدانیان در خصوص سرمایه گذاری بر ماهواره و تأثیر آن در زندگی روزمره افراد گفت: موضوع ماهواره وقتی به‌صورت کلی نگاه کنیم، شاید در نگاه اول فقط یک مسئله اقتدار و نمادی از پیشرفت علمی به نظر برسد، اما در واقع فضا و ماهواره‌ها یک زیست‌بوم اقتصادی هستند که مستقیم بر زندگی و معیشت مردم تأثیر می‌گذارند. حتی از بحث‌های اکتشافی و سفر به سیارات که در رسانه‌ها مطرح می‌شود، فاصله می‌گیریم، چون کاربرد‌های عملی و روزمره ماهواره‌ها بسیار ملموس‌تر است.

وی افزود: ما سه دسته اصلی ماهواره داریم ماهواره‌های ارتباطی، ناوبری و سنجشی. این سه دسته مستقیماً با زندگی مردم سروکار دارند. مثلاً ماهواره‌های ارتباطی، مناطقی را که امکان پوشش سیگنال زمینی یا فیبرنوری ندارند، پوشش می‌دهند. مناطق صعب‌العبور، کوهستانی یا نقاط دورافتاده با این ماهواره‌ها به شبکه‌های ارتباطی وصل می‌شوند. ضمن اینکه در مواقع بحران مثل سیل، زلزله یا آتش‌سوزی که شبکه‌های زمینی قطع می‌شوند، ارتباطات ماهواره‌ای تضمین‌کننده ادامه ارتباطات ضروری است. همین‌طور انتقال صدا و تصویر از طریق ماهواره‌ها امکان‌پذیر می‌شود.

یزدانیان ادامه داد: از طرف دیگر، ماهواره‌های سنجشی نقش کلیدی در مدیریت منابع کشور دارند. به عنوان مثال، کنترل سطح زیرکشت محصولات کشاورزی مثل گندم، جو یا سیب‌زمینی با کمک تصاویر ماهواره‌ای انجام می‌شود. این داده‌ها به سیاست‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیم بگیرند امسال چه مقدار محصول نیاز است و چقدر باید واردات انجام شود.

وی تصریح کرد: همچنین مدیریت منابع آبی، بررسی وضعیت خشک شدن یا افزایش منابع آب، و حتی پایش گرد و غبار و منشأ آن از طریق ماهواره‌ها امکان‌پذیر است که به مدیریت بهتر شرایط زیست‌محیطی کمک می‌کند.

یزدانیان گفت: ماهواره‌های ناوبری، زیرساخت حرکت‌های بین‌شهری، سامانه‌های مسیریابی قطار، هواپیما و خودرو را تأمین می‌کنند و زندگی روزمره ما به آنها وابسته است. بنابراین، ماهواره‌ها تأثیر گسترده و مستقیمی بر زندگی و معیشت مردم دارند و در دنیا نیز به همین شکل استفاده می‌شوند.

وضع ایران در حوزه علوم فضایی

رئیس پژوهشگاه فضایی ایران گفت: کشور‌های جهان در حوزه فضایی عمدتاً به سه گروه تقسیم می‌شوند. گروه اول کشور‌هایی هستند که حدود ۷۰-۸۰ سال پیش فعالیت‌های فضایی را آغاز کردند؛ مانند آمریکا، روسیه و چین که صاحب‌نام و پیشرو در این حوزه هستند. گروه دوم کشور‌هایی هستند که فعالیت‌های فضایی دارند و در حال توسعه این حوزه هستند؛ و گروه سوم کشور‌هایی که صرفاً از خدمات فضایی دیگر کشور‌ها استفاده می‌کنند.

یزدانیان افزود: ما با قطعیت می‌توانیم بگوییم ایران در گروه دوم و در میان کشور‌هایی که فعالیت‌های فضایی جدی دارند، در جایگاه بالایی قرار دارد. رتبه ما در جهان معمولاً بین ششم تا هشتم است.

وی ادامه داد: ما توانایی طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره را به‌طور کامل بومی کرده‌ایم. گاهی ممکن است در افکار عمومی این سوال مطرح شود که آیا واقعاً ماهواره می‌سازیم؟ پاسخ مثبت است؛ این یک صنعت کاملاً صلح‌آمیز و پیشرفته است که توسط پژوهشگاه فضایی ایران و شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌ها انجام می‌شود.

یزدانیان تصریح کرد: درباره ماهواره‌بر‌ها هم باید بگویم که این حوزه هم پیشرفت‌های چشمگیری داشته است. موشک‌هایی که ماهواره‌ها را به مدار می‌برند، از دستاورد‌های مهم ماست که البته از ماهواره جدا است، اما هر دو بخش در کشور ما رشد خوبی داشته‌اند. به عنوان نمونه، ماهواره ناهید کاملاً در داخل کشور طراحی و ساخته شده و این نشان‌دهنده توان علمی و فناوری کشور است.

وی گفت: صنعت فضایی ایران با قدرت ادامه دارد و تمرکز اصلی ما بر کاربردی کردن هرچه بیشتر ماهواره‌ها برای زندگی و معیشت مردم است. همین الان هم استفاده از ماهواره‌ها در حوزه‌های مختلف شروع شده و در آینده نزدیک شاهد خبر‌های خوش و پروژه‌های جدیدی خواهید بود که تأثیر مستقیم و ملموس بر زندگی مردم دارند. ما هر روز در مسیر پیشرفت هستیم و ان‌شاءالله به زودی خبر‌های خوبی از بهره‌برداری عملیاتی ماهواره‌ها و خدمات فضایی به مردم کشور خواهیم داشت.